آلزایمر، حاصل واکنش ایمنی مغز؟
۱۳۸۸ اسفند ۱۴, جمعه
انبار شدن پروتئین در بخش خاکستری مغز از نخستین نشانههای ابتلا به بیماری آلزایمر محسوب می‌شود. در این حالت یک جدار پروتئینی در بخش خاکستری مغز شکل میگیرد که درصد بالایی از آن را پروتئینی به نام پروتئین بتا آمیلوئید تشکیل می‌دهد. پژوهشگران مغز و اعصاب مدرسه پزشکی هاروارد که مدتهاست در این زمینه تحقیق می‌کنند می‌گویند: «تشکیل این جدار پروتئینی حاصل واکنش سلولهای مغزی در برابر عوامل تحریک‌کننده است.»
این پژوهشگران نتیجه آخرین تحقیقات خود را در مجله تخصصی PloS ONE منتشر کردند. در این گزارش آمده است: «این جدار پروتئینی در بخش خاکستری مغز، سد موثری در برابر عوامل مختلف بیماری‌زا ایجاد می‌کند.» نکته این جاست که پروتئین‌های بتا آمیلوئید در مغز انسان‌‌های سالم نیز تولید می‌شود. این پروتئین اما در حالت عادی در منطقه خاکستری مغز انبار نمی‌شود.
مسمومیت سلولهای مغزی و پیشرفت آلزایمر
با اینکه مشخص نیست به چه دلیل در مرحله نخستین ابتلا به بیماری آلزامیر تشکیل این جدار پروتئینی در بخش خاکستری آغاز شده است، اما پژوهش‌های دیگری که در این زمینه صورت گرفته نشان می‌دهد که انبار شدن پروتئین بتا آمیلوئید در بخش خاکستری مغز حالت سمی پیدا کرده و فعالیت‌سلول‌های عصبی مغز را مختل می‌کند. عاملی که موجب گسترش بیماری آلزایمر می‌شود.
پژوهشگران مدرسه پزشکی هاروارد در گزارش خود به این نکته اشاره می‌کنند که شباهت‌های میان پروتئین بتا آمیلوئید و برخی از پروتئین‌های شناخته شده سیستم ایمنی، توجه آنها را جلب کرده است. این شبا‌هت‌ها در ادامه تحقیقات گروه پژوهشی مورد بررسی قرار گرفتند. در این تحقیقات ابتدا رشد ۱۵ عامل بیماری‌زا شناخته شده در حضور پروتئین بتا آمیلوئید بررسی می‌شود. رشد و گسترش هشت عامل در حضور این پروتئین به شدت تحت تأثیر قرار میگیرد.
بتا آمیلوئید در هفت مورد دیگر، حتی رشد عامل بیماری‌زا را بیش از پروتئین معروف LL-37(پروتئین شناخته شده سیستم ایمنی در برابر بیماری‌های عفونی) محدود می‌کند. دانشمندان در مرحله بعدی تحقیقات خود بخشی از بافت مغزی بیماران مبتلا به آلزایمر و افراد سالم مورد بررسی قرار دادند. نتیجه حاکی از آن است که بتا آمیلوئید انبار شده در مغز بیماران مبتلا به آلزامیر نیز در پی واکنش دفاعی سیستم ایمنی تولید شده است.
تولید جدار پروتئینی در واکنش به حمله‌ی عاملی ناشناخته
رودولف تنزی یکی از پژوهشگران مدرسه پزشکی هاروارد می‌گوید: «سال‌های طولانی تصور ما این بود که پروتئین‌بتا آمیلوئید در پی کنش‌وواکنش‌های درون سلولی خاصی تولید می‌شود که خارج از فعالیت‌های متدوال مغزی است. اطلاعات تازه اما نشان می‌دهند که تولید این پروتئین حاصل واکنشی دفاعی سلولهای مغزی است.» اکنون باید مشخص شود که چه عواملی موجب تحریک سلولهای مغزی و تولید این جدار پروتئینی و افزایس احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر می‌شود. سپس می‌توان امیدوار بود که روشی برای متوقف کردن پروسه انبار پروتئین‌های بتا آمیلوئید و جلوگیری از مسمومیت سلولهای عصبی مغزی پیدا شود.
بر اساس آمار "سازمان بهداشت جهانی" شمار مبتلایان به بیماری آلزامیر در سراسر جهان رو به افزایش است. در ایران آمار دقیقی از بیمارن مبتلا به آلزامیر وجود ندارد، اما بر اساس گزارشی از خبرگزاری جمهوری اسلامی این رقم حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود. در آلمان آمار مبتلایان به بیماری آلزایمر حدود ۷۰۰ هزار نفر است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ میلادی این رقم به بیش از دو میلیون نفر برسد. بر اساس گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی، این بیماری در کشورهای که درآمد سرانه‌ی پایین‌تری دارند رشد سریعتری نشان می‌دهد.