بیکاری صدها هزار نیروی کار خارجی در عربستان سعودی

مبارک موسی، مرد موبایل‌فروش اهل سوریه، ۱۰ سال است که در عربستان سعودی کار می‌کند. او همه‌ی این سال‌ها بخشی از درآمد خود را برای پدر و مادر و برادرهایش به سوریه فرستاده و مسئول تامین هزینه‌ی زندگی آن‌ها هم بوده است.

حالا با تغییرات تازه در سیاست اشتغال خارجی‌ها در عربستان، ممکن است او به‌زودی دیگر نتواند در عربستان کار کند.

به گزارش خبرگزاری رویترز در اوایل ماه مارس جاری، وزارت کار عربستان سعودی اعلام کرد که ظرف ۶ ماه آینده فروشندگان تلفن‌همراه که ملیت کشورهای دیگر را دارند، اجازه‌ی کار نخواهند داشت. این بخشی از تلاش و تغییرات تازه در عربستان است تا فرصت‌های شغلی بیشتری برای شهروندان سعودی فراهم شود.

حالا افرادی مثل موسی که سال‌هاست در عربستان کار و زندگی می‌کنند، نه تنها شغل خود را از دست خواهند داد، بلکه ویزای کار آن‌ها نیز دیگر تمدید نخواهد شد و چاره‌ای جز ترک خاک عربستان ندارند.

در یک دهه‌ی گذشته که اقتصاد عربستان با شکوفایی و رشد همراه بود، میلیون‌ها خارجی به‌ویژه از کشورهای جنوب و جنوب شرقی آسیا برای کار عازم عربستان شدند. بیشتر آن‌ها به مشاغلی پرداختند که درآمد آنها اندک و ایمنی آنها پایین است. بسیاری از آن‌ها فروشنده یا کارگر ساختمانی‌اند یا در بخش خدمات به‌کار مشغول‌اند.

آمار سال ۲۰۱۴ عربستان سعودی حاکی از آن بود که یک سوم جمعیت فعلی عربستان سعودی، تبعه خارجه هستند

تغییرات ناشی از سقوط بهای نفت

اما با سقوط قیمت نفت در بازارهای جهانی و کاهش شدید درآمد عربستان که اقتصادی تک‌محصولی دارد، سیاست کشور درقبال کارورزان خارجی تغییرات اساسی خواهد کرد.

بیشتر بخوانید:سقوط دوباره قیمت نفت؛ پایین‌ترین قیمت در ۱۲ سال گذشته

عربستان سعودی در حال حاضر با کمبود بودجه چشمگیر مواجه است. آمار بانک مرکزی عربستان سعودی نشان می‌دهد که سالانه کارگران خارجی بیش از ۹ میلیارد دلار از درآمد خود را به خارج از عربستان ارسال می‌کنند.

نرخ بیکاری در عربستان ۱۱ و نیم درصد است و دولت عربستان که بودجه لازم برای فراهم کردن فرصت‌های شغلی تازه را ندارد، به سراغ نیروی کار خارجی رفته است و قصد دارد از تعداد نیروی کار خارجی بکاهد تا شغل‌های آن‌ها در اختیار شهروندان سعودی قرار گیرد.

"بیکاری یک میلیون خارجی در آینده نزدیک"

یکی از مقامات ارشد سعودی که نام او فاش نشده به خبرگزاری رویترز گفته است که احتمال دارد تا یک میلیون نیروی کار خارجی مشاغل خود را از دست بدهند و ناچار به ترک عربستان شوند.

فاضل ال بوعینین، اقتصاددان مشهور سعودی نیز به رویترز گفت: «تغییرات اقتصادی به بازار کار فشار آورده است. اولین نتیجه‌ی ملموس آن هم بیکاری اجباری نیروی کار خارجی است.»

تاکنون بیشتر تغییرات در بخش ساخت‌وساز ساختمانی رخ داده است. کارشناسان اقتصادی عربستان تخمین می‌زنند که نزدیک به ۴۵ درصد کل نیروهای شاغل در ساخت‌وساز ساختمانی خارجی‌اند.

بیشتر بخوانید:اخراج صدها‌ هزار کارگر خارجی از عربستان

بسیاری از شرکت‌های ساختمانی که با دولت قراردادهای کلان دارند، به این علت که دولت به دلیل کمبود بودجه پول آن‌ها را پرداخت نکرده است، با تنگنای مالی مواجه شدند و در نتیجه بسیاری از کارگران خارجی را اخراج کرده یا قراردادشان را دیگر تمدید نکردند.

ابو فهدی، مهندس لبنانی-فلسطینی به رویترز گفت: «بعد از ۱۲سال که شغل ثابت و درآمد مکفی در شرکتی معتبر داشتم، دوباره رزومه خود را به‌روز کرده و دنبال شغل می‌گردم.»

این مهندس به رویترز گفت که بعضی از همکاران او که مثل او تابعیت خارجی دارند و خانواده‌هایشان را هم به عربستان آورده‌بودند، درحال‌حاضر حتا توانایی پرداخت اجاره‌ی منزل خود را هم ندارند. او می‌گوید در شرکتی که شاغل است، دست‌کم ۵ هزار کارگر خارجی از کار بیکار شدند.

"تغییرات تنها محدود به بخش ساخت‌وساز ساختمانی نیست"

خالد اباالخلیل، سخنگوی وزارت کار عربستان سعودی، با تایید این‌که بسیاری از نیروهای خارجی شغل خود را از دست خواهند داد، به رویترز گفت:« دولت عربستان باید برای بیش از ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار شهروند سعودی فرصت شغلی فراهم کند. وزارت کار برنامه‌هایی دارد که به‌تدریج بیشتر شاغلان در بخش‌های دیگری همچون تاکسی‌رانی، گردشگری، طلاوجواهرات، مسکن و همین‌طور بازار میوه و سبزیجات شهروندان سعودی باشند.»

بیشتر بخوانید:عفو بین‌الملل: کارگران هندی در عربستان قربانی تبعیض‌ مداوم‌اند

این مقام مسئول تایید کرد که اگر خارجی‌ها نتوانند در شرکت دیگری کار پیدا کنند و به این شکل ویزای کار خود را بار دیگر تمدید کنند، باید خاک عربستان را ترک کنند.

تمام این تغییرات در زمان بسیار کوتاهی رخ داده است. سال گذشته در همین زمان هزاران نیروی کار خارجی در لیست انتظار بودند تا ویزای آن‌ها آماده شود و برای کار وارد عربستان شوند. درحال‌حاضر دیگر انتظاری درکار نیست و عملا فرصت‌های شغلی برای خارجی‌ها دیگر بسیار اندک است.