جنبه‌های مثبت و منفی در وضعیت مهاجران آلمان

در گزارش ۶۰۰ صفحه‌ای که روز چهارشنبه (۷ ژوئیه) از سوی وزیر امور مهاجرت منتشر شد، جوانب گوناگون زندگی اتباع بیگانه در آلمان تشریح شده است. بنا به این گزارش مفصل، زندگی مادی، معیشتی و فرهنگی مهاجران خارجی همچنان ناگوار است. بیگانگان از نظر آموزش و اشتغال در وضعیتی نامناسب قرار دارند، و این تا حد زیادی به ادامه نابرابری‌ها و تبعیض‌ها مربوط می‌شود.

در گزارش تازه آماری مهم در رابطه با وضعیت معیشتی مهاجران ارائه شده است.

جمعیت: در سال ۲۰۰۸ جمعیت آلمان حدود ۸۲ میلیون نفر بود. از این تعداد ۶ / ۱۵ میلیون نفر به خانواده‌های مهاجر تعلق داشتند. بنابراین ۱۹ درصد جامعه به خانواده‌های مهاجر تعلق دارند و ۳ / ۷ میلیون نفر از آنها خارجی هستند. بیش از یک سوم بچه‌های زیر ۵ سال از خانواده‌های مهاجر هستند. در شهرهای بزرگ این نسبت بسیار بالاتر است. برای نمونه در فرانکفورت ۶۵ درصد کودکان زیر ۶ سال از خانواده‌های مهاجر هستند. مسلمانان با ۴ میلیون نفر بالاترین گروه مذهبی در میان خارجی‌ها هستند. از این عده ۴۵ درصد دارای گذرنامه آلمانی هستند.

کودکان: بسیاری از خانواده‌های مهاجر فرزندان خود را بیش از گذشته به مهد کودک و کودکستان می‌فرستند، اما شمار آنها نسبت به کودکان آلمانی به میزان ۹ درصد پایین‌تر است. در سال ۲۰۰۸ کودکان خانواده‌های مهاجر به میزان ۸۴ درصد به کودکستان می‌رفتند.

آموزش: وضعیت تحصیلی مهاجران رو به بهبود است اما نمی‌توان از کاستی‌های فراوان چشم پوشید. ۴۳ درصد از فرزندان خانواده‌های مهاجر دبیرستان را با موفقیت به پایان می‌رسانند. اما از طرف دیگر در سال ۲۰۰۸ بیش از ۱۳ درصد از فرزندان خارجی بین ۱۵ تا ۱۹ ساله بدون مدرک تحصیلی بودند، یعنی به میزان دو برابر نوجوانان آلمانی.

کارآموزی: یافتن موقعیت‌های فراگیری حرفه‌ای برای فرزندان خانواده‌های مهاجر به مراتب دشوارتر است. یک جوان مهاجر برای یافتن محل کارآموزی به ۱۷ ماه تلاش نیاز دارد و یک جوان آلمانی به تنها سه ماه.

بیکاری: شهروندان دارای تبار خارجی در سال ۲۰۰۸ دو برابر افراد آلمانی بیکار بودند. در این سال ۴ / ۱۲ درصد از اتباع بیگانه بدون اشتغال بودند. این نسبت در میان خارجی‌های بدون گذرنامه آلمانی بالاتر است. بسیاری از اتباع بیگانه برای فرار از بیکاری خود به طور مستقل به بنگاه‌داری دست می‌زنند. گروه‌های بزرگ خارجی مانند اتباع ترکیه، یونان و ایتالیا به ویژه در مشاغل مربوط به تغذیه و تجارت فعال هستند.

بزهکاری: برخلاف آنچه شایع است، جرم و جنایت در میان مهاجران رواج زیادی ندارد. در سال ۱۹۹۳ حدود ۳۳ درصد از موارد بزهکاری به غیرآلمانی‌ها بر می‌گشت، درحالیکه در سال ۲۰۰۹ این رقم به ۲۱ درصد کاهش یافته است. بزهکاری به طور مستقیم با شرایط معیشتی در ارتباط است. با بهبود شرایط زیستی افراد کمتری به بزهکاری روی می‌آورند. گزارش یادآور می‌شود که در آلمان میان ۲۰۰ هزار تا ۴۶۰ هزار نفر بدون مجوز قانونی زندگی می‌کنند.

گزارش به ویژه بر جنبه‌های فرهنگی و آموزش زبان تأکید می‌کند. برای جذب کامل‌تر مهاجران در جامعه آنها باید زبان آلمانی را بهتر فرا گیرند تا با توان بیشتری در عرصه‌های زندگی اجتماعی مشارکت کنند.

AA/FW