توافق اوليه اروپا و ايران بر سر مناقشه اتمى و واكنش‌هاى جهانى
۱۳۸۳ آبان ۲۶, سه‌شنبه
يرفته‌اند.
بر اساس اين موافقتنامه، مقامات ايران به منظور ايجاد اعتماد، داوطلبانه تصميم گرفته‌اند كه برنامه تعليق خود را ادامه و توسعه داده تا شامل تمام فعاليت‌هاى مربوط به غنى‌سازى و بازفرآورى و مشخصاً توليد و واردات سانتريفيوژهاى گازى و قطعات آن، مونتاژ، نصب، آزمايش و كار كردن سانتريفيوژهاى گازى، هر گونه اقدام براى جداسازى پلوتونيوم و يا ساخت يا اجراى تأسيسات جداسازى پلوتونيوم و كليه آزمايش‌ها يا توليد در تأسيسات تبديل اورانيوم شود.
اين تعليق، بهموقع انجام خواهد گرفت، به شكلى كه آژانس بين‌المللى از اين تعليق مطلع خواهد شد و از آن دعوت بعمل خواهد آمد تا بر آن نظارت و آن را تأييد نمايد. تعليق بهموقع انجام خواهد گرفت بهشكلى كه آژانس بتواند قبل از اجلاس نوامبر شوراي حكام، اجراي آن را تأييد كند. اين تعليق تا زماني كه مذاكرات براى يك توافق مورد قبول دو طرف در خصوص تصويب‌هاى دراز مدت پيش مى‌رود، ادامه خواهد يافت.
بايد اشاره كرد كه سه كشور اتحاديه اروپا اذعان دارند كه اين تعليق، يك اقدام داوطلبانه‌ى اعتمادساز است و نه يك الزام حقوقى.
اين توافقنامه كه دوشنبه ۱۵ نوامبر ميان سه كشور اروپايى آلمان، فرانسه و بريتانيا از يكسو و ايران از سوى ديگر به امضا رسيد، واكنش‌هايى را در كشورهاى اروپايى، آمريكا و خود ايران براگيخته است.
به گزارش خبرگزارى آلمان، دولت فرانسه اين توافقنامه را ”راهگشايى براى فضاى اعتماد” ارزيابى كرد. هروه لادسو، سخنگوى وزارت امور خارجه فرانسه اين توافقنامه را گامى مهم در تلاش‌هاى ديپلماتيك دانست و گفت كه اين ”پاسخى رضايت‌بخش در برابر نگرانى جامعه بين‌الملل نسبت به برنامه اتمى ايران بوده است”.
به گزارش خبرگزارى DDP از آلمان، دولت آلمان روز سه‌شنبه۱۶ نوامبر اعلام داشته كه دولت آلمان در انتظار نتايجى است كه منافع هر دو طرف را در نظر گيرد و ضمانت‌هاى عينى بدهد كه ”برنامه هسته‌اى ايران تنها اهدافى صلح‌جويانه را دنبال مى‌كند”. دولت آلمان از اين توافقنامه استقبال كرده و اعلام داشته كه ايران تمامى فعاليت‌هايى كه در جهت غنى‌سازى اورانيوم صورت مى‌گيرد را تا رسيدن به يك توافق درازمدت متوقف كند. دولت آلمان نيز همانند دولت فرانسه خواستار آن شده كه اين توافقنامه بطور كامل عملى شود. يوشكا فيشر، وزير امور خارجه ايران اظهار داشت: ”هدف سياسى ما مناسبات درازمدت حسنه و يك همكارى در زمينه‌هاى اقتصادى و فن‌آورى با ايران است كه پيش‌شرط آن گسترش فضاى اعتماد است.”
در ايالات متحده آمريكا نسبت به آخرين تحولات مسئله اتمى ايران با ترديد نگريسته مى‌شود. ريچارد بوشر، سخنگوى وزارت امور خارجه آمريكا در واكنش نسبت به اين توافقنامه گفت كه دولتش چيزى بيش از وعده و وعيدها مى‌خواهد بشنود. وى گفت كه نسبت به اين توافقنامه نخست مايل نيست ابراز نظر كند. كالين پاول وزير امور خارجه آمريكا در آخرين روز وزارتش در اين زمينه ابراز داشت: ”ما اميدواريم كه طى ۲۴ ساعت گذشته شاهد يك گام هر چند كوچك به پيش بوده باشيم”. سخنگوى او ريچارد بوشر در تكميل سخنان پاول افزود كه آمريكا همچنان قصد دارد مسئله برنامه اتمى ايران را به سازمان ملل ارجاع دهد.
اين توافقنامه واكنش‌هايى را نيز در ايران برانگيخت. در اين رابطه حسن روحانى، رئيس هيئت مذاكره ايران مورد انتقاد سخت قرار گرفت. به گزارش خبرگزارى آلمان به نقل از خبرگزارى ايسنا، آقاى روحانى پس از شركت در جلسه مجلس گفت: ”حال بايد منتظر بود و ديد كه اين توافقنامه چگونه عملى خواهد شد.” بر اساس اين توافقنامه سه كشور اروپايى تعهد كرده‌اند از ورود ايران به سازمان تجارت جهانى حمايت كنند. آقاى روحانى اين گمانه‌ها را رد كرد كه تجديد انتخاب جرج دبليو بوش به رياست جمهورى آمريكا در تصميمات رهبرى ايران نقشى داشته است.
ولى در همين فضاى پر از تنش حاكم بر ايران و درگيرى‌هاى بين‌المللى‌اش، دادگاه انقلاب جمهورى اسلامى ايران آقاى ابراهيم يزدى، دبيركل نهضت آزادى ايران و وزير امور خارجه سابق ايران در دولت موقت پس از انقلاب را به زندان طويل‌المدت محكوم كرد. خبرگزارى آلمان به نقل از روزنامه «ايران» گزارش داد كه دادگاه انقلاب وى را متهم به اقدام عليه امنيت ملى و اقدام عليه نظام كرده است. خانم شيرين عبادى برنده جايزه صلح نوبل وكالت آقاى يزدى را برعهده دارد.