آیا عمران خان می‌تواند بین ایران و عربستان میانجی‌گری کند؟
۱۳۹۸ مهر ۱۹, جمعه
عمران خان، نخست وزیر پاکستان، دومین سفر رسمی خود را شامگاه شنبه ۲۰ مهر (۱۲ اکتبر) از ایران آغاز می‌کند. او روز یکشنبه با حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، دیدار خواهد کرد. عمران خان سپس عازم ریاض، پایتخت عربستان سعودی می‌شود تا با مقامت عربستان مذاکره کند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
به نوشته رسانه‌های عربستان و پاکستان محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، از پاکستان درخواست کرده است تا برای تنش‌زدایی عربستان و ایران اقدام کند.
عمران خان پیش از این در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک هم اعلام کرده بود که قصد دارد برای کاهش تنش میان ایران و عربستان میانجی‌گری کند.
اما آیا عمران‌خان توان میانجی‌گری بین عربستان و ایران را دارد؟ نخست وزیر پاکستان تا چه حد در پیگیری ابتکار برقراری صلح بین ایران و عربستان موفق خواهد شد؟ دویچه وله این پرسش‌ها را با فاطمه امان، تحلیل‌گر ارشد مرکز جنوب آسیا در "شورای آتلانتیک" مطرح کرد.
به گفته این کارشناس عمران خان "وظیفه به غایت دشواری" را برعهده گرفته زیرا او در داخل پاکستان به خاطر ماجرای کشمیر از طرف احزاب اپوزیسیون مورد انتقاد قرار دارد.
فاطمه امان در ادامه تاکید کرد که در حال حاضر عمران خان مناسب‌ترین شخصیتی است که می‌تواند میان ایران و عربستان میانجی‌گری کند. این کارشناس درباره دلایل خود چنین توضیح داد: «در اوج تنش‌های میان ایران و عربستان، پاکستان میلیاردها دلار کمک عربستان و امارات را دریافت کرد تا جانی به اقتصادش بدهد و هم اینکه عمران خان توانست در آن زمان به ایران برود و اولین مقصد سفرش را هم مشهد انتخاب کرد و وزرای شیعه‌اش را در این سفر با خود برده بود. در آن زمان عمران خان این طور نشان داد که می‌تواند در روابط پاکستان با ایران و پاکستان با عربستان توازن و تعادل برقرار بکند. سیاست‌های او کمی از سیاست‌های نخست وزیران پیشین پاکستان متمایز است. عمران خان شخصیتی است که هم در داخل ایران محترم شناخته می‌شود و هم با عربستان رابطه خوبی دارد.»
فاطمه امان این پرسش را هم طرح می‌کند که آیا دستگاه دیپلماسی ایران، یعنی دولت ایران و وزرات امور خارجه ایران، طرف گفت‌و‌گوی عمران خان خواهند بود یا کسانی که موجودیتشان در ایران وابسته به ادامه بحران است و کارهایی شبیه آتش زدن سفارت عربستان انجام می‌دهند تا آتش خصومت‌ها را بیشتر شعله‌ور سازند؟
تحلیل‌گر ارشد مرکز جنوب آسیا در شورای آتلانتیک در ادامه صحبت‌های خود همچنین گفت: «حالا باید دید که آیا موافقت دولت ایران با این گفت‌و‌گوها و میانجی‌گری عمران خان کافی است یا دست‌های دیگری هم در کار است و آنها هم باید موافقت خود را اعلام کنند.»
واکنش مقامات ایران
لحن مقامات ایرانی در قبال عربستان در روزهای اخیر متفاوت بوده است. احمد خاتمی، امام جمعه تهران، روز جمعه ۱۹ بهمن (۱۱ اکتبر) عربستان را متهم به دخالت در امور داخلی عراق کرد.
خاتمی گفت: «۷۹ درصد پیام های توییتری اغتشاش از عربستان بود و این کشور بنا بر آدم شدن ندارد. در همه جای دنیا بلوا و آشوب به پا می‌کند و در کشور خودش مثل مرغ نجاست خوار، لذت شان آدم‌کشی و کشتن مردم مظلوم یمن است.»
اما مقامات دولتی ایران درباره پیشنهاد صلح ولیعهد عربستان به ایران لحن دیگری داشتند.
خبرگزاری دولتی ایران "ایرنا" در آستانه سفر عمران خان در گزارشی تحت عنوان "آیا یخ روابط تهران-ریاض آب می‌شود"، نوشت: «به نظر می‌رسد تهران و ریاض به سمت کاهش تنش حرکت می‌کنند در آخرین دست از تلاش‌ها برای کاهش تنش میان دو کشور گفته می‌شود قرار است عمران خان نخست وزیر پاکستان به تهران و ریاض سفر کند.»
ایرنا به واکنش برخی مقامات ایرانی هم اشاره کرده و می‌نویسد که علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، گفته است که تهران از هر مذاکره‌ای با عربستان سعودی استقبال می‌کند.
همچنین بیژن زنگنه، وزیر نفت که برای شرکت در سومین مجمع بین‌المللی "انرژی و یک" به مسکو رفته بود، وزیر انرژی جدید عربستان سعودی را با وجود تنش‌هایی که میان دو کشور وجود داشته دوست ایران خطاب کرده و گفته است که "شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان به مدت ۲۲ سال یک دوست بوده است".
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
عمران خان بعد از دومین روز سفر خود در روز یکشنبه ۲۱ مهر عازم ریاض خواهد شد.