بیست ژوئن، روز جهانی پناهنده

کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، دو گروه مختلف از پناهندگان را معرفی می‌کند: یک گروه، آوارگانی هستند که هنوز در کشور خود به سر می‌برند و گروه دیگر دسته‌ای که به دلیل اعمال خشونت و زور، ناچار به ترک کشور خود شده‌اند. ۲۶ میلیون نفر از آنها راهی به مرزهای خارجی نیافته‌اند. این رقم برابر با جمعیت دو کشور بلژیک و هلند است! رقمی که از سال‌‌‌‌‌‌‌‌‌های آغازین دهه نود بی‌سابقه بوده است.

آوارگان آفریقا

بر اساس آمار‌های سازمان ملل، شمار زیادی از این پناه‌جویان در آفریقا زندگی می‌کنند، قاره‌ای که جنگ‌های خونین داخلی و قبیله‌ای فراوانند. زیمبابوه از جمله این کشورهاست. در این کشور گروه‌های مخالف دولت، آشکارا به شکنجه، حبس و تبعید تهدید می‌شوند. جنگ‌های داخلی برای مردم زیمبابوه ثمره‌ای جز فقر، گرسنگی و بی‌خانمانی ندارد.

آنها راه حراره، پایتخت را در پیش می‌گیرند و به این امید که بتوانند راهی برای فرار و خروج از کشور بیابند، سفر نامعلوم خود را آغاز می‌کنند.

سودان کشوری است جنگ‌زده در شمال شرقی آفریقا. در دارفور، شهری در غرب سودان، مدت‌هاست که درگیری و جنگ داخلی وجود دارد. بسیاری از مردم این شهر از حداقل امکانات بی‌بهره‌اند و هرلحظه در بیم حمله شورشیان به سر می‌برند. آنها سرپناهی برای محافظت از خود ندارند. دیگر تصویر زنان رنجوری که خود را از ترس طوفان شن در زیر یک روانداز پلاستیکی پنهان کرده‌اند چیز تازه‌ای نیست. یک زن سودانی می‌گوید: «شورشیان به روستای ما حمله کردند و همه مردها را کشتند، آنها به زن‌ها تجاوز کردند و اعضای بدنشان را قطع کردند.»

چاد ،همسایه غربی سودان، پناه‌گاهی است برای فراریان، اما گرسنگی و ضعف، پای رفتن را از آنها گرفته است.

گرسنگی،هم علت و هم معلول

"آنتونیو گوترس" (Antonio Guterres)، کمیسر پناهندگان سازمان ملل، مسئله آوارگان را بزرگترین چالشی می‌داند که جامعه جهانی با آن روبه‌روست:

«من مطمئن هستم که بسیاری از آوارگان از تبعات گرانی مواد غذایی رنج می‌برند. مواد غذایی گران شده و فقر شدید سبب بی‌ثباتی و ناآرامی‌های بیشتری می‌شوند، این دو عامل، آتش جنگ را شعله‌ورتر کرده و آوارگان بیشتری را سبب می‌شوند.» در سودان بیش از ۶ میلیون آواره زندگی می‌کنند، رقمی که در هیچ جای دنیا مشابهی ندارد.

عراق قربانی‌ای در خاور‌میانه

در عراق شمار پناه‌جویانی که طعم تلخ فقر، نفرت، زور و بی‌وطنی را می‌چشند روز به روز بیشتر می‌شود. یکی از گروه‌های اصلی آوارگان را در این کشور سنی‌ها تشکیل می‌دهند.

آنها از دست شبه‌نظامیان شیعه به کشورهایی مانند سوریه یا اردن می‌گریزند. اما این به معنای نجات یافتن آنها نیست. برای مثال، در سوریه پناه‌جویان عراقی اجازه کار کردن ندارند. این بدان معنا است که آنها تا هنگامی که پول دارند می‌توانند در این کشور بمانند و به محض این‌که پولشان تمام شد باید به عراق باز‌گردند. آنها نه متعلق به عراق هستند و نه متعلق به سوریه، انسان‌های بی‌‌وطنی که از بد روزگار در عراق متولد شده‌اند، کشوری که به گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان در ۶۰ سال گذشته شاهد چنین بحران آوارگی و پناه‌‌جویی نبوده است.

تعداد آوارگان عراقی بیش از ۳ میلیون نفر تخمین زده می‌شود. ۲ / ۱ میلیون نفر از آنان در سوریه به سر می‌برند و بیش از ۷۵۰ هزار تن دیگر در اردن. درکشور کوچک اردن، عراقی‌ها حدود ۱۳ درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند.