بحث داغ شهریه در دانشگاه‌های آلمان
۱۳۸۷ تیر ۳۱, دوشنبه
از زمانی که بحث دریافت شهریه از دانشجویان دانشگاه‌ها و مدارس عالی آلمان به میان کشیده شد، دانشگاه‌های این کشور شاهد اعتراض‌ها، تحصن‌ها و بحث‌های شدید بودند. مساله دریافت یا عدم دریافت شهریه، در ایالت‌های مختلف، به محور رقابت‌های انتخاباتی احزاب نیز تبدیل شد.
از سال تحصیلی ۲۰۰۶ میلادی، بیشتر دانشگاه‌ها دریافت شهریه از دانشجویان را،
آغاز کردند. مبلغ شهریه برای هر دوره شش‌ماهه، بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ یورو تعیین شد. از آنجا که دانشجویان وابسته به خانواده‌های کم درآمد توان پرداخت نداشتند، برخی از بانک‌های ایالتی، پذیرفتند که به آن‌ها معادل شهریه، وام‌های کم بهره بدهند. بازپرداخت این وام‌ها، به زمانی موکول شد که دانشجویان تحصیلات خود را به پایان رسانده، وارد بازار کار شده و دارای درآمد کافی باشند.
اما همه این تدابیر نتوانست تب و تابی را که موضوع شهریه در مراکز دانشگاهی ایجاد کرده بود، فرو بنشاند. به عنوان نمونه، در ایالت هسن آلمان، نخست وزیر وابسته به حزب دموکرات مسیحی، بر دریافت شهریه پای می‌فشرد، در حالی که برخی از اعضای حزب خود او و احزاب اپوزیسیون، با آن مخالفت می‌ورزیدند. سرانجام، در بهار امسال، دادگاهی به حذف شهریه رای داد. این درحالی است که دانشگاه‌های بیشتر ایالات، همچنان به دریافت شهریه ادامه می‌دهند. در نتیجه این بیم وجود دارد که دانشجویان به دانشگاه‌های ایالت هسن هجوم بیاورند.
مدل تازه محافل اقتصادی
اتحادیه انجمن‌های کارفرمایان آلمان، اتحادیه فدرال صنایع، بنیاد اقتصاد آلمان در کلن و اتحایه بنیادهای آلمان، در طرح مشترکی که اخیرا منتشر شد، خواستار ایجاد صندوقی مرکزی برای حل مشکل دانشگاه‌ها شدند. براساس پیشنهاد ۴ اتحادیه پرنفوذ، ذخیره مالی این صندوق به مبلغ ۵ میلیارد یورو، می‌بایست به طور مشترک از طریق دولت مرکزی و ایالات تامین شود.
به گزارش پایگاه اینترنتی "فینانس ناخریشتن" و چند منبع دیگر، با ایجاد این صندوق، دانشجویان می‌توانند حواله‌هائی دریافت کنند و آن را در اختیار دانشگاه‌های خود قرار دهند. هدف اصلی اتحادیه‌ها، آن است که ایالات مختلف نتوانند بدون مشارکت در هزینه‌ها، دانشجویانی را که به خرج ایالات دیگر آموزش دیده‌اند، جذب کنند.
شهریه در خدمت سطح آموزشی بهتر
در بخشی دیگر از طرح اتحادیه‌ها، به دانشگاه‌ها و مدارس‌عالی اجازه داده می‌شود که از طریق دریافت شهریه، استادان بهتر وبیشتری استخدام کنند و کیفیت آموزشی خود را بالا ببرند. شهریه پیشنهادی اتحادیه‌ها، برای هر دوره تحصیلی شش ماهه، هزار یورو است. اما اتحادیه‌ها، به وضعیت دانشجویان وابسته به خانواده‌های کم درآمد نیز اندیشیده‌اند.
براساس مدل جدید، باید یک " سیستم تامین مالی تحصیلات دانشگاهی واحد" برای سراسر آلمان ایجاد شود. این سیستم وظیفه دارد برای هر دانشجو یک بودجه ماهانه تعیین کند. تامین کمک‌هزینه تحصیلی برای دانشجویان کم‌درآمد و اعتبارات دانشجوئی نیز در چارچوب همین سیستم متمرکز می‌شود. تهیه‌کنندگان طرح معتقدند که با ایجاد چنین سیستمی، تحصیل در آلمان، بدون کار دانشجوئی و پشتیبانی مالی خانواده نیز، برای همه امکان پذیر خواهد بود.
مشکلات طرح جدید
پیشنهاد اتحادیه‌های اقتصادی، با مقاومت‌هائی روبرو خواهد شد. از یک سو، طرح موضوع هزار یورو شهریه، در میان دانشجویان، هراس خواهد افکند و سبب خواهد شد که آن‌ها به امتیازات طرح کمتر بیاندیشند. از سوی دیگر، یکپارچه کردن سیاست مالی و آموزشی دانشگاه‌ها و مدارس‌عالی، با سیستم فدرالیستی آلمان در تعارض قرار می‌گیرد و می‌تواند مقاومت ایالات را برانگیزد.
۱۶ ایالت آلمان فدرال، با برخورداری از پارلمان و دولت ایالتی، در تنظیم سیاست‌های اقتصادی و آموزشی داخلی خود مستقل عمل می‌کنند. بنا براین، هر ایالت مختار است که درباره شرایط تحصیلی دانشجویان خود تصمیم بگیرد. در عین حال نباید فراموش کرد که منابع اقتصادی و صنعتی، همواره مهم‌ترین تامین‌کننده بودجه تحقیقاتی دانشگاه‌ها بوده‌اند.