واکنش‌های مختلف به دادگاه کهریزک
۱۳۸۹ تیر ۱۱, جمعه
رسیدگی به پرونده‌ی بازداشتگاه کهریزک از اسفند ماه سال گذشته پست درهای بسته آغاز شد و تا خرداد ماه سال جاری ادامه داشت. مطابق بیانیه‌ای که نهم تیرماه از سوی روابط عمومی دادسرای نظامی تهران منتشر شد، دادگاه پس از رسیدگی به اتهام‌های ۱۲ متهم این پرونده، دو نفر را به دلیل ایراد ضرب و جرح منتهی به فوت سه تن از بازداشت‌شدگان به اعدام محکوم کرد و یک نفر نیز تبرئه شد. بنابر این گزارش ۹ تن از متهمان به حبس، انفصال از خدمت، جزای نقدی و شلاق محکوم شده‌اند.
محکومیت عاملان، گذشت از آمران؟
نام بازداشتگاه کهریزک با آغاز ناارامی‌های پس از انتخابات مناقشه برانگیز ۲۲ خرداد ۸۸ بر سر زبان‌ها افتاد. گزارش‌های متعددی که از شرایط نامطلوب، بدرفتاری، تجاوز جنسی و شکنجه‌ی بازداشت‌شدگان در این بازداشتگاه منتشر شد به حدی سر و صدا به پا کرد که مسئولان یک ماه و نیم پس از اعلام نتایج انتخابات تصمیم به بستن کهریزک گرفتند.
مهدی کروبی، یکی از نامزدان معترض به نتایج اعلام شده‌ی انتخابات، یک هفته پس از تعطیلی کهریزک با انتشار نامه‌ای از وجود مستنداتی خبر داد که تجاوز جنسی به برخی از بازداشت‌شدگان را اثبات می‌کرد. کروبی به اظهارات کسانی استناد می‌کرد که از قربانیان کهریزک بوده‌اند. در حکم دادگاه اشارهای به آزار جنسی بازداشت‌شدگان نشده است. یکی دیگر از مواردی که با انتقاد شدید فعالان حقوق بشر همراه بوده نادیده گرفتن نقش آمران حوادث کهریزک است.
پرونده‌ای که بسته نشده
در ماه‌های گذشته از فرمانده‌ی نیروی انتظامی، اسماعیل احمدی‌مقدم و جانشین او احمدرضا رادان به عنوان کسانی یاد می‌شد که در ماجراهای کهریزیک مسئولیت اصلی را بر عهده داشتنه‌اند. این دو نقش خود را در این حوادث تکذیب می‌کنند. در مورد نقش دادستان سابق تهران سعید مرتضوی در فرستادن بازداشت‌شدگان حوادث ۱۸ تیر ۸۸ به کهریزک نیز خبرهای فراوانی منتشر شده. گفته می‌شود نام مرتضوی در گزارشی که در مجلس قرائت شده نیز به عنوان یکی از آمران حوادث کهریزک برده شده. با این همه روایت رسمی حکومت و نیروی انتظامی همه‌ی اتفاق‌های ناگوار در این بازداشتگاه را «تخلفی که در یک واحد و توسط تعدادی از ماموران» صورت گرفته می‌خواند.
با انتشار بیانیه سازمان قضایی نیروهای مسلح و محکومیت نه نفر از متهمان پرونده کهریزک رسانه‌های ایران واکنش‌های مختلف و بعضا متناقضی به آن نشان داده‌اند. سایت جهان نیوز که گفته می‌شود به علیرضا زاکانی یکی از نمایندگان اصولگرا وابسته است، دهم تیرماه در گزارشی نوشت «این پرونده نزد افکار عمومی هنوز بسته نشده است.»
