ترامپ و وعده‌هایش: مرد حرف یا عمل؟

ساخت دیواری "بزرگ و زیبا" در مرز جنوبی آمریکا با مکزیک احتمالا مهمترین و برجسته‌ترین وعده انتخاباتی ترامپ در سال ۲۰۱۶ بود. دیواری که به گفته ترامپ، مکزیک باید هزینه ساختش را پرداخت می‌کرد. ترامپ همچنین وعده توقف کامل مهاجرت غیرقانونی را هم داده بود. چه شد؟

تا پایان امسال ۷۲۴ کیلومتر استحکامات مرزی جدید در مرز ۲۰۰۰ مایلی (تقریبا ۳۲۲۰ کیلومتر) با مکزیک برپا خواهد شد. سازه‌های عظیم جدید تقریبا در مکان‌هایی که قبلا هم موانع مرزی وجود داشته‌ برپا می‌‌شوند و بنابراین فقط جایگزین موانع موجود می‌شوند. هزینه ساخت دیوار را نه مکزیک که مالیات‌دهندگان آمریکایی می‌دهند. ترامپ پس از اختلافات طولانی با دموکرات‌ها، از بودجه پنتاگون این پروژه را تأمین مالی کرد.

ترامپ و جمهوری‌خواهان در کارزار انتخاباتی گذشته از لغو اصلاحات و قانون بیمه درمانی اوباما (موسوم به اوباما کر) سخن گفته بودند. ترامپ آن را یک "فاجعه کامل" خوانده بود و وعده داده بود که برنامه بهتری را جایگزین آن می‌کند.

اما واقعیت این است که ترامپ و جمهوری‌خواهان تاکنون تنها بخش‌ کوچکی از برنامه اوباما را تغییر داده‌اند و آن هم حذف الزام بستن قرارداد بیمه درمانی است. دیگر بندهای قانون "حفاظت از بیمار و مراقبت مقرون به صرفه" همچنان به قوت خود باقی است. تا به اینجا خبری از "اصلاحات بهتر" وعده داده شده، نیست.

با شعار "امریکا فرست" شروع کرد. در حوزه سیاست امنیتی و خارجی برای او این شعار به معنای زیرسوال بردن تمامی قراردادها یا عضویت در سازمان‌های بین‌المللی بود که از نگاه او برای آمریکا "غیرمنصفانه" بودند و به ضرر کشور.

آمریکا تحت رهبری ترامپ گام به گام از برخی پیمان‌ها و عضویت در برخی سازمان‌های بین‌المللی خارج شد: معاهده اقلیمی پاریس، کاهش کمک مالی به سازمان ملل متحد و لغو کمک‌های مالی آمریکا به سازمان جهانی بهداشت نمونه این اقدام‌ها هستند. در اختلافات با کشورهای عضو ناتو بر سر سهم پرداختی هر کشور هم ترامپ موفق بود: کشورهای عضو ناتو از زمان روی کار آمدنش، هزینه‌های دفاعی خود را تا ۱۳۰ میلیارد دلار افزایش دادند.

در رابطه با سیاست خاورمیانه چندین وعده داد: برقراری صلح میان اسرائیل و فلسطین و جابجایی سفارت آمریکا از تل‌آویو به اورشلیم (بیت‌المقدس).

 وعده جابجایی سفارت و به رسمیت شناختن اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل عملی شد. وعده نخست او اما تاکنون به واقعیت نپیوسته است. اما یک موفقیت تاریخی در رابطه با خاور میانه در کارنامه او ثبت شد: توافقنامه صلح اسرائیل–امارات متحده عربی (توافقنامه صلح ابراهیم) برای عادی‌سازی روابط دو کشور و افزون بر این موفقیت، عادی‌سازی مناسبات بحرین و سودان با اسرائیل.

وعده داده بود: ارتش به گفته‌ی او "نابودشده" آمریکا را دوباره تقویت کند، گروه تروریستی داعش را نابود کند و سربازان آمریکایی را از "جنگ‌های بی‌پایان" خاورمیانه و افغانستان بیرون بکشد.

آمریکا و متحدانش توانستند، مناطق تحت کنترل داعش در عراق و سوریه را آزاد کنند؛ درحقیقت ادامه برنامه اوباما! ابوبکر البغدادی سرکرده این گروه در پی حمله آمریکایی‌ها در سال ۲۰۱۹ با جلیقه انفجاری خود را کشت. با وجود این موفقیت‌ها اما گزارش‌های اتاق‌های فکر حاکی از آن است که این گروه تروریستی در حال بازسازی خود و همچنان تهدیدی بین‌المللی است.

هزینه‌های دفاعی را افزایش داد؛ هزینه‌هایی که اما همچنان از هزینه‌های دفاعی اوباما کمترند. بیشتر نیروها را از سوریه بیرون کشید و هم‌پیمانان کرد آمریکا در منطقه را تنها گذاشت، اقدامی که منجر به استعفای وزیر دفاع پیشین آمریکا شد. در افغانستان شمار نیروها را امسال از ۱۳ هزار به ۸۶۰۰ نفر کاهش داد، با این وعده که در صورت دستیابی به پیمان صلح با طالبان، همه نیروهای را از افغانستان بیرون خواهد کشید.

برجام را "توافق هسته‌ای وحشتناک" میان ایران و ایالات متحده نامید و وعده داد که در صورت پیروزی، پیمان بهتری با ایران منعقد کند. پیمانی که به گفته‌ی او رژیم تهران را برای همیشه از دستیابی به تسلیحات هسته‌ای محروم کند.

در عمل وعده را عملی کرد و از برجام خارج شد. در تلاش برای مذاکره در مورد بستن قراردای جدید با ایران، پیشرفتی نداشته است و افزون بر این، با کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروهای قدس توسط آمریکا، بخت مذاکرات جدید با ایران هم بسیار اندک است. تهران به تدریج برنامه هسته‌ای خود را از سر می‌گیرد. دیر یا زود خطر درگیری‌ تازه میان ایران و آمریکا منطقه را تهدید می‌کند.

از همان ابتدا فضایی درست کرد برضد پیمان‌های تجاری آمریکا با دیگر کشورها و اتحادیه‌ها. او قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا) و پیمان تجاری اقیانوس آرام "تی‌پی‌پی" را "فاجعه" خواند. ترامپ همچنین وعده داد که "کسری تجاری" غیرمنصفانه با چین و اروپا را تصحیح کند.

از پیمان تجاری نفتا و پیمان تجاری اقیانوس آرام خارج شد و تعرفه‌های گمرکی برای بسیاری از کالاهای وارداتی اعمال کرد. توافق ایالات متحده-مکزیک-کانادا (او اس ام سی اِی) را جایگزین نفتا کرد. روابط واشنگتن و پکن پس از جنگ طولانی و پر دست‌انداز تجاری – تعرفه‌ای همچنان فلج است. کسری تجاری آمریکا اکنون بالغ بر ۶۷ میلیارد دلار است؛ بالاترین میزان آن از سال ۲۰۰۶ تاکنون.