ایران، روسیه و ترکیه، هر یک به دنبال گسترش نفوذ خود در سوریه
۱۳۹۷ فروردین ۱۸, شنبه
حدود ۷ سال جنگ داخلی سوریه همه طرف‌های درگیر را فرسوده کرده است. ایران، روسیه و ترکیه که فراتر از تلاش‌های سازمان ملل برای پایان بحران سوریه، ۱۵ ماه پیش طرح "آستانه" را مطرح کردند، می‌خواهند "آرامش" را به سوریه برگردانند. روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه پس از نخستین نشست سه‌جانبه خود در آستانه، یک بار در سوچی و یک بار هم در آنکارا دیدار کردند.
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، پیش از نشست آنکارا با روسای جمهوری ایران و روسیه به طور دوجانبه دیدار و گفتگو کرد. این سه کشور منافع ناهمخوانی در سوریه دارند و از آغاز سال ۲۰۱۷ میلادی تا کنون، تلاش می‌کنند نفوذ خویش را در جهت منافع خود در سوریه گسترش دهند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
آنها آبان‌‌ماه گذشته در مورد ایجاد ۴ "منطقه امن" در سوریه توافق کردند. قرار بود همه طرف‌های درگیر در این مناطق سلاح بر زمین بگذارند و به آتش‌بس متعهد باشند. غوطه شرقی غوطه شرقی یکی از این مناطق بودکه در هفته‌های اخیر به "جهنم روی زمین" بدل شد. این منطقه شاهد نبرد سنگینی میان شبه‌نظامیان مخالف اسد و ارتش سوریه بود که از سوی ایران و روسیه پشتیبانی می‌شود.
به دلیل ادامه خشونت‌ها در سوریه وزارت‌خارجه آمریکا طرح آستانه و نشست‌های سه‌جانبه ایران، روسیه و ترکیه را از مدت‌ها پیش شکست‌خورده می‌داند. دولت آلمان نیز نشست‌های سه‌جانبه روسای جمهور این سه کشور را با تردید دنبال می‌کند. یک سخنگوی وزارت خارجه آلمان، چهارشنبه (۱۵ فروردین/۴ آوریل) در واکنش به انتشار بیانیه نشست آنکارا گفت: «در نشست‌های مشابه این نشست در گذشته هموار از ایجاد مناطق امن سخن رفته است. این مناطق اما در عمل هرگز شکل نگرفتند.»
منتقدان طرح "آستانه" ایران، روسیه و ترکیه را به دست داشتن در خشونت‌های سوریه متهم می‌کنند.
روحانی: عفرین را به ارتش سوریه واگذار کنید
حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران، در نشست آنکارا تأکید کرد که بحران سوریه راه‌حل نظامی ندارد. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه نیز اطمینان داد که همه تلاش می‌کنند "راه‌حلی سیاسی برای مشکلات موجود در سوریه پیدا کنند". او گفت که کشتار غیرنظامیان کاهش پیدا کرده اما "موفقیت" به دست آمده هنوز کافی نیست.
این ادعای اردوغان در حالی مطرح شده است که نهادهای امدارسانی فعال در سوریه می‌گویند تنها در غوطه شرقی از میانه فوریه (بهمن‌ماه) تا کنون بیش هزار انسان کشته شده‌اند.
ایران و روسیه از بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه حمایت می‌کنند. ترکیه اما حامی مخالفان اسد است. اردوغان از زمان آغاز جنگ داخلی سوریه تا کنون همواره خواستار برکناری اسد از قدرت بوده است. با این حال در آخرین تحولات این کشور ورق به نفع بشار اسد برگشته است. نیروهای اسد موفق شدند با کمک نیروی هوایی ارتش روسیه غوطه شرقی را از شورشیان مسلح پس بگیرند.
بیشتر بخوانید:ترکیه انتقاد مرکل از عملیات عفرین را "غیرقابل‌قبول" خواند
برای آنکارا هم در شرایط کنونی تضعیف شبه‌نظامیان کرد مهم‌تر از سرنوشت بشار اسد است. ارتش ترکیه موفق شده است با کمک نیروهای شورشی مخالف اسد شبه‌نظامیان کرد را از عفرین در شمال شرق سوریه بیرون کند. اردوغان تهدید کرده که عملیات ارتش ترکیه در سوریه ادامه خواهد داشت و ترکیه خواستار کنترل منبج در غرب رود فرات است.
رئیس‌جمهور ایران، حسن روحانی در مقابل خواستار آن است که ترکیه عفرین را به ارتش سوریه واگذار کند. او خواستار "حفظ تمامیت ارضی سوریه" است و می‌گوید نظامیان خارجی که سرخود و نه به درخواست حکومت مرکزی سوریه وارد خاک این کشور شده‌اند باید از سوریه خارج شوند. منظور حسن روحانی نیروهای ارتش ترکیه و نیروهای ارتش آمریکاست.
بر خلاف خواست ایران و به رغم وعده دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر خروج نیروهای آمریکا از سوریه، به نظر نمی‌رسد که آمریکا به طور کامل از سرزمین سوریه خارج شود.
عربستان سعودی یکی از مهم‌ترین متحدان آمریکا در منطقه می‌گوید که برای کاهش نفوذ ایران در سوریه آمریکا باید حضور خود را در این کشور حفظ کند.
در نتیجه بحران سوریه نیازمند راه‌حلی سیاسی است که در آن بیش از سه کشور ایران، روسیه و ترکیه مشارکت داشته باشند. نشست بعدی روسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه قرار است در تهران برگزار شود.