استقبال محتاطانه رهبر ایران از تاخیر حمله آمریکا به سوریه
۱۳۹۲ شهریور ۲۰, چهارشنبه
آیت‌الله خامنه‌ای، طی ملاقاتی در روز چهارشنبه (۱۱ سپتامبر/۲۰ شهریور) با گروهی از کارگزاران حج به مسائل منطقه و سوریه پرداخت. وی با اشاره به تحولات سوریه از جمله گفت: «آنها برای منافع ملی ادعایی خود که در واقع منافع صهیونیست‌ها و سرمایه‌داران بزرگ است حتی حاضر به آتش‌افروزی و پایمال کردن منافع کشورها و ملت‌های دیگر هستند.»
رهبر ایران ابراز امیدواری کرد که رویکرد جدید آمریکا در قبال سوریه، جدی، به دور از فریب و "بازی سیاسی" باشد. وی در ادامه افزود: «اگر چنین باشد، به معنای بازگشت آمریکا از رویکرد خودسرانه و غلط چند هفته اخیر است.»
سخنان آیت‌الله خامنه‌ای ظاهرا واکنشی است به آخرین موضع‌گیری رییس جمهور آمریکا که در نطق عمومی خود گفت، راهکار مداخله نظامی در سوریه را تا مشخص شدن طرح روسیه به تعویق می‌اندازد. اما اوباما این را نیز تاکید کرده که طرح روسیه، محصول فشاری است که ایالات متحده به رژیم بشار اسد اعمال کرد.
باراک اوباما، در مصاحبه با بسیاری شبکه‌های تلویزیونی آمریکا، موافقت سوریه با کنترل سلاح‌های شیمیایی این کشور را "پیشرفتی بالقوه مثبت" و "موفقیتی احتمالی" در برخورد با رژیم اسد دانست. او البته تصریح کرد که اسد باید برای زدودن تردیدها، جدیت خود را نیز ثابت کند.
جی گارنی، سخنگوی کاخ سفید نیز در روز سهشنبه (۱۰ سپتامبر/۱۹ شهریور) عنوان کرد: «این پیشرفت‌ها متاثر از تهدیدها و فشار جدی آمریکا بود.»
دولت ایران پیش‌تر از طرح مسکو برای حل بحران سوریه و نظارت بین‌المللی بر زرادخانه شیمیایی این کشور استقبال کرده بود. این پیشنهاد در آستانه تصمیم‌گیری کنگره آمریکا در "حمله محدود نظامی" به سوریه ارائه شد و بلافاصله مورد موافقت دولت سوریه قرار گرفت.
پیشنهاد روسیه در اصل در هفته گذشته و طی دیدار پوتین و اوباما در حاشیه اجلاس "جی ۲۰" مطرح شده بود و سپس در همایش وزیران خارجه این گروه در ویلنیوس مورد بحث قرار گرفته بود. رییس جمهور آمریکا، این طرح را محصول جانبی فشارهایی می‌داند که تحت رهبری او برای حمله نظامی به سوریه اعمال می‌شد.
ضربه به سوریه؛ پیام به ایران
پیش از تحولات اخیر سوریه، سوزان رایس، مشاور امنیتی اوباما گفته بود که حمله نظامی به سوریه ، پیام به ایران نیز هست. خانم رایس در روز دوشنبه (۹ سپتامبر/۱۸ شهریور) و ساعاتی پیش از موافقت سوریه با کنترل سلاح‌های شیمیایی خود، حمله به سوریه را ناگزیر دانسته بود تا «جمهوری اسلامی دریابد که نمی‌تواند به راحتی به برنامه هسته‌ای خود ادامه دهد.»
سوزان رایس افزوده بود: «اگر ما در برابر متحد نزدیک ایران که سلاح کشتار جمعی به کار برده، سکوت کنیم، ایران تصور می‌کند که ما از اقدام مقتضی عاجز هستیم.»
احساس خطر ایران از حمله به سوریه
در آستانه تحولات اخیر سوریه، امیرحسین عبداللهیان، معاون خاورمیانه و آفریقا در وزارت خارجه ایران در یک نشست خبری در مسکو گفته بود: «ارزیابی‌های ایران نشان می‌دهد که حمله به سوریه محدود نخواهد ماند.» او در گفتگو با خبرگزاری ریانووستی عنوان کرده بود که ایران در صورت حمله نظامی آمریکا به سوریه «شرایط سختی را علیه آمریکا و دیگر کشورهای غربی فراهم خواهد کرد.»
عبداللهیان در این گفتگو با اشاره به اطلاعات دریافتی ایران، "برخی گروه‌های تروریستی" را واردکننده سلاح شیمیایی به سوریه معرفی کرد. ساعاتی بعد، سخنگوی وزارت خارجه ایران در یک کنفرانس خبری، از طرح مسکو در خلع سلاح شیمیایی سوریه استقبال کرد.
مرضیه افخم در این کنفرانس خبری تصریح کرد که ایران از نظامی‌گری و ماجراجویی استقبال نمی‌کند.
طرح روسیه در نظارت بین‌المللی بر تسلیحات شیمیایی سوریه، بازتاب مثبتی در سطح جهانی داشته اما شورشیان سوری از معوق ماندن طرح حمله نظامی به این کشور ابراز سرخوردگی کرده‌اند. آنها می‌گویند اسد به این ترتیب زمان می‌خرد و مردم بیشتری را به خاک و خون می‌کشد. کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز به این طرح با بدبینی نگریسته‌‌اند.
خلع سلاح شیمیایی سوریه، برای اجرا نیز نیاز به سال‌ها زمان و صرف هزینه‌ای گزاف دارد. کارشناسان تاکید می‌کنند که این امر علاوه بر وقت و سرمایه، نیازمند انجام در شرایط صلح است.