آخرین سال آلمان شرقی در عکس‌های رنگی هرالد هاوسوالد
۱۳۹۲ خرداد ۱۷, جمعه
" شرق دور، آخرین سال آلمان شرقی" عنوان کتاب تازه‌ی هرالد هاوسوالد عکاس مشهور آلمانی است که به تازگی منتشر شده است. کتابی با عکس‌های کمیاب رنگی از زندگی روزمره در سایه‌ی دیکتاتوری سوسیالیستی آلمان شرقی که تا به‌حال کمتر دیده شده است.
یک ویژگی مهم این کتاب این است که عکاس نه از سیاستمداران و شخصیت‌های مهم آلمان شرقی، که از مردم عادی در جریان زندگی روزمره عکاسی کرده است. هرالد هاوسوالد به دویچه‌وله انگلیسی می‌گوید که او هر روز دوربین همراه خود داشت و زندگی روزمره‌ی مردم عادی بود که برای او جذاب بود.
صف طولانی مردم در جلوی مغازه‌‌ی قصابی برای خرید تکه‌ای گوشت، ترامواهای کهنه و قدیمی شهر، مردان سرمست از آبجو در بازار اسب‌فروش‌ها در آلمان شرقی و جوانانی که به تقلید از پانک‌های غرب در دهه‌ی ۸۰ میلادی ظاهر خود را "پانکی" کردند، بعضی از عکس‌های این مجموعه‌ی تازه است.
هرالد هاوسوالد که در شهر درسدن عکاسی خوانده است، در سال ۱۹۷۸ به برلین نقل‌مکان کرد. او در آلمان شرقی کاری مرتبط با رشته‌ی تحصیلی‌اش پیدا نکرد و در اداره‌‌ی پست برلین شرقی به عنوان تلگراف‌چی شغلی دست‌وپا کرد.
هاوسوالد توانسته همه‌ی عکس‌ها را با نگاتیو رنگی ثبت کند، نگاتیو عکس‌های رنگی در آلمان شرقی کالایی لوکس و کمیاب محسوب می‌شد و نگاتیوهای رنگی تولید خود شرق بسیار بی‌کیفیت بود.
هاوسوالد به دویچه‌وله انگلیسی گفت:«نگاتیوها را از خبرنگار یکی از مجله‌های آلمان غربی که در آلمان شرقی دفتری داشتند، می‌گرفتم. عکس گرفتن از زندگی روزمره مردم در آن دوران کار پرریسکی بود، چون سانسور دولتی علیه عکاسی بسیار شدید بود.
این عکاس عکس‌هایش را هم به شکل قاچاقی به واسطه‌ی خبرنگاران آلمان غربی که در شرق کار می‌کردند، به آن سوی دیوار برلین می‌فرستاد. این در حالی است که نام هرالد هاوسوالد سال‌ها در لیست سیاه اشتازی(سازمان امنیت آلمان شرقی) بود و او سال‌ها تحت نظر بود و مکالمات و رفت‌وآمدهایش کنترل می‌شد.
این عکاس می‌گوید:«من مخالف سیستم آلمان شرقی بودم. احساس می‌کردم در تله‌ی این رژیم گیر افتادم، این‌که بدانی هرگز نمی‌توانی از این مرزها خارج شوی و جهانت در براندن‌بورگ برلین به پایان می‌رسد، بسیار تلخ و ویران‌کننده بود. در رسانه‌های رسمی آلمان شرقی همه‌چیز عالی تصویر می‌شد، من اما می‌خواستم واقعیت را نشان دهم.»
هاوسوالد به دویچه‌وله گفت در آلمان شرقی بین واقعیت و آن‌چه گزارش می‌شد تفاوت شگرفی وجود داشت و او دوست داشت این تضاد را در عکس‌های خود به ثبت برساند.
"جهان عکس‌های من به پایان رسیده است"
هاوسوالد اما با این‌که مخالف رژیم آلمان شرقی بود، امروز گاهی دلش برای زندگی آن دوران تنگ می‌شود. او معتقد است مردم در آلمان شرقی اگرچه با سختی‌ها و فشارهای زیادی مواجه بودند، اما در کل آرام‌تر بودند و می‌گوید در جریان عکاسی روزمره از آن‌ها، دوستان بسیاری یافته است.
او گفت:«در آلمان شرقی هیچ مجله‌ی زرد و پاپاراتزی‌ای نبود، مردم در برابر دوربین راحت‌تر بودند و به آسانی می‌شد از مردم عکس گرفت. مردم آن زمان در آلمان شرقی در برابر یکدیگر گارد گمتری داشتند و بیشتر به داد هم می‌رسیدند. اما به هرحال نباید فراموش کرد که جهان آلمان شرقی یک جهان مصنوعی محصور در دیوارها بود.»
عکاس مشهور آلمانی معتقد است عکاسی در حال حاضر بسیار سخت‌تر شده است و مردم به دلایل متعدد علی‌رغم حضور فراوان دوربین‌ها، دیگر در برابر دوربین راحت نیستند.
هاوسوالد معتقد است برلین در اولین دهه بعد از فروپاشی دیوار دچار تغییر چندانی نشد. او گفت:« اما بعد از یک دهه ناگهان موج ساخت‌وساز و سرمایه‌گذاری و تغییر چهره‌ی آلمان شرقی شروع شد. تغییر سیاسی و اجتماعی برلین ناگهانی و ترسناک بود. اما هنوز هم برلین شهری دوست‌داستنی و زیبا و خانه من است.»