تقاضای چین برای جایگزینی دلار با یک ارز جدید
۱۳۸۸ فروردین ۵, چهارشنبه
چین با توجه به تأثیر بحران اقتصادی کنونی بر آمریکا خواهان به کارگیری ارزی جدید به جای دلار در مبادلات مالی و اقتصادی جهان شده است. ژو خیاچوان، رئیس بانک مرکزی چین در توجیه این تقاضا گفته است که وجود یک ارز پایه‌ی جدید مانع از آن خواهد شد که سیستم مالی بین‌المللی تحت تأثیر این یا آن کشور معین قرار گیرد. خیاچوان تنظیم سیاست در باره‌ی ارز جدید را در حیطه‌ی صلاحیت صندوق بین‌المللی دانسته است.
رئیس بانک مرکزی چین که دیدگاه‌هایش را در مقاله‌ای در سایت بانک تحت مسئولیتش منتشر کرده، با اشاره به بروز بحران بین‌المللی کنونی گفته است که این بحران آسیب‌پذیری و تهدیدهای سیستمانه برای نظام ارزی جهان را به خوبی به نمایش گذاشت.
انگیزه‌های چین در طرح ایده‌ی جدید
بحش بزرگی از ذخایر ارزی چین به صورت دلار است، به گونه‌ای که این کشور اینک دو بیلیون دلار ذخیره ارزی دارد. مقامات پکن اینک با بدبینی به سیاست‌های دولت آمریکا در مقابله با بحران اقتصادی نگاه می‌کنند. آنها بیم دارند که این سیاست‌ها به کاهش فاحش ارزش دلار بیانجامد و ذخیره‌ی ارزی چین نیز از این رهگذر بخشی از ارزش خود را از دست بدهد. این نیز هست که ضعف دلار سبب تقویت ارزش یوان (واحد پول چین) خواهد شد و به گران‌ترشدن کالاهای این کشور در بازار جهانی خواهد انجامید، امری که مالاَ کاهش تقاضا برای این کالاها را در پی خواهد داشت.
به نوشته‌ی رئیس بانک مرکزی چین مدتی طول خواهد کشید تا یک ارز پایه‌ی جدید جا بیفتد و راه خود را در معاملات بین‌المللی باز کند، ولی در کوتاه مدت لازم است که جامعه‌ی جهانی و از جمله صندوق بین‌المللی پول «دست‌کم به تهدیدها و خطرات برای سیستم مالی کنونی اذعان و اشراف داشته باشد.» خیاچوان می‌افزاید، از پیامدهای چنین اذعانی، کنترل و ارزشیابی‌های روالمند و متناوب سیستم‌مالی بین‌المللی و ارزهای رایج است.
پرسشی برای کنفرانس لندن
خیاچوان در ادامه‌ی مقاله‌ی خود پیشنهاد می‌کند که واحد پول ویژه‌ای که مبنای محاسبات صندوق بین‌المللی پول است به عنوان ارز پایه مورد استفاده قرار گیرد. این واحد پول که به آن "حق برداشت ویژه" (Special Drawing Rights) گفته می‌شود بر سبدی از ۴ ارز قدرتمند دنیا استوار است و ذخایر مالی صندوق مالی پول هم با آن محاسبه می‌شود.
در مجموع، چین مایل است که نوعی ثبات دربرابری نرخ ارزهای رایج دنیا برقرار شود. شماری از کارشناسان اقتصادی پایان‌دادن به آزادی تعیین برابری ارزها در بازارهای مالی و تلاش برای ایجاد نوعی ثبات در این زمینه را در راستای رشد اقتصادی نمی‌دانند. به باور آنها چنین اقدامی به ویژه‌اقتصادهای ضعیف دنیا را از بازی با نرخ ارز ملی خود برای کاهش قیمت کالاهای صادراتی و رونق‌دادن به اقتصادشان محروم خواهد کرد.
این که ایده‌ی مقامات چین برای جایگزینی دلار با یک ارز جدید تا چه حد در سطح بین‌المللی با حمایت روبرو خواهد شد، پرسشی است که پس از اجلاس روسای بانک‌های مرکزی ۲۰ کشور عمده‌ی صنعتی جهان بهتر می‌توان به آن پاسخ داد. این جلسه اوایل آوریل در لندن برگزار خواهد شد.