آویگدور لیبرمن، کلید ساخت دولت جدید اسراییل

پدیده‌ی جالب توجه در آخرین انتخابات پارلمانی اسراییل، آویگدور لیبرمن، نماینده‌ی ناسیونالیستی است که در سال ۱۹۷۸ در بیست سالگی از جمهوری مولداوی در اتحاد جماهیر شوروی سابق به اسراییل مهاجرت کرد. حزب او، “اسراییل خانه‌ی ما“، با کسب ۱۵ کرسی از ۱۲۰ کرسی پارلمان، سومین حزب قوی اسراییل شده است.

هم اینک رهبران دیگر احزاب صف کشیده‌اند تا برای تشکیل ائتلاف نظر لیبرمن را به خود جلب کنند. احتمال داده می‌شود که حزب او به ائتلاف با حزب “لیکود“ به رهبری نتان‌یاهو تن در دهد. دو سیاستمدار یکدیگر را از نزدیک و از دوران قدیم می‌شناسند.

از دربانی تا ریاست حزب

پیشرفت کاری این مرد ۵۰ ساله در عرصه‌ی سیاست جالب است: او در موطن خود، کیشنیف، به عنوان دربان کلوبی شبان کار می‌کرد و در باکو گوینده رادیو بود. پس از مهاجرت به اسراییل در سال ۱۹۷۸ به تحصیل جامعه‌شناسی در دانشگاه عبری بیت‌المقدس پرداخت و به سرعت در عرصه‌ی سیاست فعال شد. لیبرمن از همان ابتدا با دست‌راستی‌ها همکاری داشت، از جمله به عنوان دبیرکل حزب “لیکود“ و رییس دفتر نخست وزیر وقت اسراییل، بنیامین نتان‌یاهو (۱۹۹۷-۱۹۹۶). وی به‌خاطر روابطش با روسیه توانست در مدتی کوتاه به ثروت برسد.

لیبرمن در سال ۱۹۹۹ حزب “اسراییل خانه‌ی ما“ را بنیان نهاد، حزبی که بیش از همه مهاجران روس ناسیونالیست را جذب خود کرد. وی در همان سال در رأس فراکسیونی چهارنفره به پارلمان اسراییل (کنست) وارد شد. در سال ۲۰۰۱ وزیر امور زیربنائی و در سال ۲۰۰۳ وزیر راه و ترابری بود، تا آن‌که آریل شارون، نخست وزیر وقت، او را برکنار کرد. دلیل برکناری، انتقاد او به طرح عقب‌نشینی نیروهای اسراییلی از غزه بود. حزب او پس از انتخابات سال ۲۰۰۶ با ۱۱ کرسی در پارلمان به ردیف احزاب پرقدرت صعود کرد. اهود اولمرت او را به مقام معاون نخست وزیر و وزیر استراتژی اسراییل منصوب کرد. اما حزب لیبرمن در ژانویه‌ی سال ۲۰۰۸ از ائتلاف دولت خارج شد، چون این حزب مخالف گفت‌وگوهای صلح با فلسطینیان در آناپولیس بود.

در انتخابات روز سه‌شنبه (۱۰ فوریه)، در کنار مهاجران روس ناسیونالیست، رأی‌دهندگان بسیار جوان هم به او رأی دادند. همچنین کسانی جذب شعارهای حزب وی شدند که از سیاست دولت اسراییل در زمینه عقب نشینی از غزه در چند هفته پیش ناامید شده بودند.

سیاستمدار “سنگین وزن“

از لیبرمن که به لحاظ فیزیکی سنگین‌وزن است، در مفهوم مجازی به عنوان “خرسی در مغازه‌ی چینی‌فروشی“ یاد می‌کنند، که اصطلاحی است در زبان آلمانی و به کسی اطلاق می‌شود که با حرکتهای سنگین و کنترل نشده‌اش، به دیگران آسیب می‌رساند.

