تردید آلمانی‌ها در مورد روش‌های آموزشی آسیایی‌ها
۱۳۹۲ آذر ۱۳, چهارشنبه
سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی که مقر آن در پاریس است هر سه سال یکبار آزمونی را برای سنجش اطلاعات دانشآموزان کشورهای عضو این سازمان برگزار می‌کند. این آزمون به آزمون "پیسا" معروف است.
در آزمون سال ۲۰۱۳ میلادی این سازمان حدود ۵۱۰ هزار دانش‌آموز در فاصله سنی ۱۵ تا ۱۶ سال و از ۶۵ منطقه و کشور شرکت کردند. از این تعداد ۵ هزار نفر دانش‌آموز آلمانی بوده‌اند. رشته‌هایی که در آن آزمون برگزار شده عبارت بوده است از ریاضی، علوم پایه و توانایی نوشتن و خواندن.
نتیجه این آزمون، مانند آزمون‌های سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۰۷ میلادی، حاکی از پیشتاز بودن دانشآموزان کرهای، سنگاپوری و هنگ‌کنگی در حل تمرین‌های ریاضی است. دانشآموزان آلمانی در این زمینه در رتبه دوازدهم قرار دارند.
در آلمان برای بسیاری این پرسش مطرح است که چرا دانشآموزان آسیایی در حل تمرین‌های ریاضی تواناتر هستند؟ آیا شیوه تدریس ریاضی در سئول یا شانگهای بهتر از آلمان است؟
یا اینکه چنین نتایجی از آزمون بدست آمده چون برخی کشورها دانشآموزان ممتاز خود را برای سنجش به آزمون پیسا معرفی می‌کنند در حالیکه آلمان مصر است که دانش‌آموزانی با سطوح مختلف در این سنجش شرکت کنند؟
فشار اطرافیان برای کسب نمرات خوب
مایکه فول‌اشتدت از دانشگاه آزاد برلین رساله دکترای خود را در مورد آموزش ریاضیات در مدارس آلمان و هنگ‌کنگ نوشته است.
او در مورد شیوه آموزش در مدارس هنگ‌کنگ می‌گوید: «همه بر روی معلم تمرکز دارند. دانشآموزان مشارکت فعالی در تدریس ندارند. حضور فعال در کلاس درس اهمیتی ندارد و تنها نتیجه امتحان کتبی در نظر گرفته می‌شود.»
مایکه فول‌اشتدت در ادامه به تفاوت در انگیزه یادگیری اشاره می‌کند و می‌گوید: «دانشآموزان تا حدی تحت فشار هستند. نمره خوب برای پدر و مادر و فامیل بسیار مهم است. در کل، در جامعه اهمیت زیادی به نمرات خوب داده می‌شود.»
سوزانه پردیگر که به تحقیق در مورد شیوههای آموزش در مدارس کره‌جنوبی پرداخته نیز با مایکه فول‌اشتدت هم نظر است. او می‌گوید: «اهمیتی که والدین و دانشآموزان به یاد گرفتن ریاضیات می‌دهند برای من جالب توجه بود. در چنین محیطی قابل تصور نیست که دانش‌آموزی بگوید، خب ریاضی من همیشه ضعیف بوده است.»
از دست رفتن دوره نوجوانی در کلاس‌های تقویتی
سوزانه پردیگر معتقد است که دانشآموزان این کشورهای آسیایی مسائل ریاضی را بهتر حل می‌کنند، چون در مقایسه با دانشآموزان آلمانی هم‌سال خود زمان بیشتری را صرف یادگیری ریاضی می‌کنند. آنها خارج از مدرسه نیز در کلاس‌های تقویتی شرکت می‌جویند و به حل تمرین‌های ریاضی خارج از کتاب‌های مدرسه می‌پردازند.
سوزانه پردیگر توضیح می‌دهد که این تمرین‌ها موجب درک بهتر دانش‌آموز از ریاضیات می‌شود و در نتیجه آنها سریعتر می‌توانند پاسخ این تمرین‌ها را پیدا کنند. از آن گذشته دبیر ریاضی تنها ریاضی تدریس می‌کند. اما در آلمان هر دبیر در چند رشته تدریس می‌کند.
با این حال در آلمان تمایل چندانی به کپی‌برداری از شیوه تدریس کشورهای آسیایی دیده نمی‌شود. بسیاری معتقدند که دانشآموزان کرهای یا سنگاپوری کودکی و نوجوانی خود را قربانی کلاس‌های تقویتی می‌کنند. برای این دانشآموزان فرصتی برای بازی، تحرک یا موسیقی نمی‌ماند.
مهاجرت نخبگان به خارج از کشور
کارشناسان آلمانی معتقدند جامعه‌‌ای که در آن احترام به خواست خانواده یا فامیل و حفظ ظاهر مهم است، ممکن است دانشآموزان موفقی داشته باشد، اما این نمرات خوب، برای موفقیت در دوران تحصیل دانشگاهی یا زندگی کاری کافی نخواهد بود.
پتر دوفلهارد مدیر پیشین "مؤسسه تسوزه" برلین است که در زمینه تحقیق و توسعه تکنیک‌های انفورماتیک، از جمله در ریاضیات کاربردی، فعالیت دارد و در حال حاضر در دانشگاه‌های چین تدریس می‌کند.
دوفلهارد می‌گوید: «در نخستین ترم تحصیلی تدریس‌ام در چین پس از هر ساعت تدریس از دانشجویان می‌پرسیدم آیا پرسش یا نکته قابل توجهی در مورد مطلب تدریس شده دارند. اما هیچکس جرأت نمی‌کرد چیزی بگوید. در چین رسم نیست که دانشجو در حضور استاد چیزی بگوید یا کارمند مقابل رئیس اظهار نظر کند.»
او معتقد است که در این زمینه تفاوت بسیاری میان فرهنگ آموزش در آلمان و در چین وجود دارد. پتر دوفلهارد اضافه می‌کند: «مسلم است که در چنین فرهنگ‌هایی هم، هستند کسانی که خارج از عرف عمل می‌کنند، شهامت بیشتری دارند و به درجات بالای تحصیلی می‌رسند، اما اغلب آنها در نهایت به خارج از کشور مهاجرت می‌کنند.»