ارائه طرحی از سوی روسیه به شورای امنیت درباره سوریه

روسیه و چین، به عنوان تنها کشورهای قدرتمند حامی حکومت بشار اسد، شامگاه پنج‌شنبه (۲۴ آذر، ۱۵ دسامبر) پیش‌نویس قطعنامه‌ای را برای حل بحران سوریه به شورای امنیت سازمان ملل ارائه کردند.

گرچه دیپلمات‌های غربی موضع‌گیری‌های مطرح شده در این طرح را ضعیف ارزیابی می‌کنند، نماینده فرانسه در سازمان ملل این اقدام را "تحولی بزرگ" در رویکرد روسیه و چین در برابر سوریه خوانده است.

طرح روسیه؛ مبهم و ناکافی

ویتالی چورکین، سفیر روسیه در سازمان ملل می‌گوید هدف طرحی که کشورش تدوین کرده و مورد حمایت پکن نیز قرار گرفته، پایان دادن به خشونت در سوریه و یاری رساندن به این کشور برای اجرای اصلاحات سیاسی است. در این پیش‌نویس برای نخستین بار دو حامی دمشق از "اعمال خشونت‌های نامتناسب حکومت سوریه علیه معترضان" سخن گفته‌اند.

روسیه پیشتر مسئولیت درگیری‌های خشونت‌آمیز در سوریه را متوجه‌ی هر دو طرف مناقشه عنوان کرده بود. کشورهای غربی، به رغم استقبالی که از تغییر لحن مسکو و پکن در مورد حکومت بشار اسد کرده‌اند معتقدند طرح این دو کشور هنوز از صراحت و شدت لازم برخوردار نیست. با این همه دیپلمات‌های غربی ابراز امیدواری می‌کنند که پیش‌نهادهای روسیه و چین مبنایی برای تصمیم‌گیری‌های مشترک علیه سوریه باشد.

استقبال محتاطانه از چرخش مسکو و پکن

شبکه خبری العربیه روز جمعه ۲۵ آذر به نقل از جیرار ارنو، نماینده فرانسه در سازمان ملل نوشت «طرحی که پیش‌نویس آن در اختیار ما قرار گرفت بدون شک به بازنگری زیادی نیاز دارد. اما ما باید بر اساس آن گفتگو کنیم.» او این اقدام را تحولی بزرگ و نشانه‌ی خروج روسیه "از حالت انفعال" توصیف کرده است.

هیلاری کلینتون، وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا در اظهار نظری محتاطانه گفته است، در جریان کلیت طرح قرار گرفته اما هنوز شخصا موفق به مطالعه‌ی آن نشده است. او صبح جمعه (به وقت اروپای مرکزی) به خبرنگاران گفت، در این پیش‌نویس نکاتی مطرح شده که ما قادر به حمایت از آن نیستیم. هیلاری کلینتون می‌گوید ظاهرا در این طرح کسانی که دست به تظاهرات مسالمت‌آمیز می‌زند و شهروندانی که از خود دفاع کرده‌اند با حامیان حکومت در یک ردیف قرار داده شده‌اند.

حامیان اسد، متهم به شکنجه و تجاوز

به گزارش خبرگزاری‌ها پیتر ویتیگ، سفیر آلمان در سازمان ملل نیز گفته است طرح مسکو را شانسی برای کنار گذاشتن اختلاف‌ها و یافتن راه حلی برای پایان دادن به سکوت شورای امنیت در قبال خشونت‌ها در سوریه تلقی می‌کند.

ویتیگ در عین حال ابراز امیدواری کرد با بحث و گفتگو نقاظ ضعف پیشنهادهای روسیه برطرف شود. ویتیگ خاطرنشان کرده است، مسئولیت‌پذیری اصلی تعیین‌کننده است و ما خواهان گنجاندن آن در چنین قطعنامه‌ای هستیم.

کمیسر حقوق بشر سازمان ملل، ناوی پیلای دوشنبه‌ی گذشته در یک نشست غیرعلنی، اعضای شورای امنیت را در جریان آخرین تحولات سوریه قرار داد. او می‌گوید در جریان ناآرامی‌های ماه‌های گذشته‌ی سوریه بیش از ۵ هزار شهروند غیرنظامی قربانی خشونت حامیان بشار اسد شده‌اند.

پیلای نیروهای امنیتی سوری را به شکنجه و تجاوز به معترضان متهم می‌کند. او همچنین توصیه کرده پرونده سوریه به اتهام جنایت علیه بشریت به دادگاه بین‌المللی لاهه ارجاع شود.

بررسی اوضاع سوریه در نشست اتحادیه عرب

روسیه و چین اکتبر سال جاری با استفاده از حق وتوی خود مانع تصویب قطعنامه‌ی پیشنهادی کشورهای آلمان، فرانسه، پرتغال و بریتانیا علیه حکومت بشار اسد شدند. روسیه در متنی که با حمایت چین به شورای امنیت ارائه کرده از دولت سوریه می‌خواهد از تعقیب و آزار کسانی که با استفاده از حقوق شهروندی دست به اعتراض می‌زنند خودداری کند.

ظاهرا پیشنهادهای روسیه الزام‌آور نیست و در آن به اعمال تحریم‌ها که از سوی مسکو "غیرسازنده" توصیف می‌شوند اشاره‌ای نشده است.

همزمان با ارائه طرح مسکو به شورای امنیت فردریک هوف مسئول پرونده سوریه در وزارت خارجه آمریکا از روسیه و چین خواست از"بازی‌های سیاسی" دست بردارند و با تحریم‌های پیشنهادی علیه حکومت اسد موافقت کنند.

طرح روسیه در آستانه‌ی نشست وزیران خارجه کشورهای عضو اتحادیه عرب در قاهره، در اختیار ۱۵ عضو شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفته است. اتحادیه عرب پیشتر عضویت سوریه را به حال تعلیق درآورد و برخی از مقام‌های امنیتی و مسئولان ارشد سوری را تحریم کرد.

قرار است وزیران خارجه کشورهای عربی روز شنبه (۲۶ آذر، ۱۷ دسامبر) در مورد آخرین تحولات سوریه و اقدام‌های احتمالی جدید علیه این کشور به رایزنی بپردازند.

BK/MM