اختلاف دولت عراق با اقلیم کردستان بر سر خط لوله نفتی

در شرایطی که نخستین خط لوله نفتی میان کردستان عراق و ترکیه تکمیل شده و در مرحله آزمایشی است، یک مقام اقلیم کردستان عراق اعلام کرد که دومین خط لوله انتقال نفت به ترکیه با ظرفیت انتقال یک میلیون بشکه در روز، در دست احداث است.

به گزارش خبرگزاری رویترز، آشتی هورامی، وزیر منابع طبیعی اقلیم کردستان عراق، در یک کنفرانس انرژی در استانبول در حضور نیچروان بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم، از گسترش صادرات نفت کردستان عراق سخن گفت و آن را امری استراتژیک خواند. استقلال فزاینده اقلیم کردستان چندان خوشایند دولت مرکزی عراق نیست. (بیشتر بخوانید: صدور نفت اقلیم کردستان به کشورهای آسیایی از مسیر ایران)

"صادرات نفت در انحصار کسی در بغداد نیست"

آشتی هورامی ضمن اشاره به این‌که صادرات نفت اقلیم کردستان مستقل از دولت مرکزی عراق است، افزود که هدف اقلیم کردستان تولید و صادرات ۳ میلیون بشکه نفت در روز است.

وی تأکید کرد: «صادرات نفت و گاز در انحصار هیچ‌کس در بغداد نیست... و این وظیفه‌ی ماست که انتقال نفت و گاز را به طور مستقل پیگیری کنیم.» (بیشتر بخوانید: مسعود بارزانی: استقلال کردها حق مسلم آنهاست)

نیاز فزاینده ترکیه به انرژی باعث شده که این کشور حضوری فعال در شمال عراق داشته باشد و دولت اقلیم کردستان را به یکی از شرکای نزدیک خود بدل کند. این امر خوشایند دولت مرکزی عراق نیست. رهبری بغداد که عمدتا عرب هستند، مدعی‌اند که انحصار صادرات نفت عراق در اختیار دولت مرکزی است.

حسین شهرستانی، معاون وزیر نیروی عراق، به خبرگزاری رویترز گفت: «ترکیه در مورد نگرانی‌های عراق آگاهی دارد... ما به ترکیه یادآور شده‌ایم که این امر نقض توافق‌های طرفین در مورد صادرات نفت عراق به ترکیه است.»

شهرستانی افزود: «ترکیه به ما اطمینان داده که به این توافق پایبند است و آن‌ها اجازه نخواهند داد که هیچ صادراتی بدون اجازه دولت فدرال در بغداد صورت بگیرد.»

حضور فعال شرکت‌های نفتی در اقلیم کردستان

ولی نه فراخوان‌های مقامات بغداد و نه رهبری واشنگتن نتوانسته مانع از کار ترکیه، کردها و شرکت‌های بین‌المللی نفتی برای استخراج و صادرات نفت از اقلیم کردستان شود.

شرکت‌های بزرگ نفتی اکسون موبیل، شورون و توتال مدت‌هاست که قرارداد اکتشاف و استخراج نفت را با دولت اقلیم کردستان امضا کرده‌اند.

خبرگزاری رویترز می‌افزاید، پیش از این نیز یک شرکت نفتی مورد حمایت دولت ترکیه اجازه یافته بود دست به اکتشاف نفت و گاز در منطقه اقلیم کردستان بزند؛ و این بخشی از استراتژی ترکیه به رهبری نخست‌وزیر رجب طیب اردوغان است.

روزی که آشتی هورامی در کنفرانس انرژی استانبول سخن می‌گفت، رجب طیب اردوغان با نیچروان بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم کردستان، دیدار کرد. در این ملاقات موضوع گسترش همکاری در حوزه انرژی در کانون گفت‌وگوهای آن‌ها بود.

احمد داوداوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه، پس از دیدار با نخست‌وزیر اقلیم کردستان گفت: «ما تبادل‌نظرهایی داشته‌ایم و قصد داریم همکاری‌های خود را در امور انرژی با شمال عراق و با دولت مرکزی عراق گسترش دهیم.» وی افزود که ترکیه به گسترش و تعمیق مناسبات همه‌جانبه خود با عراق ادامه خواهد داد. (بیشتر بخوانید: دیدار دو روز بارزانی از ترکیه و نزدیکی دیدگاه‌ها)

مسئله تقسیم درآمد نفتی

به گفته‌ی کارشناسان، صدور نفت از نخستین خط لوله نفتی موسوم به "جیحان" در ماه‌های نخستین سال ۲۰۱۴ آغاز خواهد شد. خط لوله جیحان قرار است نفت خام کرکوک را به حوزه دریای مدیترانه برساند.

آشتی هورامی گفت، خط لوله کرکوک − جیحان ظرفیتی حدود ۵/ ۱ تا ۶/ ۱ میلیون بشکه در روز دارد و به دلیل رو به افزایش بودن انتقال نفت خام اقلیم کردستان، نیاز به احداث دومین خط لوله وجود دارد.

وی افزود، ظرفیت دومین خط لوله نفتی یک میلیون بشکه در روز است که طی ۱۸ ماه آینده قابل بهره‌برداری خواهد بود.

مسئله تقسیم درآمدهای نفتی امری است که مقامات دولت مرکزی در بغداد نسبت به آن حساسیت دارند.

ترکیه بارها گفته که آماده حمایت از توافقی منطبق با قانون اساسی عراق است که طبق آن ۸۳ درصد درآمد نفتی به دولت مرکزی عراق و ۱۷ درصد آن به اقلیم کردستان اختصاص می‌یابد.

ولی آشتی هورامی حاضر نشد در کنفرانس انرژی استانبول در این باره نظر بدهد. وی گفت: «درآمد خالص متعلق به همه‌ی ما در عراق است و این باید مبنای تقسیم درآمدها قرار گیرد.»

وی افزود، خط لوله در خاک اقلیم کردستان قرار گرفته و صاحب خط لوله سرزمینی است که خط لوله در آن قرار دارد.