انتخابات در ترکمنستان؛ «نمایشی برای فریب افکار عمومی»
۱۳۹۰ بهمن ۲۰, پنجشنبه
سومین دور انتخابات ریاست جمهوری ترکمنستان برگزار می‌شود. در دوراول در سال ۱۹۹۲ فقط یک نامزد انتخاباتی به نام صفرمراد نیازاف داوطلب شده بود. وی ۹۹ و نیم درصد آراء رای دهندگان را کسب کرد و پس از پیروزی خود را رئیس جمهور مادام‌العمر ترکمن‌ها اعلام کرد.
دومین دور انتخابات ریاست جمهوری ۴ ماه پس از فوت نیازاف در ۱۱ فوریه سال ۲۰۰۷ با نامزدی ۶ داوطلب و با حضور ناظران بین‌المللی برگزار شد. قربان‌قلی بردی‌محمداف در این دور پیروز شد. در سومین دور انتخابات ریاست جمهوری علاوه بر رئیس جمهور کنونی این کشور ۷ نفر از جمله وزرای اقتصاد، آب، انرژی و رئیس مجتمع نساجی داوطلب احراز مقام ریاست جمهوری این کشور شده‌اند.
«زیاد بودن داوطلبان، نشانه‌ی آزاد بودن انتخابات نیست»
رئیس جمهور ترکمنستان در آستانه‌ی انتخابات «وعده‌ی ایجاد شرایط مناسب برای برگزاری انتخابات سالم و شفاف ریاست جمهوری» را داد. در عین حال در قیاس با دوره‌های پیشین این‌بار تعداد نامزدهای ریاست جمهوری ترکمنستان بیشتر است.
میشائل لاوبش، رئیس بنیاد مدافع آزادی و حقوق شهروندی در آسیای میانه (Euroaisian Transition Group) به دویچه وله می‌گوید، زیاد بودن تعداد داوطلبان به معنای آزاد بودن انتخابات نیست. وی می‌افزاید: «همه ۷ داوطلب ریاست جمهوری عوامل رژیم هستند. آنها یا وزرای کابینه‌اند یا مقام‌های شرکت "ترکمن گاز"، بنابراین انتخابات با معیارهای یک انتخابات آزاد همخوانی ندارد.»
«رئیس جمهور به وعده‌های خود عمل نکرد!»
نورمحمد خاناموف یکی از رهبران مخالف دولت ترکمنستان می‌گوید: «پس از مرگ صفر مراد نیازاف، به باز شدن فضای سیاسی در کشور اميدوار بودیم و در دومین دور انتخابات ریاست جمهوری اپوزیسیون هم نامزد انتخاباتی خود را معرفی کرد، اما ما نتوانستیم در روند انتخابات شرکت کنیم.»
در آستانه انتخابات بردی محمداف برای نخستین بار درباره‌ی مخالفان دولت در خارج از کشور گفت «دولت از همکاری با مخالفان سیاسی بیمی ندارد و اگر کسی بخواهد در انتخابات شرکت کند، از ورودش به ترکمنستان استقبال خواهد شد.»
خاناموف درباره‌ی وعده‌های بردی محمداف می‌گوید: «احزاب اپوزسیون ترکمنستان مشترکا بیانیه صادر کرده و خواستار بازگشت به ترکمنستان را شده‌اند. اما رئیس جمهور به وعده‌های خود عمل نکرد.»
به نظر خاناموف انتخابات آزاد نیست و وعده‌های رهبر ترکمنستان برای راضی کردن کشورهای غربی است. وی همچنین اضافه می‌کند: «این سناریوی رژیم ترکمنستان است که نتیجه آن انتخاب بردی محمداف با بیش از ۹۰ درصد آرا خواهد بود.»
داوطلب قبلی ریاست جمهوری چه می‌گوید؟
خدایبردی اورازاف، رئیس سابق بانک مرکزی ترکمنستان که اکنون در کشور سوئد در تبعید زندگی می‌کند، به عنوان کاندیدای "حزب جمهوریخواه ترکمنستان" و "حزب وطن"، دو حزب سیاسی مخالف دولت برای احراز مقام ریاست جمهوری ترکمنستان در دور دوم در سال ۲۰۰۷ معرفی شد.
