جرج بوش در آستانه‌ی سفری هشیارکننده

در واشنگتن حدس زده می‌شود که جرج دبلیو بوش در جریان سفر خود به خاورمیانه، دیداری کوتاه و اعلام‌نشده هم از لبنان خواهد داشت. این امر بیش از هر چیز مایه‌ی دردسر سرویس‌های امنیتی آمریکاست. دیداری از بغداد هم ممکن است.

دیدار اسراییل، مناطق فلسطینی، کویت، بحرین، امارات متحده‌ی عربی، عربستان سعودی و مصر، جای کافی برای تصمیمات ناگهانی در این زمینه بازمی‌گذارد. اما تنها مسائل امنیتی نیست که بر این سفر سایه انداخته است. در خاورمیانه، ناملایماتی نیز در انتظار بوش است، نه تنها به این دلیل که وی طبق نظرخواهی‌ها در کشورهای عربی بشدت نامحبوب است.

بوش با واقعیتی هشیارکننده درگیر خواهد شد. جان آلترمن مدیر بخش خاورمیانه‌ی انستیتوی معتبر سیاسی واشنگتن (CSIS) معتقد است که واقعیت چهره‌ی خود را به او نشان خواهد داد. زیرا تحقق رویای بوش برای دمکراتیزه کردن جهان اسلام، امروز به همان اندازه دور است که در سال ۲۰۰۳ بود.

وی در آن زمان، جنگ عراق و واژگونی صدام حسین را آغاز تحولی بنیادین در خاورمیانه توصیف کرد. ولی امروز حتا استفن هدلی مشاور امنیتی کاخ سفید اذعان می‌کند که در این میان ناکامی‌هایی برای طرح آزادی در بیشتر جوامع دیکتاتورزده و سنتی بوجود آمده است.

آلترمن می‌گوید: «امروز مساله دوباره بر سر آن است که روند صلح میان اسراییل و و فلسطینی‌ها به پیش رانده شود. همچنین مساله بر سر آن است که ایران از نظر استراتژیک و سیاسی مهار گردد. بنابراین موضوع بر سر گام‌های کوچک است».

بوش می‌خواهد در سفر خاورمیانه‌ا‌ی خود، متحدان منطقه‌ای را علیه قدرت‌طلبی‌های ایران تقویت کند. در این میان بسیاری از کشورهای عربی، سیاست مستقلی در قبال ایران در پیش گرفته‌اند. محمود احمدی‌نژاد رییس‌جمهوری ایران، اخیرا میهمان ملک عبدالله پادشاه عربستان سعودی بود. افزون بر آن، به گزارش «واشنگتن پست» بسیاری از کشورهای عربی در نتیجه‌ی گزارش سرویس‌های مخفی آمریکا در مورد برنامه‌ی اتمی ایران، دچار سردرگمی شده‌اند.

از سوی دیگر، هفت سال است که بوش به ندرت به حل منازعه‌ی خاورمیانه توجه نشان داده است. اکنون چشم‌اندازهای موفقیت چندان روشن نیست. زیرا یک سال پیش از پایان زمامداری بوش، وی در نظر بسیاری، از نظر سیاسی «اردک افلیجی» بیش نیست که سخنان او نمی‌تواند وزن کافی برای یک راهگشایی تاریخی داشته باشد. پروفسور آنتونی کوردسمن از انستیتوی یاد شده معتقد است که امروزه بوش را «رییس‌جمهوری گذار» می‌دانند. این کارشناس خاورمیانه گزارش می‌دهد که بشارالاسد رییس‌جمهوری سوریه، در جریان دیداری در سال ۲۰۰۷ بیش از هر چیز علاقه داشت بداند که چه کسی جانشین بوش خواهد شد.

بوش می‌خواهد در این سفر، اسراییلی‌ها و فلسطینی‌ها را وادارد که در مسائل پیچیده، تصمیمات دشوار بگیرند. تنها شمار اندکی خوشبینی او را دارند که پس از کنفرانس خاورمیانه در آناپولیس در اواخر نوامبر، اینک راه برای دستیابی به راه‌حلی مبنی بر دو کشور مستقل، تا پایان سال ۲۰۰۸ گشوده شده است.

در حال حاضر، هم اهود اولمرت نخست‌وزیر اسراییل و هم محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان فلسطین از نظر داخلی تضعیف شده‌اند. افزون بر آن، نه تغییری در سیاست اسراییل در مورد ساختن آبادی‌نشین‌های یهودی دیده می‌شود و نه آمادگی بیشتری در فلسطینی‌ها برای به رسمیت شناختن اسراییل.

رادیو دویچه‌وله