بیمه نفتکشهای خارجی برای دور زدن تحریم‌ها
۱۳۹۱ تیر ۲۸, چهارشنبه
عطاءالله صدر، معاون وزیر راه و شهرسازی روز گذشته (سه‌شنبه ۱۷ ژوئیه) در نشستی خبری اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با تحریم‌ها تمامی مسئولیت پوشش بیمه هر خط کشتیرانی خارجی و هر کشتی که وارد آب‌های ایران شود را برعهده می‌گیرد.
با گسترش تحریم‌های اتحادیه اروپا به حوزه شرکت‌های بیمه حمل و نقل، این شرکت‌ها از اول ژوئیه ۲۰۱۲ مجاز به ارائه خدمات بیمه به کشتی‌های حامل نفت ایران نیستند. این تحریم یکی از سخت‌ترین اقدامات غرب به منظور مهار برنامه اتمی ایران است، زیرا هیچ نفت‌کشی بدون داشتن بیمه اجازه حمل نفت را ندارد.
از زمانی که احتمال تشدید تحریم‌ها و گسترش آن‌ها به صادرات نفت ایران شدت گرفت، جمهوری اسلامی دست به اقدامات گوناگونی جهت دور زدن تحریم نفت خود زد. از جمله این اقدامات تغییر نام نفت‌کش‌ها و استفاده از پرچم‌های کشورهای دیگر بود. البته سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در یک نشست خبری گزارش رسانه‌های بین‌المللی را "شایعات" خواند و مدعی شد که «تمام ناوگان دریایی ایران بر اساس مقرارت و ضوابط بین‌المللی فعالیت می‌کند.»
کاهش فروش نفت ایران
با ممنوعیت بیمه نفتکشهای حامل نفت‌خام، خریداران پرو پاقرص نفت ایران هم دچار مشکلات متعدد شدند. از جمله یک هفته است که نزدیک به ۷ میلیون بشکه نفت ایران که ترکیه خریدارش بود، در بندر سیدی‌کریر مصر، سرگردان و در انتظار مشتری مانده است
.
واردات نفت ترکیه از ایران به‌طور چشمگیری کاهش یافته است. به گزارش خبرگزاری رویترز، ترکیه نزدیک به نیمی از نیاز خود به نفت‌خام را از طریق ایران تامین می‌کند. این کشور اما اخیرا میزان واردات نفت از ایران را نسبت به سال ۲۰۱۱ تا یک‌پنجم کاهش داده تا از تحریم‌های گزنده آمریکا در امان بماند.
تحریم‌ها بر جریان ارسال نفت ایران به مشتریان آسیایی نظیر چین، هند، کره جنوبی و ژاپن نیز تاثیرات مخربی برجای گذاشته‌اند. کشورهایی که چهار مشتری بزرگ نفت ایران به شمار می‌روند.
با تحریم بیمه نفتکشهای حامل نفت ایران، ژاپن واردات خود از ایران را در ماه ژوئیه متوقف کرد. اما چهارشنبه گذشته (۲۱ تیر/ ۱۱ ژوئیه) برخی از منابع اعلام کرده‌اند بیمه‌کنندگان ژاپنی دامنه پوشش بیمه‌های خود را گسترش داده‌اند تا به تانکرهای متعلق به ناوگان دریایی این کشور، امکان انتقال نفت‌خام از ایران را بدهند. بیمه‌کنندگان در این کشور هزینه بیمه تانکرهای حامل نفت ایران را ۳۰ درصد افزایش داده‌اند.
ژاپن پس از چین و هند، سومین مشتری بزرگ نفت‌خام ایران است. بر اساس گزارش‌های وزارت اقتصاد ژاپن، این کشور در پنج ماه اول سال ۲۰۱۲ واردات نفت خود از ایران را تا یک‌سوم کاهش داد و به‌طور متوسط به ۲۴۶ هزار بشه در روز رساند. کره جنوبی، چهارمین خریدار بزرگ نفت ایران هم به شدت از حجم واردات نفت خود از ایران کاسته است.
این محدودیت‌ها ماهانه دست‌کم ۳ میلیارد دلار ضرر به ایران می‌زنند.
معامله با چین
ایران همچنان به چین نفت ارسال می‌کند. چین مشتری اصلی نفت خام تولیدی ایران است، اما از ایران خواسته که نفت خام را با تانکرهای متعلق به چین ارسال کند.
اواخر هفته گذشته یکی از منابع آگاه در زمینه معاملات نفتی ایران و چین به خبرگزاری رویترز گفت که چین قرار است در ماه ژوئیه ۱۵ میلیون بشکه از نفت خام تولیدی ایران را خریداری کند.
ظرفیت ناوگان نفتکشهای ایران در مجموع حدود ۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه است. شرکت ملی نفت‌کش ایران در سال‌های گذشته کوشیده است ظرفیت کشتی‌های خود را افزایش دهد. شرکت نفتکشهای ایران پس از پایان جنگ با عراق ظرفیت ناوگان خود را از یک میلیون به شش میلیون تن افزایش داد. گفته می‌شود که در حال حاضر ایران رتبه چهارم برای حمل نفت خام وفرآوردهای آن را در جهان داراست.
با این حال فرسودگی صنایع نفت ایران از یک سو و تحریم‌های همه‌جانبه از سوی دیگر این مهم‌ترین منبع در‌آمد دولت را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. خریدارانی هم که بر ادامه معاملات خود با ایران اصرار دارند، بیشترین نفع را از چانه زنی بر سر بهای آن می‌برند.