جمهوری اسلامی و اما و اگرها در باره‌ی طرح غنی‌سازی مشترک
۱۳۸۶ آبان ۲۰, یکشنبه
پیشنهاد خاویر سولانا در مورد ایجاد یك مركز بین‌المللی غنی سازی از سوی بسیاری از محافل دیپلماتیک به عنوان راهی برای پایان دادن به مناقشه‌ی هسته‌ای با ایران تلقی می‌شود. در ایران این پیشنهاد، مانند پیشنهادهای مشابه در این زمینه، از سویی «قابل بررسی» خوانده شده، و از سوی دیگر با گذاشتن پیش‌شرط‌هایی رد می‌شود. تاکید جمهوری اسلامی بر صرف‌نظر نکردن از غنی‌سازی در خاک ایران، تمام طرح‌های ارایه شده در مورد غنی‌سازی مشترک را عملا غیرقابل اجرا می‌کند. پیشنهادهای یادشده ظاهرا راه‌هایی هستند تا ایران ضمن استفاده از انرژی صلح آمیز هسته‌ای به خواست شورای امنیت سازمان ملل گردن نهد و غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند.
حل مناقشه‌ی هسته‌ای با غنی سازی مشترک؟
به نظر خاویر سولانا با یک مرکز بین‌المللی غنی‌سازی امكان دسترسی به اورانیوم غنی‌شده و سوخت هسته‌یی برای همه‌ی کشورها فراهم شده و جلوی بحران‌هایی مانند مناقشه‌ی هسته‌ای با ایران گرفته می‌شود. این پیشنهاد پیش از این نیز چند بار و به شکل‌های مختلف ارایه شده. اما طرح آن از سوی سرپرست اروپایی مذاکرات هسته‌ای با ایران، بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. پیشنهاد سولانا در آستانه‌ی ارایه‌ی گزارش محمد البرادعی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران مطرح شده است. این گزارش می‌تواند تاثیری تعیین کننده در تصمیم‌گیری پنج عضو دائمی شورای امنیت در مورد قطعنامه‌ی جدید علیه جمهوری اسلامی داشته باشد.
بدبینی به پیشنهادات مشابه
محمد عباسپور، عضو هیات رییسه كمیسیون اجتماعی مجلس، گرچه پذیرش پیشنهاد سولانا از سوی ایران را قابل بررسی می‌داند تاکید می‌کند «اما هم‌چنان حقوق مسلم ایران كه ادامه كار و تعلیق نكردن غنی‌سازی است باید مدنظر قرار گیرد.» به نظر حشمت‌الله فلاحت پیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، پیشنهاد سولانا اگر در جهت «پیشرفت فنی و افزایش ایمنی باشد مفید و خوب است» و ایران باید از آن استقبال کند. با این حال او می‌افزاید اگر غرب بخواهد از این طریق «فناوری غنی‌سازی و سوخت هسته‌ای را در ایران دور بزند» این پیشنهاد مفیدی نخواهد بود. برخی از کارشناسان به موانع اجرایی این پیشنهاد اشاره می‌کنند. معاون سابق سازمان انرژی اتمی، احمد قریب، اعتقاد دارد اجرای این طرح با مشکلات سیاسی، حقوقی و فنی مواجه است. او به خلاءهای قانونی و عدم پیشینه‌ی این کار در سطح بین‌المللی اشاره می‌کند و می‌افزاید پیشنهاد عربستان برای همکاری منطقه‌ای و غنی‌سازی مشترک در کشوری بی‌طرف مانند سوئیس زمینه‌ی اجرایی بیشتری دارد. علی گرانمایه‌پور، استاد دانشگاه و كارشناس مسایل بین‌الملل نیز در ارتباط با موانع فنی این کار معتقد است «تكنولوژی‌های پیشرفته نظیر هسته‌یی به صورت كنسرسیوم امكان توسعه و پیشرفت ندارند.»
موضع غیرقطعی مجلس
رئیس مجلس هفتم غلامعلی حداد عادل بیستم مهرماه در بازگشت از سفر سه روزه‌اش به سوئیس به پیشنهاد مشابهی از سوی این کشور اشاره می‌کند و آن را از نظر ایران قابل مطالعه و پیگیری می‌خواند. او می‌افزاید مقامات ایران با نظر مثبت در حال بررسی این پیشنهاد هستند. حداد عادل شانزدهم آبان‌ماه نیز در حاشیه‌ی افتتاح جشنواره‌ی مطبوعات در مورد پیشنهاد غنی‌سازی در کشور ثالث اظهار داشت، بررسی گسترده‌ی این موضوع از سوی مجلس انجام نشده و نظر رسمی کشور هنوز اعلام نشده است. او این سخنان را در واکنش به گفته‌های رئیس کمیسیون امنیت ملی بیان می‌کرد که تصریح کرده بود دلیلی وجود ندارد غنی‌سازی در کشوری غیر از ایران انجام شود.
بروز مخالفت‌ها
به رغم سخنان حداد عادل ، روز یکشنبه بیستم آبان‌ماه، مخالفت‌های آشکاری با طرح‌های پیشنهادی ابراز شده است. نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی محمد نبی رودکی در نطق پیش از دستور خود، طرح عربستان را دیکته شده از سوی آمریکا و غیرقابل قبول خواند. او می‌پرسد «چه دلیلی وجود دارد كه فناوری بومی هسته‌ای ایران به كشوری دیگر منتقل شود.» همزمان با این اظهارات، سخنگوی وزارت امور خارجه محمد علی حسینی در نشست هفتگی خود با خبرنگاران توصیه کرد به جای ارایه‌ی طرح‌های مختلف از مذاکره با آژانس حمایت شود. حسینی از کسانی که در مورد غنی‌سازی طرح‌هایی را پیشنهاد کرده‌اند می‌خواهد «به جای پرداختن به طرح‌های دیگر همه حمایت خود را بر روند مذاکراتی که تا کنون ثمربخش بودنش هم مشخص شده متمرکز نمایند.»
در آستانه‌ی ارایه‌ی گزارش البرادعی و تصمیم‌گیری در مورد صدور قطعنامه‌‌ای تازه علیه ایران تحرک در عرصه‌ی دیپلماسی جهانی بیشتر شده. به دنبال سفر وزیر دفاع ایالات متحده به چین، صبح امروز محمد علی حسینی خبر داد، وزیر امور خارجه‌ی چین روز سه شنبه وارد تهران می‌شود تا در مورد مسائل منطقه و جهان با مقامات جمهوری اسلامی گفتگو کند. با توجه به این که ایران امید بسیار دارد چین از تشدید تحریم‌ها حمایت نکند، پیش بینی می‌شود فعالیت‌های هسته‌ای ایران سرفصل مسائل مورد گفتگوی این سفر باشد.