انعکاس ضعیف فاجعه سیل پاکستان در ایران •<br>مصاحبه با مدیر مسئول شرق

همسایه ایران، پاکستان را سیل فراگرفته و مردمان آن را بیخانمان و آواره کرده است. اما دیده نمی‌شود که این موضوع انعکاس چندانی در رسانه‌های ایران داشته باشد و جنب و جوشی برای کمک به مردم این سرزمین ویران شده به چشم نمی‌خورد. دویچه وله پرسش‌هایی را در این زمینه با مهدی رحمانیان، مدیر مسئول روزنامه "شرق"، مطرح کرد.

دویچه‏وله: آقای رحمانیان، به نظر می‏رسد که موضوع سیل پاکستان در رسانه‏های ایران بازتاب چندانی نداشته است. ارزیابی شما در این‏باره چیست؟

مهدی رحمانیان: در این رابطه، ما در «شرق» یاددادشتی هم در قالب سرمقاله منتشر کردیم و آن‏جا نوشته‏ایم که وقتی سونامی هند اتفاق افتاد، در مدت زمان کوتاهی رقم قابل توجهی کمک‏های جهانی به سمت هند جهت داده شد. اما در پاکستان این اتفاق نیفتاد.

علت‏بندی‏ای که در آن‏جا کرده بودیم، یکی از آن‏ها این بود که اعتمادی که به دمکراسی هند هست، به پاکستان نیست و کمک‏هایی که به پاکستان می‏شود، حیف و میل می‏شود و دنیا اعتماد لازم را در این زمینه به پاکستان ندارد.

دلیل دیگر آن هم این است که گروه‏هایی مانند طالبان تهدید کرده بودند که این کمک‏ها نباید پذیرفته بشوند. آقای رییس جمهور پاکستان هم تلویحاً همین را گفته بود. شاید در ایران هم از همین منظر به این فاجعه پرداخته نشده است.

به‏هرحال متأسفانه، همان‏طور که گفتید، این واقعه نه در سطح دولت و نه در سطح رسانه‏ها خیلی جدی گرفته نشد و شاید این دو دلیل جزو عوامل نپرداختن به آن باشد.

مسائل سیاسی منطقه تا چه حد ممکن است روی جامعه‏ی ایران یا سیاست دولت ایران در این زمینه‏ تاثیرگذار باشد؟

دولت ایران از گذشته‏ها هم ثابت کرده است که در رابطه با مسائل انسان‏دوستانه این‏گونه مسائل را خیلی دخالت نمی‏دهد و در اتفاقاتی که در دنیا در نتیجه‏ی حوادث غیرمترقبه روی داده است، در حد استعداد و توانش کمک کرده است.

ولی من فکر می‏کنم اساساً روند اطلاع‏رسانی اولیه‏ی این سیل خیلی ناقص بود. یعنی حجم مصیبتی که وارد شده بود، انعکاس داده نشد و جامعه‏ی جهانی و حتی همسایه‏ها شاید درک درستی از عمق فاجعه نداشتند. البته طی دو سه روز گذشته عمق فاجعه خود را بیشتر نشان داد و به گمان‏ام ظرف چند روز آینده شاهد توجه ویژه‏ای به مسائل پاکستان و سیل پاکستان باشیم.

اگر بخواهیم بیشتر در مورد ایران –جامعه و دولت ایران- صحبت کنیم، چه عواملی نقش بازی می‏کنند تا افکار عمومی در ایران، از جمله برای کمک به مردم کشورهای دیگر فعال بشوند؟ به نظر شما، آیا این عوامل سیاسی هستند یا فرهنگی؟

در ایران نهادهایی مانند هلال احمر متولی چنین اموری هستند و همیشه در این زمینه فعال بوده‏اند. طبیعی است که اگر این نهادها فعال بشوند، کمک‏های مردمی هم صورت می‏گیرد. دولت هم به این دستگاه‏های کمک‏رسان اشراف دارد و کمک‏های خود را نیز از همین طریق ارسال می‏کند. گمان نمی‏کنم مسائل سیاسی خیلی در این قضیه دخیل باشند.

چرا هلال احمر تاکنون آن‏طور که باید در این مورد فعال نبوده؟

شاید عمده‏ترین دلیل آن این باشد که آن‏گونه که حادثه بزرگ است، انعکاس داده نشده است. یعنی انعکاس حادثه در سطح حادثه نبوده و با فاصله‏ی بسیار زیادی صورت گرفته است. تنها دو سه روز است که هم جامعه‏ی جهانی و هم ایران دارند به عمق فاجعه پی می‏برند.

به گمان من، ظرف چند روز آینده این کمک‏ها فعال‏تر خواهند شد. باید منتظر بمانیم، ببینیم این اتفاق می‏افتد یا نه و اگر نه، آن‏وقت باید تحلیل کنیم که چرا. اما فکر می‏کنم اتفاقات خوبی خواهد افتاد و کمک‏های خوبی گسیل خواهد شد.

چون طبیعتاً اگر همسایه‏ها به حادثه‏ی پاکستان توجه نکنند، ممکن است آفات آن دامان آن‏ها را نیز بگیرد. چه آفات بهداشتی و چه مسائل مهاجرت و دیگر مشکلات. بنابراین اتفاقات خوبی خواهد افتاد، انشاالله.

برای آن‏که این اتفاقات خوب بیفتد، چه عواملی را از همه مؤثرتر می‏دانید؟

فکر می‏کنم رسانه‏ها می‏توانند خیلی در این قضیه نقش داشته باشند و مسائلی را که آن‏جا اتفاق افتاده، پوشش بهتری بدهند و دولت‏ها را وادار کنند که جدی‏تر به این مسئله بپردازند.

چون در کشور ما مؤسسات کمک‏رسان غیردولتی چندان فعال نیستند که بتوانند این کمک‏ها را به شکل مستقل پی‏گیری کنند. طبیعی است که کمک‏ها باید از طریق دستگاه‏هایی مانند هلال احمر که به نوعی وابسته به دولت هستند، ارسال شود. کار دستگاه‏های مستقل مانند رسانه‏ها این است که انعکاس درستی از عمق فاجعه داشته باشند و دولت در این زمینه کمک بیشتری بکند.

مصاحبه‌گر: کیواندخت قهاری

تحریریه: عباس کوشک جلالی