اورازاف در گفتگو با دویچه وله می‌گوید، این‌بار خود را داوطلب انتخابات ریاست جمهوری نکرده است، چونکه این انتخابات به نظر او نوعی "فریب افکارعمومی" است. رئیس پیشین بانک مرکزی ترکمنستان اضافه می‌کند که غرب نباید در رابطه با ترکمنستان سکوت کند و مسائل دموکراسی و حقوق بشر را قربانی منافع اقتصادی خود کند.
سکوت غرب برای همکاری با دولت ترکمنستان
اورازاف داوطلب پیشین ریاست جمهوری ترکمنستان می‌گوید: «اگر جامعه‌ی جهانی و نهادهای بین‌المللی چون اتحادیه اروپا، سازمان امنیت و همکاری اروپا فشار بیشتری به رژیم ترکمنستان وارد می‌کردند آنها حاضر بودند برگزاری انتخابات را با حضور اپوزیسیون بپذیرند.»
اورازاف در ادامه صحبت‌هایش از دولت‌های غربی انتقاد می‌کند که در قبال ترکمنستان سیاست دوگانه‌ای را در پیش گرفته‌اند. وی تاکید می‌کند، انتخابات ترکمنستان نوعی به بازی گرفتن مردم و فریب افکارعمومی است که سرانجام با پیروزی بردی محمداف پایان می‌یابد.
«غرب با سکوت خود از رژیم ترکمنستان حمایت می‌کند»
میشائل لاوبش بنیاد مدافع آزادی و حقوق شهروندی در آسیای میانه درباره انتقادهای رهبران اپوزیسیون می‌گوید: «کشورهای اروپائی از رژیم ترکمنستان علنا و رسما حمایت نمی‌کند و "دفتر دموکراسی و حقوق بشر سازمان امنیت و همکاری اروپا" به دلیل عدم رعایت معیارهای دموکراسی در انتخابات ریاست جمهوری ترکمنستان ناظران خود را به این کشور اعزام نکرد.»
لاوبش ضمن تائید گفته‌های سران اپوزیسیون ترکمنستان، می‌گوید: «حق با اورازاف و خاناموف، نمایندگان اپوزسیون ترکمنستان است که می‌گویند غرب با سکوت خود در قبال این رژیم هیچ فشاری به آن نمی‌آورد و کشورهای غربی سیاست واحد و مشترکی برای فشابر به دولت ترکمنستان اتخاذ نکرده‌اند.»
این کارشناس از سوی دیگر به این هم اشاره می‌کند که «در ترکمنستان جامعه مدنی هنوز شکل نگرفته، فعالیت احزاب سیاسی، گروه‌های مستقل غیردولتی و رسانه‌های مستقل ممنوع است».
داوطلبان: فقط به رئیس جمهور کنونی رای دهید!
گوزل خدایبردی‌وا، روزنامه‌نگار ترکمن مقیم مسکو به دویچه وله می‌گوید، در قیاس با دوره‌های پیشین وعده‌های داوطلبان بیشتر شده و آنها فقط رئیس جمهور کنونی را وصف می‌کنند. داوطلبان برنامه‌ها و صحبت‌های یکسانی دارند و همه سیاست‌های دولت را تمجید می‌کنند. یکی از دواطلبان گفته است که مردم از این به بعد به اینترنت دسترسی خواهند داشت. یکی دیگر ضمن رشد کشاورزی بهبود شرایط زندگی مردم در مناطق روستائی را وعده می‌دهد.
گوزل خدایبردی‌وا همچنین می‌گوید، بردی محمداف تاکنون حتی یکبار با مردم و یا رای دهندگان خود دیدار نکرد. این وظیفه را داوطلبان دیگر برعهده گرفتند. داوطلبان در دیدار با مردم و رای دهندگان خود درخواست می‌کنند که به بردی محمداف رای بدهند. رسانه‌های ترکمنستان نیز با نشان دادن تصاویر بزرگ رهبر این کشور به نفع او تبلیغ می‌کنند. این روزنامه‌نگار ترکمنستانی براین باورهست که «داوطلبان نه برای احراز مقام ریاست جمهوری، بلکه برای کسب مقام و پستی در نزد بردی محمداف در تعریف از او رقابت می‌کنند.»
هم کارشناسان و هم سیاستمدارانی که با دویچه وله صحبت کردند متفق‌القولند که انتخابات ریاست جمهوری ترکمنستان آزاد برگزارنمی‌شود. آنها همچنین بر این باور هستند که در این انتخابات قربان‌قلی بردی محمداف پیروز اعلام خواهد شد.
طاهر شیرمحمدی
تحریریه: مصطفی ملکان