افزایش نگرانی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران پس از گزارش آژانس
۱۳۹۹ آبان ۲۳, جمعه
نشریه آلمانی "دی ولت" در مطلبی که روز جمعه ۱۳ نوامبر (۲۳ آبان) منتشر شد می‌گوید تازه‌ترین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران "موج شوک‌آوری" به کشورهای منطقه خاورمیانه ارسال کرده است.
در گزارش اخیر آژانس که روز چهارشنبه منتشر شد تاکید شده که جمهوری اسلامی غنی‌سازی اورانیوم را در حد چهار و نیم درصد ادامه می‌دهد و ذخیره اورانیوم عنی‌شده آن نیز فراتر از حد تعیین شده در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) است. مطابق برجام ایران مجاز است اورانیوم را کمتر از چهار درصد غنی کند.
بر پایه این گزارش میزان ذخیره اورانیوم ایران تا دوم نوامبر نزدیک به دو هزار و ۴۴۳ کیلوگرم بوده که معادل سه هزار و ۶۰۰ کیلوگرم با غنای مجاز در برجام می‌شود.
با این حساب ذخیره اورانیوم غنی‌شده ایران ۱۲ برابر حد مجاز است. آژانس اوایل سپتامبر در گزارش قبلی خود گفته بود ذخیره اورانیوم غنی شده ایران ۱۰ برابر حد تعیین شده در برجام است.
توضیح "باورناپذیر" درباره یک سایت اعلام نشده
به نوشته "دی ولت" نکته دیگری که به نگرانی برخی کشورهای منطقه، به خصوص اسرائیل و عربستان سعودی دامن زده این است که آژانس می‌گوید توضیحات ایران درباره منشاء ذرات اورانیوم که سال گذشته در یک سایت اعلام نشده پیدا شده "باورپذیر" نبوده است.
آژانس به نام این سایت مخفی اشاره‌ای نکرده اما به نظر می‌رسد منظور محلی در تورقوزآباد، نزدیکی تهران باشد که اسرائیل پیشتر ادعا کرده بود اسناد و مدارک موجود در آن را دزدیده و به تل‌آویو منتقل کرده است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
روزنامه آلمانی می‌نویسد این شوک در زمانی به برخی کشورهای منطقه وارد شده که آنها نگران از سرگیری مماشات ایالات متحده با جمهوری اسلامی پس از ورود جو بایدن، رقیب پیروز دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری سوم نوامبر، به کاخ سفید هستند.
این روزنامه به نقل از محافل دیپیلماتیک اسرائیلی نوشته است: «ما نگرانیم اما عربستان کاملا وحشت‌زده شده است.» توافق هسته‌ای و برجام در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما و زمانی امضاء شد که بایدن معاون اول او بود.
ایران با امضای توافق هسته‌ای متعهد شد در ازای برداشته شدن گام به گام تحریم‌ها فعالیت‌های هسته‌ای خود، از جمله غنی‌سازی اورانیوم را محدود کند و به بازرسان آژانس امکان دهد بر این فعالیت‌های به طور مستمر نظارت داشته باشند.
دونالد ترامپ اردیبهشت ۱۳۹۷ در اقدامی، که گزارش‌های ماموران اطلاعاتی اسرائیل درباره فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده جمهوری اسلامی در آن بی‌تاثیر نبود، فرمان اجرایی خروج آمریکا از برجام را امضاء و تحریم‌های لغو یا تعلیق شده علیه ایران را دوباره اعمال کرد.
جو بایدن و احتمال بازگشت به برجام
جو بایدن اعلام کرده که آمریکا به توافق هسته‌ای بازخواهد گشت و برای این منظور "یک راه قابل اعتماد" برای بازگشت به میز مذاکره به تهران ارائه خواهد کرد.
مخالفان توافق هسته‌ای در منطقه معتقدند جمهوری اسلامی شریکی قابل اعتماد نیست و سازوکار نظارتی برجام برای راستی‌آزمایی فعالیت‌های هسته‌ای ایران ناکارآمد است. آنها همچنین برنامه‌های موشکی ایران را نگران‌کننده می‌دانند.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در دوران مذاکرات هسته‌ای بارها سازوکار نظارتی پیش‌بینی شده در آن را ناکارآمد خوانده و گفته بود "توافق نکردن بهتر از یک توافق بد است".
پنج کشور باقیمانده در توافق هسته‌ای (روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان)، به خصوص سه کشور اروپایی در پشتیبانی از برجام می‌گویند توافق هسته‌ای بهترین وسیله برای ادامه نظارت‌ها و طولانی‌کردن زمان دست‌یابی جمهوری اسلامی به بمب اتمی است.
روزنامه "دی ولت" می‌گوید هم موافقان و هم مخالفان توافق هسته‌ای می‌توانند گزارش تازه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به عنوان تائید نظر خود تلقی کنند؛ موافقان در تاکید خود بر اهمیت ادامه نظارت و مخالفان در متهم کردن جمهوری اسلامی به خلاف‌گویی و پنهان‌کاری.
جو بایدن در مبارزات انتخاباتی بارها دونالد ترامپ را متهم کرد که با خروج از برجام عامل شتاب گرفتن و گسترش فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی شده است.
ایران در واکنش به خروج آمریکا از برجام در پنج مرحله تعهدات برجامی خود را کاهش داد که مهم‌ترین آن افزایش سطح غنی‌سازی و میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده و استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته است.
مشاوران بایدن بازگشت به برجام را یکی از اولویت‌های اصلی سیاست‌های او اعلام کرده و تاکید می‌کنند که در مذاکره با ایران برای این کار شرط‌های سخت‌تری در نظر می‌گیرند.
مسئولان ارشد جمهوری اسلامی از زمان مشخص شدن پیروزی جو بایدن، بارها به صراحت یا به طور تلویحی از بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای استقبال کرده‌اند اما گفته‌اند که این کار باید بدون پیش‌شرط و همزمان با لغو تحریم‌ها باشد.
ادامه فشار حداکثری تا خروج ترامپ از کاخ سفیذ
در همین حال دولت ترامپ مددام بر شدت تحریم‌ها می‌افزاید و ظاهرا قصد دارد این کار را تا خروج از کاخ سفید در بیستم ژانویه به شکلی ادامه دهد که بازگشت به توافق ناممکن یا بسیار دشوار شود.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
الیوت آبرامز، نماینده ویژه دولت ترامپ در امور ایران و ونزوئلا که در حال بازدید از خاورمیانه و رایزنی با مقام‌های ارشد اسرائیل، عربستان و امارات متحده عربی است روز پنج‌شنبه تاکید کرد که سیاست "فشار حداکثری" ادامه دارد و تحریم‌های جدید در پیوند با مسائلی نظیر نقض حقوق بشر، برنامه‌های موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی ادامه می‌یابد.
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا که قرار است هفته آینده به اسرائیل سفر کند می‌گوید فهرستی از یک شبکه بین‌المللی از شرکت‌ها و افرادی که در تهیه لوازم الکترونیکی برای نظامیان ایران دخالت دارند در دست تهیه است و علیه آنها تحریم‌هایی اعمال می‌شود.
برخی تحلیلگران، از جمله شماری از حامیان بایدن معتقدند سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ می‌تواند برای دولت آینده آمریکا شرایط بسیار مساعدی در ارتباط با ایران فراهم کند. بر پایه این تحلیل این فشارها اقتصاد جمهوری اسلامی را در آستانه فروپاشی قرار داده و می‌تواند در کشاندن تهران به پای میز مذاکرات و دادن امتیاز تاثیر مهمی داشته باشد.