"اتاقک دعا" در خدمت تمرین دموکراسی
۱۳۸۷ آذر ۱۴, پنجشنبه
یک آلمانی برای این که مؤمنان همه‌ی مذاهب جهان امکان ادای دعا و نماز را در سفر و حضر داشته باشند، دست به اختراع "اتاقک دعا" زده است. اولیور اشتورم که خود کارگردان اپرا و تهیه‌کننده‌ی نمایشنامه‌های رادیویی است، ده سال است که فکر اختراع این اتاقک را در سر پرورانده و اکنون امکان پیاده کردن آن را یافته است. "اتاقک دعا" هنوز به بازار نیامده و تنها در "نمایشگاه هنر و رسانه‌ها"ی شهر کارلسروهه و در چارچوب جشنواره‌ای با عنوان "دعای تو در گوش خدا" به نمایش و آزمایش گذاشته شده است. این فستیوال روز سوم دسامبر (۱۳ آذر) در شهر برلین آغاز شده و تا ۲۲ این ماه ادامه دارد.
چهاردیواری سخن‌گو
"اتاقک دعا"، چهاردیواری چوبی کوچکی شبیه اتاقک‌های تهیه‌ی عکس برای کارت شناسایی و مدارک اداری است که در مراکز پر رفت‌وآمد و ایستگاه‌‌های راه‌‌آهن شهرهای آلمان کار گذاشته شده‌اند. پرده‌ای کوتاه این چهاردیواری را از دنیای بیرون جدا می‌کند. در "اتاقک دعا"، دستگاه خودکاری نصب است که مؤمنان با انداختن سکه‌ای در آن، می‌توانند دعای مورد نظر خود را به اغلب زبان‌های زنده‌ی دنیا بشنوند. این دستگاه خودکار به محض آن که سکه را می‌بلعد، به حرف در می‌آید: «روز بخیر، به "اتاقک دعا" خوش‌آمدید. اکنون شما امکان آن را دارید که از میان شمار کثیری از آیات گوناگون، دعای مورد نظر خود را انتخاب کنید. با لمس صفحه‌ی این جعبه، مذهب یا نوع اعتقاد خود را برگزینید و سپس روی آن انگشت بگذارید. بلافاصله دعای مورد نظر شما پخش می‌شود.»
انگیز‌ه اصلی اختراع
انگیزه‌ی اصلی مخترع آلمانی این اتاقک که خود نه مذهبی است و نه به مذهب انتقادی دارد، فراهم‌آوردن امکانی برای مؤمنان جهان در جهت برآوردن نیازهای روانی آن‌هاست. این که برآوردن این نیازهای روانی با "پرداخت پول" صورت می‌گیرد، نکته‌ای است که برخی به آن انتقاد می‌کنند. چون کلیسای کاتولیک، در قرون وسطی آئینی را رایج کرده بود که مؤمنان می‌توانستند با پرداخت پول، گناهان خود را بخرند. اولیور اشتورم، خود اذعان دارد که "خرید و فروش آیات الهی" اشکال اصلی اختراعش است.
یکی از انگیزه‌های دیگر این مخترع، نمایاندن گستره‌ی وسیع انواع مذاهب و اعتقادات گوناگون و پاسخ‌گویی به خواست‌ها و نیازهای همه‌ی گروه‌های اجتماعی در جوامع مدرن است. به گفته‌ی او این امر سرانجام در خدمت "تمرین دموکراسی" در جامعه‌‌ای با فرهنگ‌‌های گوناگون می‌انجامد.
اختراع اولیور اشتورم هنوز کامل نیست. بسیاری می‌پرسند، محتوای دعاها و آیاتی که در این اتاقک پخش می‌شوند، چیست؟ آیا میتوان، مثلاً، دعاهای فرقه‌ی بحث برانگيز ساینتولوژی را که در آلمان ممنوع است، نیز در اختیار مشتاقان گذاشت؟ برخی نیز از نظر زیبایی‌شناسی به این اختراع خرده می‌گیرند و معتقدند، بوق پایان دعا که پس از ۵ دقیقه ناگهان به صدا در می‌آید، مؤمنان را از حالت روحانی خود بیرون می‌کشد.