افزایش چند همسری در تاجیکستان علیرغم ممنوعیت
۱۳۸۶ فروردین ۶, دوشنبه
مصاحبه گر: طاهر شیرمحمدی
دویچه وله: آیا در تاجیکستان پیش از استقلال این کشورهم مسئله چند همسری وجود داشت ؟
خرامان بقازاده: گفتن آن بسیار دشوار است. ولی در مجموع می توان گفت چنین مشکلی را جامعه تاجیکستان بعد از فروپاشی شوروی از نزدیک شاهد شد. بر اساس قوانین تاجیکستان، یعنی قوانین تاجیکستان شوروی "بسیار زنی" ممنوع بود و کسیکه دو یا چند همسر داشت بازداشت می شد و مورد پیگیرد قانونی قرار می گرفت. اما پس از کسب استقلال تاجیکستان این مسئله هنوز هم یک مسئله بحث برانگیز در جامعه است. قوانین تاجیکستان به چند همسری اجازه نمی دهد. زمانی پارلمان تاجیکستان، بعضی از اعضای پارلمان تاجیکستان پیشنهاد کرده بودند که با درنظرداشت مشکلات اجتماعی کشور اگر قوانین تاجیکستان از این نظر بازتر می شد کمک خواهد شد. البته بانی این طرح یا پیشنهاد بیشتر مردها بودند. اما از این طرح پشتیبانی و حمایت نشد و به این ترتیب «چند همسری» در تاجیکستان یک مسئله جنائی محسوب می شود.
دویچه وله: روی این حساب چند همسری در تاجیکستان جرم محسوب می شود...
بقازاده: بله
دویچه وله: مجازات مردانی که مرتکب چنین جرمی شدند چیست؟
بقازاده: کسانی که مرتکب چنین جرمی شدند بر اساس قوانین تاجیکستان قریب به ۲ سال باید زندانی شوند. اما باید در نظر گرفت که با وجود این که این مشکل در سال های نود ميلادى بسیار گسترش داشته شمار بسیار کمی از مردان با این جرم زندانی شدند. علاوه بر آن، در سال های آخر، نظر جامعه تاجیکستان در مورد مشکل «بسیار زنی» دگرگون و متحول شده است. وقتی دختران ۱۴ یا ۱۵ ساله دیروز راضی بودند به عنوان زن دوم یا سوم وارد عائله مردان ۴۰ و ۵۰ ساله شوند، آنها عملا مجبورند بعد از آنکه شوهر می کنند، شوهر خود را با زنان دیگر تقسیم کنند. از سوی دیگر هم یک سری مشکلات حقوقی پیش آمد وقتی فرزند چنین زنان بدنیا می آمد از روی قوانین تاجیکستان وقتی شناسنامه می دادند به نام مادر می دادند در آنجا اسم پدرهمیشه قید نمی شد. چون از روی قانون این فرزند ، فرزند رسمی آن مرد حساب نمی شد. در جامعه تاجیکستان یک نسل نوی بدنیا آمد که پدران آنها، عملا و رسما پدر آنها نیستند و فرزندان آن ها با بحران هویت مواجه شدند. ولی کارشناسانی که در این مورد تحقیق می کنند اظهار می دارند که میزان روی آوردن مردان به چند همسری کاهش یافته است، اما این مسئله هنوز وجود دارد. به شکلی که حتی می توان بعضی از مقامات بلندپایه تاجیکستان در سطح وزرا را مشاهده کرد که ۳ یا ۴ زن دارند و دولتمردانی هستند که پول زیادی دارند و صاحب منصب هستند و از قانون زیاد نمی ترسند.
دویچه وله: شما گفتید که میزان چند همسری کاهش یافته است. فکر می کنید چند درصد از مردان در تاجیکستان دو یا سه همسر دارند؟
بقازاده: گفتن این مسئله بسیار دشواراست. من وقتی در مورد این مسئله تحقیق می کردم در هیچ جائی چنین آماری نتوانستم بدست بیاورم، چون این مسئله عملا از لحاظ آماری تحقیق نشده بود. در میانه سال های ۹۰ ما می توانستیم در یک محل ۵ یا ۶ مرد را پیدا بکنیم که صاحب ۲ و بیشتر همسر بودند. اما حالا تعداد چنین مردان کاهش می یابد و بیش از همه به دلایل اقتصادی.
دویچه وله: آیا این پدیده تعدد زوجات در دیگر کشورهای آسیای مرکزی هم رواج داد؟
بقازاده: بله ، مثال روشن برای این مشکل را می توان قرقیزستان را فرض کرد. من می دانم که سازمان های غیر دولتی زنان این کشور علیه این مشکل مبارزه می کنند. مردم آسیای مرکزی به نوعی طرز تفکرمشترک دارند. از این رو مسئله چند همسری در جامعه قرقیزستان هم شبیه مشکلات جامعه تاجیکستان است.