آغاز غیر رسمی مبارزه‌ی انتخاباتی −<br> انتقاد دو رئیس جمهور پیشین از رئیس دولت نهم
۱۳۸۷ تیر ۱۹, چهارشنبه
رئیس دولت‌های هفتم و هشتم، محمد خاتمی در دیدار با جمعی از دانشجویان برای نخستین بار با همان روشی به انتقاد از دولت نهم پرداخت که محمود احمدی‌نژاد در سه سال گذشته، دولت‌های قبلی را مورد انتقاد قرار داده است. خاتمی مانند احمدی‌نژاد در انتقاد به سیاست‌های اقتصادی و سیاست خارجی دولت، وضعیت کنونی را با دوران ریاست جمهوری خود مقایسه کرد و خطاب به دانشجویان حاضر گفت «پاسخ به این سوال که آیا در این زمینه ما موفق بودیم یا مدیریت فعلی موفق‌تر است، کار مشکلی نیست.» خاتمی افزود در هشت سال ریاست جمهوری او، که دوران اصلاحات خوانده می‌شود، تلاش‌های وسیعی برای بهبود زیر ساخت‌های کشور در زمینه‌ی راه‌سازی، و تامین انرژی انجام شده است. او با اشاره به این که هزاران مگاوات برق به دولت کنونی تحویل داده شد، تاکید کرد «باید سوال کنیم که آیا آن سرمایه گذاری‌ها به نتیجه رسیده و فکر سالهای بعد شده است؟»
محمد خاتمی در بخش دیگری از این سخنرانی که هفدهم تیرماه ایراد شده استفاده از سرمایه‌گذاری و تکنولوژی خارجی را از ملزومات گسترش عدالت اجتماعی عنوان کرد و گفت ، برای جذب امکانات خارجی نباید روابط‌مان با دنیا تشنج‌آمیز باشد و اگر می‌خواهیم عزت داشته باشیم، «باید زمینه اهانت فراهم نشود.» خاتمی معتقد است اگر درآمدهای کشور به جای سرمایه‌گذاری صرف امور جاری بشود «تورم و نقدینگی بالا می‌رود و فردا که نفت مصرف شد، ... از فقیر هم فقیرترمی‌شویم.»
همزمان با این سخنرانی اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور دوره‌های پنجم و ششم نیز مدیریت کشور را مورد انتقاد قرار داده و به وجود نگرانی «در برخی موارد، از جمله بی‌ثباتی مدیریت، گرانی‌ها، و تورم» اشاره کرد. رفسنجانی ظهر دوشنبه در دیدار با جمعی از مدیران، فعالان سیاسی و نخبگان شهرستان کرج اظهار داشت «کشور در اوضاع کنونی، نیازمند تدبیر است و در کنار کارهای بدنی باید اتاق‌های فکر تقویت شوند.»
وعده تحول اقتصادی و رقابت‌های انتخاباتی
برخلاف محمد خاتمی که هیچ سمت اجرایی در اختیار ندارد، رفسنجانی ریاست دو نهاد مهم مجمع تشخیص مصلحت نظام و مجلس خبرگان را بر عهده دارد که به ویژه از طریق اولی می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های دولت تاثیری مهم داشته باشد. محسن رضایی دبیر مجمع در مورد طرح تحول اقتصادی که دولت اخیرا ارائه کرده به خبرگزاری مهر گفته است، هفت محور اعلام شده برای تحول کافی نیست و جزئیات این طرح باید در مجمع مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. دو رئیس جمهور پیشین و برخی از کارشناسان بخش‌هایی از این طرح را تکرار سیاست‌هایی می‌دانند که از دو دهه پیش نیز مطرح بوده، و بعضی از منتقدان اجرایی شدن آن در چند ماه باقی مانده از عمر دولت نهم را ناممکن ارزیابی می‌کنند.
اصرار دولت در مورد اهمیت و ضرورت ایجاد یک تحول بزرگ اقتصادی در این موقعیت در نظر عده‌ای، به آغاز تبلیغات زودهنگام انتخابات ریاست جمهوری تعبیر شده است. شواهد حکایت از آن دارد که این تبلیغات لااقل توسط نزدیکان محمود احمدی‌نژاد، و طرفداران محمدباقر قالیباف، رقیب شکست خورده‌اش در انتخابات گذشته و شهردار فعلی، آغاز شده است. سایت الف که به جمعی از اصولگرایان نزدیک به احمد توکلی تعلق دارد در گزارشی از آماده سازی ستادهای انتخاباتی حامیان احمدی‌نژاد خبر می‌دهد که مدیریت آن را مشاور رئیس جمهور صادق محصولی بر عهده دارد. بنابر این گزارش «ستاد محمدباقر قالیباف نیز که از سال گذشته نیمه فعال بود در روزهای اخیر به صورت کامل فعال شده است.»
پرسش مبرم انتخابات دهم
در حالی که انتظار می‌رود رئیس جمهور و شهردار، به عنوان دو کاندیدایی که مسند اجرایی دارند، با تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام یا آغاز برنامه‌های جدید نظر رای‌دهندگان را به خود جلب کنند، به نظر می‌رسد انتقاد به سیاست‌های دولت و تاکید بر مشکلات داخلی و خارجی برگ برنده‌ی همه‌ی رقیبان احمدی‌نژاد باشد. احتمال نامزد شدن دو رئیس جمهور پیشین در انتخابات آینده‌ی ریاست جمهوری بسیار کم ارزیابی می‌شود، با این همه خاتمی و رفسنجانی دو شخصیت اصلی، پرنفوذ، و رهبری‌کننده‌ی بخش بزرگی از منتقدان دولت محسوب می‌شوند. یکی از پرسش‌های مهم انتخابات دهمین دوره‌ی ریاست جمهور این است که آیا دو رئیس جمهور پیشین و نزدیکان فکری‌شان که در اغلب انتقادها به دولت نهم اتفاق نظر دارند، در مورد حمایت از یک کاندیدای واحد به توافق می‌رسند یا نه؟