تلاش آمریکا برای فرونشاندن بحران هند - پاکستان

تنها ۸ هفته مانده به پایان دوران دولت بوش، کاندالیزا رایس، وزیر امور خارجه‌ آمریکا، روز چهارشنبه (۳ دسامبر) وارد هند شد. هدف این سفر فرونشاندن تنش میان دو قدرت هسته‌ای، پاکستان و هند است که با توجه به تأثیر این بحران بر مبارزه با تروریسم اسلامی، وظیفه‌ای دشوار برای رایس محسوب می‌شود.

رایس پس از دیدار و گفت‌وگو با مقامات هند، وارد اسلام آباد خواهد شد.

برنامه‌ و هدف سفر از پیش با دولت جدید آمریکا هماهنگ شده است. سفر رایس به منطقه در حالی صورت می‌گیرد که انگشت اتهام دست داشتن در عملیات ترور، تقریبا از همه طرف به سوی پاکستان نشانه رفته است. رایس پیش از سفر به منطقه، از پاکستان خواست که در جستجوی عاملان این حادثه، "شفافیت محض" به خرج دهد.

هر چند که به ادعای رسانه‌های هند، تنها مظنون حملات تروریستی بمبئی که اکنون در اسارت این کشور به سر می‌برد، به عضویت خود در گروهی موسوم به لشکر طیبه اقرار کرده است، اما هنوز پرسش‌های پاسخ‌ نداده‌ی بسیاری در این رابطه وجود دارد.

دولت پاکستان تاکنون هرگونه دخالت در حملات مرگبار بمبئی را رد کرده است. شاه محمود قریشی، وزیر امور خارجه‌ی پاکستان، با توجه به اتهامات سنگینی که متوجه کشورش است، به هند پیشنهاد تشکیل کمیته‌ای مشترک برای بررسی پس‌زمینه‌های حملات زنجیره‌ای هفته‌ی گذشته را داده است.

قریشی به هند در مورد اتهام زدن به پاکستان هشدار داده و تآکید می‌کند که ارتش و دولت پاکستان اکنون در وضعیتی به سر می‌برند که از پاکستان در برابر هر حمله‌ای دفاع کنند. پراناب موخرجه، وزیر امور خارجه‌ی هند اما می‌گوید، دهلی نو هیچ نقشه‌ای برای حمله به پاکستان ندارد. هند پیش از این پاکستان را با "پیامدهای جدی" تهدید کرده بود.

تلاش هند برای صدور قطعنامه‌ای در سازمان ملل

احتمال به کارگیری سلاح‌های هسته‌ای در این کشمکش، خطری است که پا به پای بحران رشد می‌کند. از پاکستان خبر می‌رسد که در صورت دامنه‌دار شدن بحران، این کشور ۱۰۰ هزار سرباز از مرز پاکستان و افغانستان عقب کشیده و روانه‌ی کشمیر می‌کند.

شاید بتوان گفت، از زمانی که این شایعه به گوش آمریکا رسیده، این کشور برای فرونشاندن بحران هند و پاکستان بیش از پیش فعال شده است. نه تنها برای آمریکا بلکه برای ناتو نیز عقب‌نشینی سربازان پاکستانی از مرز این کشور با افغانستان که منطقه‌ی قبایل نشین است، به معنای بدتر شدن اوضاع امنیتی در افغانستان خواهد بود.

از سوی دیگر هند فشار بر همسایه خود را افزایش می‌دهد. بنا بر گزارش‌ها یک دیپلمات بلندپایه‌ی هند برای مشورت با آمریکا در مورد افزایش فشار بر پاکستان، هم اکنون در ایالات متحده به ‌سر می‌‌برد.

روزنامه‌ی "تایمز هندوستان" تا آن‌جا پیش می‌رود که می‌نویسد: «هند می‌کوشد، سازمان ملل را به صدور قطعنامه‌ای ترغیب کند که بر پایه‌ی آن هر نوع حمله‌ به اردوگاه‌های تروریستی در خاک پاکستان مجاز باشد.»

این خبر سیلی دیگری است به گوش پاکستان و خطری برای روابط این کشور با هند که در سال‌های گذشته کمی عادی شده بود. نقش آمریکا را نیز در دامن‌زدن به تشنج نباید نادیده گرفت. هرچند آمریکا در ماه‌های گذشته تلاش‌های فراوانی برای بهبود روابط میان هند و پاکستان انجام داده است، اما نامیدن هند به عنوان شریک اقتصادی مهم از سوی آمریکا، آغازی در به‌خطر انداختن روابط پاکستان و هند بود.

کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند، از آنجا که هر دو کشور پاکستان و هند قربانی ترور هستند، روی سخن رایس به هر دو کشور خواهد بود. اعداد و ارقام، شاهدان این ادعا هستند: سال گذشته در هند بیش از ۳۰۰ تن بر اثرحمله‌های تروریستی جان باخته‌اند. در پاکستان شمار قربانیان به ۲۰۰۰ تن می‌رسد.

پیام رایس به احتمال قوی حرکت هماهنگ و مشترک برای غلبه بر ترور خواهد بود. به نظر نمی‌رسد که او کاری بیش از عادی‌سازی لحن چیره شده بر روابط دو کشور هند و پاکستان از پیش ببرد. وظیفه‌ی اصلی به عهده‌ی دولت جدید آمریکا خواهد بود.