بحران مواد غذایی، بعد از آتش و سیل

برخی از کارشناسان نگران آنند که سوانح نامطلوب طبیعی هفته‌های اخیر به بحران غذایی جهانی منجر شود. از جمله در روسیه که سومین صادرکننده‌ی گندم در جهان است خشکسالی و جنگل‌سوزی ۲۰ درصد به تولیدات کشاورزی زیان وارد آورده است.

در پی وارد آمدن این زیان ولادیمیر پوتین، نخست‌وزیر روسیه، پنجشنبه‌ی هفته‌ی گذشته اعلام کرد که صادرات گندم این کشور تا پایان سال میلادی جاری متوقف خواهد شد.

خشکسالی دیگر صادرکنندگان مهم گندم مانند اوکراین و قزاقستان را نیز در معرض خطر قرار داده و این کشورها بیم آن دارند که تولیدات گندم آنها دچار خسران شود.

بنا بر گزارش منتشره در روزنامه‌ی آلمانی "زوددویچه"، صادرات گندم در غرب استرالیا نیز نیز بر اثر پیامدهای ناشی از خشکسالی در خطر قرار دارد.

بارش باران‌های شدید و جاری شدن سیل تولیدات صنعت کشاورزی در دیگر تولیدکنندگان مهم گندم مانند پاکستان، هند، چین و کانادا را نیز به مخاطره افکنده است.

نگرانی شدید بانک جهانی

پیامدهای ناشی از سوانح طبیعی و تأثیرات آن بر محصولات کشاورزی موجب شد که در طول یک ماه بهای گندم دوبرابر شود. اگر چه بهای گندم در آغاز هفته‌ی جاری اندکی کاهش یافت اما بانک جهانی دستور داد، برای مقابله با کمبود احتمالی گندم صندوق مواد غذایی احیا شود.

این صندوق در جریان بحران غذایی سال ۲۰۰۸ به منظور کمک به کشورهای در حال رشد برای خرید و تولید مواد غذایی تأسیس شده بود. بانک جهانی موجودی فعلی این صندوق را حدود ۶۱۵ میلیون یورو اعلام کرده است.

برخی از کشورها از هم‌اکنون مبارزه‌ی خود با کمبود گندم را آغاز کرده‌اند. بنگلادش پس از آنکه جمعه‌ی گذشته اعلام شد، سه صادرکننده‌ی روسی که قرار بود ۶۵ هزار تن گندم به این کشور بفروشند، قرار خود را پس گرفته‌اند، جستجوی خود برای یافتن فروشندگان جایگزین را آغاز کرد.

روسیه ۳ درصد از نیاز سالانه‌ی بنگلادش به گندم وارداتی را تأمین می‌کند. دولت بنگلادش امیدوار است این مقدار را اکنون از طریق هند جبران کند.

مصر که بزرگترین واردکننده‌ی گندم در جهان است حدود ۶۰ درصد از نیاز خود به گندم را از طریق روسیه تأمین میکند. دولت مصر که اینک نگران تأمین نیاز خود به این محصول کشاورزی است در تلاش است از طریق گفت‌وگو با مقام‌های روسی ۶۵۰ هزار تن گندم سفارشی خود را ظرف ۶ هفته‌ی آینده دریافت کند.

کارشناسان می‌گویند، یکی از عوامل بازدارنده‌ی بروز بحران در بازارهای گندم حجم قابل توجه گندم در انبارهای ناشی از مازاد کشت این محصول در سال گذشته است.

تولید گندم در سال ۲۰۰۹ به دلیل شرایط مساعد جوی بالا بود. همچنین بحران مالی جهانی و کمتر شدن تقاضا باعث شد که بهای گندم اندکی کاهش یابد.

اما با وجود کاهش بهای گندم در سال ۲۰۰۹ شمار گرسنگان جهان در این سال صدها میلیون نفر افزایش یافت و به بیش از یک میلیارد تن رسید.

آنچه که به نگرانی کارشناسان سازمان ملل دامن زده این است که بهای مواد غذایی که تا ۶ ماه گذشته روندی نزولی طی می‌کرد اینک در حال افزایش است. به گونه‌ای که در حال حاضر قیمت مواد غذایی تنها ۱۵ درصد کمتر از رکورد خود در سال ۲۰۰۸ است.

برخی معتقدند که انبار کردن غلات به هنگام بالاتر رفتن قیمت‌ها موجب این روند شده است. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که برخی از صاحبان غلات حتی در زمان رشد قیمتها نیز حاضر به فروش محصول خود شده‌اند و علت اصلی افزایش بها کمبود محصول در بازار نبوده است.

برخی کارشناسان خسکسالی و سوانح طبیعی را از عواملی می‌دانند که با پیامدهای روانی خود بر روند قیمت‌ها تأثیر گذاشته ا‌ند.

FV/FW