به مناسبت هشتادمين سالگشت تولد مريلين مونرو
۱۳۸۵ خرداد ۱۱, پنجشنبه
درباره‌ى مرگ وى افسانه‌ها ساخته شد: از خودكشى گرفته تا قتل برنامه‌ريزى‌شده توسط مافيا، سازمان سيا و حتا كندى‌ها. اما آنچه كه مسلم است اين‌ست كه مريلين مونرو نيز مانند جيمز دين و الويس پريسلى، با مرگ زودهنگام خود به اسطوره‌ها پيوست و به يكى از چهره‌‌هاى ماندگار عالم سينما تبديل شد.
مريلين مونرو در اول ژوئن ۱۹۲۶ از مادرى اسكاتلندى‌تبار در لس‌آنجلس زاده شد. نام واقعى‌اش «نورما جين بيكر» و پدرش نروژى بود. مدت كوتاهى پس از تولد، سرپرستى وى نخست به خانواده‌اى و سرانجام به يتيم‌خانه سپرده شد. نورما جين بعدها تحصيلات دبيرستان را نيمه‌كاره رها كرد و در جريان جنگ جهانى دوم در كارخانه‌ى هواپيماسازى لس‌آنجلس مشغول به كار شد. در همين ايام توسط عكاسى به عنوان مدل كشف و عكس‌هاى او به سرعت زينت‌بخش مجله‌هاى پرفروش آمريكايى گرديد.
نورما جين با نيت هنرپيشگى عازم هاليوود شد و در استوديوى فيلمسازى كلمبيا آموزش بازيگرى ديد. نخست در فيلم‌ها نقش‌هاى كوتاهى بر عهده‌ى وى گذاشته مى‌شد. وى به موازات كار هنرپيشگى همچنان در مقابل دوربين عكاسان نيز قرار مى‌گرفت. در سال ۱۹۵۶ نام هنرى خود «مريلين مونرو» را رسما به ثبت رسانيد.
فيلمسازان هاليوود در آغاز نسبت به قدرت بازيگرى او ترديد داشتند و از وى بيشتر به عنوان نماد جاذبه‌ى جنسى سخن گفته مى‌شد. اما با درخشش مريلين در فيلم‌هايى چون «جنگل آسفالت» (۱۹۵۰) و نيز «نياگارا» (۱۹۵۳) پيشداورى‌ها در اين زمينه تدريجا زدوده شد.
مريلين بويژه با نشان دادن استعداد خود براى نقش‌هاى كمدى در فيلم‌هايى چون «آقايان موطلايى‌ها را ترجيح مى‌دهند» (۱۹۵۳) و نيز «چگونه مى‌توان با يك ميليونر ازدواج كرد» (۱۹۵۳) توجه سينماگران را به خود جلب كرد. در همين دو فيلم بود كه وى قابليت رقصندگى و خوانندگى خود را نيز آشكار ساخت.
مريلين مونرو براى اينكه به آوازه‌ى خود به عنوان نماد جاذبه‌ى جنسى يكبار براى هميشه پايان دهد، در سال ۱۹۵۴ به مدرسه‌ى هنرهاى دراماتيك نيويورك رفت و زير نظر استادى چون «لى استراسبرگ» به ديدن دوره‌ى بازيگرى پرداخت. پس از آن در فيلم «ايستگاه اتوبوس» (۱۹۵۶) درخشيد و با ستايش منتقدان فيلم روبرو گرديد.
مريلين مونرو سه بار ازدواج كرد كه سومين بار آن با آرتور ميلر نويسنده‌ى آمريكايى بود. وى دو سال آرام و بى‌جنجال هنرى را در كنار آرتور ميلر در لندن و نيويورك گذرانيد و در سال ۱۹۵۸ به هاليوود بازگشت تا در كنار «جك لمون» و «تونى كرتيس» در فيلم «بعضى‌ها داغش را دوست دارند» شركت كند. اين فيلم با موفقيت بزرگى همراه بود.
پس از آن زندگى مريلين به سراشيب غلتيد. سال آخر زندگى مشترك با آرتور ميلر، با بحران‌هاى روحى مريلين و وابستگى او به مواد مخدر و الكل همراه بود و همين امر به جدايى آن دو انجاميد. مريلين در سال ۱۹۶۱ در آخرين فيلم خود «ناجورها» در كنار كلارك گيبل قرار گرفت. فيلمنامه را آرتور ميلر نوشته بود، اما اين فيلم موفقيت چندانى نداشت.
در اين ايام شايعه‌ى روابط پنهانى او با برادران كندى بر سر زبانها بود. شركت مريلين مونرو در جشن تولد جان كندى رييس جمهورى آمريكا در ماه مه ۱۹۶۲ و آوازخوانى براى او به شايعات بيشتر دامن زد.
مريلين مونرو در ۵ اوت ۱۹۶۲ در برنت‌وود نزديكى هوليوود و ظاهرا به دليل استفاده‌ى بيش از حد از داروى خواب‌آور چشم از جهان فروبست.
بهرام محيى