بزرگداشت یاد قربانیان حمله شیمیایی به حلبچه

صدها نفر از کردهای کردستان عراق روز شنبه (۱۶ مارس/ ۲۶ اسفند) یاد قربانیان حمله شیمیایی ارتش صدام حسین به شهر حلبچه را گرامی داشتند. در میان جمعیت تراکت‌هایی دست به دست می‌شد که روی آنها نوشته شده بود: «از خشم به بخشش گذر کنیم».

۵ ماه پیش از پایان جنگ ایران و عراق، یعنی در روز ۱۶ مارس ۱۹۸۸ (۲۶ اسفند ۱۳۶۶) در حالی که چند روزی از تصرف حلبچه عراق به دست کردهای عراقی مورد حمایت ایران نمی‌گذشت این شهر آماج حمله سنگین هواپیماهای ارتش رژیم عراق قرار گرفت. پیشمرگ‌های کرد دست به عقب‌نشینی زدند اما شهر ۸۰ هزار نفری آماج بمباران شیمیایی بی‌سابقه‌ای قرار گرفت که ۴۵ دقیقه تمام به درازا کشید و طی آن بمب‌هایی حاوی ماده کشنده سارین، گاز اشک‌آور و گاز اعصاب بر سر شهر ریخته شد.

شدت تاثیر گازهای سمی به حدی بود که کمتر کسی امکان فرار پیدا ‌کرد. این حمله گرد مرگ بر سر شهر پاشید و جنایتی بزرگ علیه شهروندان غیرنظامی را دامن زد که در تاریخ پس از جنگ جهانی دوم مانندی نداشت. ‌هزاران زن و مرد و کودک و پیر و جوان حلبچه‌ای قربانی این حمله شدند. آمارهای انتشار یافته از سوی منابع متعدد از کشته‌شدن ۵ هزارنفر و آسیب‌دیدن جسمی و روحی ۱۰ هزار نفر حکایت دارند. اکثر قربانیان در گورهای دسته‌جمعی دفن شده‌اند.

مرگ تدریجی و وضعیت‌نامساعد بازماندگان

هنوز هم شماری از بازماندگان آسیب‌دیده آن جنایت با مرگ دست و پنجه نرم می‌کنند یا با انواع بیماری‌های تنفسی و پوستی و خونی دست به گریبانند.

حمله شیمیایی به حلبچه را علی حسن المجید التکریتی معروف به "علی شیمیایی" از شخصیت‌های مهم حزب بعث عراق فرماندهی ‌کرد. او پسر عموی صدام حسین بود و مدتی وزارت دفاع عراق را به عهده داشت. علی شیمیایی در ماه اوت سال ۲۰۰۳ و در پی اشغال عراق توسط نیروهای آمریکایی دستگیر شد.

در دادگاهی که برای محاکمه او تشکیل شد، نخستین بار در ژانویه ۲۰۰۷ به عنوان مسئول حمله شیمیایی به حلبچه به اعدام محکوم شد. او سپس دو بار دیگر به اتهام سرکوب شیعیان پس از حملهٔ عراق به کویت در سال ۱۹۹۱، و نیز به اتهام شرکت در کشتار و آواره کردن شیعیان در سال ۱۹۹۹، به اعدام محکوم شد و نهایتاً در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۰ اعدام شد.

حمله به ساختمان یادبود قربانیان حلبچه

در کنار بزرگداشت یاد قربانیان حمله شیمیایی به حلبچه در این شهر عده‌ای از آسیب‌دیدگان آن نیز همراه با بستگانشان به ساختمان یادبودی که برای این حمله در سال ۲۰۰۳ ساخته شده حمله کردند تا خشم خود را از بی‌توجهی مقام‌های مسئول نسبت به مشکلات مربوط به مایحتاج و داروهای روزانه خود نشان دهند. در جریان این حمله ساختمان یادبود به آتش کشیده شد و بخش بزرگی از تصاویر موجود در نمایشگاه حلبچه از بین رفت. این حمله تیراندازی پلیس را در پی داشت که در جریان آن یک نوجوان ۱۴ ساله کشته و ۸ نفر نیز مجروح شدند.

هنوز هم حلبچه از زیرساخت‌های ابتدایی لازم برخوردار نیست و به رغم قول دولت خودمختار اقلیم کردستان عراق به هزینه ۳۰ میلیون دلار برای بهبود این زیرساخت‌ها، هنوز هم مردم در تامین آب و برق با دشواری روبرو هستند.