تصمیمی دیرهنگام، اما ضروری

به طور معمول وقت زیادی لازم است تا تصمیمی در شورای امنیت سازمان ملل متحد گرفته شود. و این به ضرر انسانهایی است که در مناطق جنگی و بحران‌زده زندگی می‌کنند، برای نمونه در دارفور. شورای امنیت تازه پس از چند ماه بحث و جدل تصمیم گرفت که نیروهای پاسدار صلح را به منطقه دارفور در سودان بفرستد. تصمیمی که دیر گرفته شد، اما به هر حال بس لازم بود. تفسیری در این زمینه از اشتفانی دوک‌اشتاین (Stefanie Duckstein)

صبر و تامل و بحثهای طولانی برای تصمیم‌گیری، پیامدهایی ناگوار داشت. تا کنون ۲۰۰ هزار نفر در قتل عام مردم در منطقه بحران‌زده دارفور در غرب کشور افریقایی سودان از بین رفته‌اند. بیش از دو میلیون سودانی آواره شده‌اند. تلاشهای بی‌شماری در شورای امنیت سازمان ملل متحد لازم بود تا سرانجام قطعنامه‌ای تصویب شود که دبیرکل سازمان ملل، بان کی مون، آن را “تاریخی“ نامیده است. اینک قرار است ۲۶ هزار سرباز از نیروهای پاسدار صلح برای پایان دادن به قتل عام عازم منطقه دارفور شود. سربازان وابسته به اتحادیه افریقا که با تجهیزات بد و ناکافی در این منطقه مستقرند نتوانسته‌اند از پس چنین وظیفه‌ای برآیند.

اما قطعنامه‌ای که دبیرکل سازمان ملل آن را تاریخی می‌خواند را می‌توان تنها گامی مردد دانست، چون این قطعنامه به معنای نوعی سازش است. این قطعنامه توافقی است بر سر آنچه همه ۱۵ عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد در موردش یکصدا تفاهم داشتند. بریتانیا و فرانسه راه را برای طرح قطعنامه‌ای با لحنی آرام باز کردند که در آن سخنی از حمله‌های نیروهای دولتی سودان و شبه نظامیان عرب جان‌جاوید نیست. این قطعنامه از این نظر هم به مثابه نوعی سازش است که طبق آن نیروهای پاسدار صلح اجازه ندارند سلاحهای غیرقانونی را مصادره کنند. تحریم تسلیحاتی علیه سودان آن گونه که باید مؤثر نیست و کشورهایی چون چین و روسیه آن را رعایت نمی‌کنند. همچنین این قطعنامه از مجازاتهای دامنه‌دار علیه این کشور افریقایی چشم‌پوشی کرده است. چین که دارای حق وتو است، همواره با اجرای چنین مجازاتهایی مخالفت کرده است. دلیلی که همیشه چین داشته است این بوده که این مجازاتها منصفانه نیستند و به زمانه ما نمی‌خورند. در نتیجه چین با استفاده از حق وتوی خود مدام جلوی صدور قطعنامه علیه دولت سودان را می‌گرفت. مدارکی هم که سازمانهای مدافع حقوق بشر در مورد قتل عام مردم و مسؤولیت دولت سودان در آن میان عرضه می‌کردند، نتیجه‌بخش نبودند.

تراژدی دارفور چهار سال طول کشیده است و به سختی می‌توان فهمید که چرا نیروهای پاسدار صلح سازمان ملل متحد انقدر دیر به این منطقه اعزام می‌شوند. بیش از ۵۰ بیانیه در این رابطه داده شد که در آن نگرانی مداوم و عمیق همگان به بیان درمی‌آمد. در حالیکه زنان، کودکان و سالمندان به قتل می‌رسیدند، بحثهای دیپلماتیکی در جریان بودند که بازی‌ای سخره‌گرانه با کلمات را تداعی می‌کردند.

حتی نماینده دولت سودان در سازمان ملل متحد، عبدالمحمود عبدالحلیم هم از قطعنامه دارفور راضی است. رییس جمهور سودان، همین هفته پیش بود که عمر حسن البشیر پس از دیداری سه روزه از دارفور اعلام کرد که قتل عام مردم دارفور تنها تبلیغاتی است که رسانه‌های غربی اشاعه داده‌اند. البشیر تا کنون جلوی همه تلاشهایی را گرفته است که برای استقرار نیروهای پاسدار صلح سازمان ملل و سربازان اتحادیه افریقا به عمل آمده است.

قطعنامه سازمان ملل متحد را می‌توان تنها به عنوان پیامی از سوی دیپلماسی غرب فهمید. تصویب این قطعنامه هنوز به معنای پایان قتل عام مردم نیست. باز هم هر روز مردم را خواهند کشت. باز هم هر روز هزاران نفر از این منطقه بحران‌زده به کشورهای همسایه سودان، چاد و جمهوری افریقای مرکزی فرار خواهند کرد و در آنجا هم از حمله‌های شبه‌نظامیان جان‌جاوید در امان نخواهند بود. کارشناسان بر این گمان‌اند که یک سال طول خواهد کشید تا این بزرگترین ماموریتی که تا کنون سازمان ملل متحد داشته، اجرا شود. و این هراس وجود دارد که در این یک سال باز شمار بسیاری از مردم کشته شوند.