تابستان: جیره‌بندی برق − زمستان: جیره‌بندی گاز

پیش‌بینی‌‌های نگران‌کننده

در حالی که بنا بر پیش‌بینی‌های انجام‌شده، متوسط مصرف گاز در زمستان امسال به ۷۰۰ میلیون متر مکعب می‌رسد، میزان تولید گاز در این زمان تنها ۵۰۰ میلیون مترمکعب خواهدبود.

این به معنای روزانه ۲۰۰ میلیون مترمکعب کمبود گاز در کشور است که ظاهرا برای مقابله با آن راهی جز سهمیه‌بندی گاز وجود نخواهدداشت.

البته این میزان تولید در حالت عادی و با استفاده از کلیه ظرفیت‌‌های موجود است. حال آنکه یک مقام آگاه در وزارت نفت از بروز یک اشتباه در فازهای ۹ و ۱۰ میدان گازی پارس جنوبی خبر داده و پیش‌بینی کرده که به دلیل این اشتباه، امسال امکان تولید گاز از این دو فاز وجود نخواهد داشت.

در صورت صحت این پیش‌بینی، میزان کمبود روزانه گاز به مراتب بیشتر از ۲۰۰ میلیون مترمکعب خواهدبود.

پی‌آمد «سیاست‌های غلط»

علی مزروعی، کارشناس اقتصادی و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس ششم، آنچه را که مقامات وزارت نفت «بروز اشتباه در بهره‌برداری از دو فاز میدان گازی پارس جنوبی» عنوان می‌کنند، ناشی از سیاست‌های غلط دولت نهم در زمینه بین‌المللی می‌داند. به عقیده‌ی وی این سیاست‌های غلط باعث کاهش سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز ایران شده‌است: «برنامه‌ی سرمایه‌گذاری در میادین گاز مشترکی که ما با دولت قطر داریم و عمدتا اینها در منطقه‌ی عسلویه وارد می‌شد، متاسفانه به دلیل مسایل و مشکلاتی که در زمینه‌ی سیاست خارجی ما پیش آمده، سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها متوقف شده و احتمالا فاز ۹ و ۱۰ هم که اشاره کردید، ناشی از همین مشکل خواهد بود و طبیعی‌ست که وقتی سرمایه‌گذاری‌ها متوقف می‌شود، بهره‌برداری از این منابع عقب می‌افتد و این برنامه‌ای را که پیش‌بینی شده بود برای بهره‌برداری از این منابع خودبه‌خود تامین نمی‌شود و این منجر به همین مسئله‌ای می‌شود که الان به آن اشاره کردید».

وی همچنین اعمال تحریم‌‌های بین‌المللی علیه ایران را در این امر مؤثر می‌داند و می‌گوید: «این عمدتا به دلیل همان سیاست خارجی‌ست که دولت نهم داشته و تحریم‌هایی که به هرحال شامل حال ایران شده و موجب شده است که عمده سرمایه‌گذارهای خارجی از سرمایه‌گذاری در منابع نفت و گاز ایران عقب‌نشینی کنند و الان ما با یک خلاء کامل سرمایه‌گذاری در این زمینه مواجه هستیم».

صادرات گاز در عین کمبود آن

از سوی دیگر وزارت نفت با مذاکره با کشورهای مختلف سعی در بالا بردن میزان صادرات گاز دارد. در حال حاضر علاوه بر صدور گاز به ترکیه، ارمنستان، آذربایجان و ترکمنستان، مقامات ایران در حال مذاکره برای صدور گاز به کشورهای سوییس، امارات متحده عربی، بحرین، هند و پاکستان نیز هستند.

علی مزروعی معتقد به وجود دو گرایش مختلف در این زمینه در وزارت نفت است: «در ایران در زمینه‌ی گاز دو گرایش الان وجود دارد که یک گرایش عمدتا در کشور این است که ما بایستی مصرف داخلی را تامین کنیم و اگر مصرف داخلی تامین شد، ما برای صادرات اقدام کنیم. یک گرایش دیگر هم هست که معتقد است ما باید همزمان به صادرات گاز هم توجه کنیم و بازارهایی را برای گاز خودمان تضمین کنیم. این دو گرایش بهرحال در وزارت نفت وجود دارد و من فکر می‌کنم متاسفانه به دلیل عدم سرمایه‌گذاری در تامین منابع گاز، ما متاسفانه هم در زمینه‌ی داخلی الان مشکل داریم پیدا می‌کنیم و هم این که قادر به صادرات گاز نخواهیم بود».

«ایران هنوز به مرحله‌ی بحران انرژی نرسیده»

به عقیده‌ی مزروعی با وجود خاموشی‌های مکرر در تابستان امسال و قطع گاز در زمستان گذشته و نیز احتمال سهمیه‌‌بندی گاز در زمستان امسال، ایران هنوز به مرحله‌ی بحران انرژی نرسیده و می‌توان این کمبودها را با یک برنامه‌ریزی صحیح جبران کرد. اما وی می‌گوید در صورت ادامه این وضعیت و عدم برنامه‌‌ریزی صحیح، ایران در سال‌های آینده با بحران انرژی روبرو خواهدبود: «این طبیعی‌ست که اگر نشود این روند مصرف را برایش برنامه‌ریزی کرد و سرمایه‌گذاری مناسب انجام داد، در سال‌های آینده ممکن است این بحران بشدت افزایش پیدا کند و قابل کنترل نباشد».

مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با توجه به کمبود احتمالی گاز در زمستان امسال، عنوان کرده که احتمالا علاوه بر برخی صنایع و نیروگاه‌ها، نانوایی‌ها، مراکز فرهنگی و هنری، هتل‌ها و مراکز دولتی نیز مجبور به استفاده از سوخت جایگزین مثل نفت یا گازوئیل خواهندشد.