نقش نماینده ویژه احمدی‌نژاد
جهان‌نیوز با اشاره به این که دادگاه یادشده مربوط به متخلفان نظامی بوده می‌نویسد «بدون شک تخلف افراد غیر نظامی در فراهم کردن زمینه بروز ماجرای تاسف برانگیز و تلخ بازداشتگاه کهریزک، باید در دادگاه صالح رسیدگی و نتایج آن نیز جهت اطلاع به مردم ارائه شود.» این گزارش می‌افزاید «در ماجرای کهریزک اسم فردی به عنوان مقصر اصلی در انتقال بازداشت شدگان به این زندان و همچنین عقب انداختن دستور رهبر انقلاب برای تعطیل کردن این بازداشتگاه مطرح شد. انتظار این است که پرونده این فرد مجددا به جریان بیافتد و دادگاه نقش مقام مسوول وقت در این واقعه تلخ را بررسی کند.»
منظور از این مقام مسئول قاضی وقت سعید مرتضوی است. جهان نیوز می‌نویسد «گفتنی است این فرد در گزارش هیات تحقیق و تفحص مجلس به عنوان مقصر اصلی شناخته شده بود.» بخشی از این گزارش که به نقش سعید مرتضوی اشاره دارد ۱۶ دی ماه ۸۸ در سایت الف منتشر شد. محمود احمدی‌نژاد آذر ماه ۸۸ مرتضوی را به عنوان نماينده ويژه رئيس جمهور و رئيس ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز منصوب کرد.
رهنمودهای ارگان رسمی دولت
در این میان منابع خبری حامیان محمود احمدی‌نژاد موضعی کاملا متفاوت نسبت به دادگاه پرونده کهریزک گرفته‌اند. سایت رجا نیوز چندی پیش با انتقاد به معترضان به نتایج اعلام شده‌ی انتخابات، که در ادبیات رسمی حکومت «عوامل فتنه» خوانده می‌شوند، نوشت «اگر بحث فتنه بعد از انتخابات است، تمام موضوع را در کهریزک خلاصه می‌کنند و دعوای با نظام را به دعوای جناحی تقلیل می‌دهند تا خود را به عنوان ضلع میانی ماجرا بر کرسی حق بنشانند.»
روزنامه‌ی ایران، ارگان رسمی دولت، در پایگاه اینترنتی تازه تاسیسی که آن را نسخه‌ی آزمایشی «شبکه ایران» نامیده، نوشت «به نظر می‌رسد با رسیدگی نهایی به پرونده متهمان بازداشتگاه کهریزک، نوبت به رسیدگی به پرونده افرادی است که به قول رهبر معظم انقلاب "مساله اصلی" که زیر سوال بردن آبروی نظام اسلامی بود را رقم زدند.» ارگان رسمی دولت یازدهم تیرماه در دو گزارش متفاوت تاکید می‌کند که اکنون باید سراغ کسانی رفت که نتایج اعلام شده‌ی انتخابات را نپذیرفته‌اند.
انکار حکم دادگاه در روزنامه‌ی دولت
پایگاه اینترنتی روزنامه رسمی دولت از قول رهبر جمهوری اسلامی می‌نویسد: «عده‌ای ظلم بزرگی را که پس از انتخابات به مردم و نظام اسلامی شد و هتک آبروی نظام در مقابل ملت‌ها را نادیده می‌گیرند و مسئله کهریزک یا کوی دانشگاه را قضیه‌ی اصلی قلمداد می‌کنند.» شبکه ایران با استناد به سخنان آیت‌الله خامنه‌ای نپذیرفتن نتایج اعلام شده‌ی انتخابات را موضوع اصلی می‌خواند که به باور این رسانه نباید تحت تاثیر "موضوع فرعی کهریزک" قرار بگیرد.
ارگان رسمی دولت محمود احمدی‌نژاد در همان گزارشی که حکم دستگاه قضایی در مورد مجرم شناخته شدن ماموران زندان را نقل می‌کند، با انکار آن، علت مرگ تعدادی از بازداشت شدگان را "نامساعد بودن شرایط بهداشتی" عنوان کرده است. این پایگاه خبری یازدهم تیرماه مدعی است «به دلیل عدم رعایت شرایط استاندارد در این بازداشتگاه و غفلت و خودسری برخی از ماموران، چند نفر از بازداشت‌شدگان به دلیل شرایط نامناسب بهداشتی کهریزک، جان خود را از دست دادند.»
BK/MM