به چشم‌های من نگاه کن، دروغ‌گو!
۱۳۹۱ تیر ۲۶, دوشنبه
این تصور عمومی وجود دارد که وقتی فردی به طرف راست و بالا نگاه می‌کند دروغ می‌گوید و کسی که به سمت چپ و پایین می‌نگرد، راستگوست. فیلم‌های سینمایی نیز در ترویج این تصور نقش دارند. پژوهشگران دانشگاه ادینبورگ در اسکاتلند معتقدند که دیگر زمان رد کردن این نظریه عمومی فرا رسیده است.
این نظریه به تکنیک Neuro-linguistic programming برمی‌‌گردد که در کلاس‌های مربوط به روابط اجتماعی تعلیم داده می‌شود. بر اساس این نظریه، دروغ گفتن همراه با نگاهی به سمت راست با جهت بالا است و گفتن حقیقت همراه با نگاهی به‌سوی چپ با جهت پایین.
جهت نگاه‌ها ربطی به صحت گفته‌ها ندارد
محققان بریتانیایی برای انجام این تحقیق رفتار ۳۲ فرد راست دست را مورد بررسی قرار دادند. طبق فرضیه آنها، بین دروغ گفتن و نگاه به سمت راست رابطه‌ی مستقیمی وجود داشت. این پژوهشگران از برخی از شرکت‌کنندگان خواستند که در رابطه با موضوعی دروغ بگویند و در مورد مسئله‌ای دیگر حقیقت را. در تجزیه و تحلیل فیلم‌های گرفته شده از حالت چهره این افراد روشن شد که جهت نگاه‌ها رابطه‌ای با صحت گفته‌ها ندارد. نتیجه این تحقیق در نشریه‌ی علمی „PlOS ONE“ منتشر شد.
مدتی بعد پژوهشگران برای تایید این نتیجه، چند ویدئوی واقعی را مورد بررسی قرار دادند که در آن گروهی مشکوک در مورد افرادی گمشده صحبت می‌کردند. در آن ویدئوها از قبل مشخص بود که چه کسی دروغ می‌گوید، اما پژوهشگران مشاهده کردند که دروغگوها لزوما به طرف راست نگاه نمی‌کردند.
پروفسوری در رشته روانشناسی از دانشگاه آزاد شهر برلین دراین‌باره می‌گوید: «درست است که حرکت چشم فرد همراه با یک فعالیت ذهنی است، اما این حرکت چشم مختص دروغ گفتن نیست.» او می‌افزاید: «به‌دلیل آنکه مرور حقیقت در اصل لزوم به تلاش خاصی ندارد، این تصور پدید آمده است که دروغگوها معمولا به هنگام دروغ گفتن چشمان خود را می‌چرخانند.»