لیبرمن را شخصیتی بحث‌انگیز می‌دانند. حزب او با شعار "بدون وفاداری، از حقوق شهروندی هم خبری نیست" وارد صحنه‌ی مبارزه‌ی انتخاباتی شد. اگر قصد بر آن باشد که بر شعارهای لیبرمن جامه‌ی عمل بپوشانند، باید چنانچه اسراییلی‌های عرب‌تبار - که حدود ۲۰ درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند - به صورت کتبی به وفاداری خود به حکومت اسراییل قسم نخورند، از کشور اخراج شوند، غزه تا حدی که ممکن است مثل گروسنی بمباران شود و نمایندگان پارلمان اسراییل که با حماس گفت‌وگو می‌کنند، به جوخه‌ی اعدام سپرده شوند.

لیبرمن می‌گوید: «من البته خیلی طرفدار دموکراسی هستم، اما وقتی پای تضاد میان ارزش‌های دموکراتیک و ارزش‌های یهودیت در میان باشد، این ارزش‌های صهیونیستی و یهودی هستند که مهم‌ترند.»

به گزارش نشریه‌ی آلمانی “فوکوس“ ناظران سیاسی شعارهای او علیه عرب‌های اسراییلی را به نژادپرستی تعبیر می‌کنند؛ فعالان جنبش صلح حتی او را با محمود احمدی‌نژاد، رییس جمهور ایران، مقایسه می‌کنند. اما این سیاستمدار در سیاست خارجی از ایده‌ی ایجاد حکومتی فلسطینی در کنار حکومت اسراییل دفاع می‌کند. وی همچنین خواستار عضویت اسراییل در اتحادیه‌ی اروپا و پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، است.

او عرب‌های اسراییلی را ستون پنجمی علیه هویت یهودی کشور اسراییل می‌داند. حزب او می‌خواهد حق تابعیت عرب‌های ساکن اسراییل را وابسته به سوگند وفاداری آنان به حکومت اسراییل بکند. لیبرمن معتقد است که کسانی که چنین سوگندی را یاد نکنند، باید ساکنانی بدون حقوق شهروندی در اسراییل باشند. و البته لیبرمن ترجیح می‌دهد که این افراد به وطن فلسطینی خود بروند. منظور او در این میان واگذار کردن بخش‌های عرب‌نشین اسراییل است به مقامات تشکیلات خودمختار فلسطینی، به ازای شهرک‌های یهودی‌نشینی که ایجاد شده است. خود لیبرمن در شهرک نوکدیم در کرانه‌ی باختری رود اردن زندگی می‌کند. طبق برنامه‌ی او، چنین شهرک‌هایی باید جزیی جدانشدنی از اسراییل باشند.

سیاستمدار تندزبان

لیبرمن به طور معمول در پارلمان در حال دشنام‌گویی به همکاران عرب خود است. آنها هم به او “فاشیست“ و “نازی“ می‌گویند. لیبرمن در معامله‌هایی مشکوک دست دارد و پلیس اسراییل او را مظنون به پول‌شویی و تقلب در معاملات مالی می‌داند.

مأموران پلیس چند هفته پیش از برگزاری انتخابات، دست به تجسس منزل او و چند تن از هم‌حزبی‌هایش زدند. پلیس مدرکی پیدا نکرد. تجسس در نهایت به نفع لیبرمن شد، زیرا او خود را مردی خودساخته نمایاند که نخبگان سیاسی کشور به موفقیتش حسادت می‌ورزند.

گیدئون لوی، روزنامه‌نگار اسراییلی، در روزنامه‌ی چپ لیبرال “هاآرتص“ می‌نویسد: «بنیامین نتان‌یاهو قول داده است که در دولتش پست وزارت مهمی را به لیبرمن بسپارد. اگر کسی مثل لیبرمن به عضویت دولتی اروپایی درمی‌آمد، اسراییل روابطش را با آن دولت قطع می‌کرد.» این روزنامه‌نگار هشدار می‌دهد که لیبرمن صدای اوباش است و اوباش به دنبال نفرت، کینه و خونریزی هستند.»