جهان در هفته‌اى كه گذشت: آيا آتش خاورميانه شعله‌ورتر مى‌شود؟
۱۳۸۵ مرداد ۱, یکشنبه
جنگ لبنان، در خاورميانه بزرگ زمينه‌ساز جبهه بندى آشكارى شد كه اگر هرچه زودتر راه حلى اساسى و بين‌المللى براى آن يافت نشود، مى‌تواند مقدمات انفجارى بزرگ و مهارناپذير را فراهم سازد.
اسرائيل، در واكنش به گروگان گيرى چند سرباز خود، همچنان در راه انهدام كامل تمام زيرساخت‌هاى لبنان گام بر مى‌دارد. فراخوان آمريكا، اتحاديه اروپا و سازمان ملل متحد، براى پايان دادن به حمام خون، راه به جائى نبرده است. اين، در حالى است كه عراق نيز يكى از بدترين دوران‌هاى پس از اشغال خود را از سر مى‌گذراند. اين هفته، بار ديگر انفجار يك خودروى حامل مواد منفجره در كوفه ۶۰ كشته برجاى نهاد و بيش از صدنفر را زخمى كرد. در جائى ديگر، شورشيان به كاروان خودروهاى پليس حمله بردند و هشت نفر را كشتند. همزمان با اين اتفاقات، سربازان انگليسى با هواداران مقتدا صدر درگير شدند و پنج تن از آنان را كشتند. به گزارش سازمان ملل متحد، درگيرى‌هاى خشونت آميز عراق، تنها در ماه‌هاى مه و ژوئن، جان ۶ هزار غيرنظامى را گرفت.
اما خطر بزرگترى كه هم عراق و هم سراسر خاورميانه را تهديد مى‌كند، صف آرائى‌ى ۱۵۰ هزار سرباز ترك در مرز شمالى عراق است. دولت تركيه، اين هفته اعلام كرد كه وقتى اسرائيل مى‌تواند براى سركوب تروريسم به خاك لبنان حمله كند، حمله به شمال عراق و سركوب شورشيان كرد تركيه را، حق خود مى‌داند. اين حمله، در صورت تحقق، به خاك عراق محدود نخواهد ماند و سوريه را نيز دربر مى‌گيرد، زيرا به موجب گزارش‌هاى رسمى، بخشى از افراد مسلح پ.كا.كا، در سال‌هاى اخير در خاك سوريه مستقر شده‌اند و بخش ديگر آن‌ها نيز، در صورت تشديد فشار تركيه، ممكن است به خاك اين كشور عقب نشينى كنند.
ميان تركيه و اسرائيل، از ديرباز مناسباتى دوستانه برقرار بوده است. دو كشور، در زمينه انتقال اطلاعات و تكنولوژى نظامى نيز، با يكديگر همكارى دارند. تركيه عضو ناتو است و مثل اسرائيل يكى از متحدان اصلى آمريكا در منطقه محسوب مى‌شود. از سوى ديگر، ايران و سوريه كه از سوى اسرائيل به پشتيبانى تسليحاتى و ايدئولوژيك حماس و حزب الله متهم شده‌اند، داراى يك پيمان دفاع نظامى مشترك هستند. به رغم همه اين واقعيات، روزنامه ”زامان” تركيه، به نقل از فيروز دولت آبادى سفير ايران در آنكارا نوشت: ”ايران از مبارزه كشور همسايه عليه تروريسم پشتيبانى مى‌كند. وارد شدن نيروهاى نظامى تركيه به شمال عراق، براى نابود ساختن پايگاه‌هاى شورشيان كرد، موجب نگرانى ايران نخواهد شد”.
اندكى پيش از برافروخته شدن آتش جنگ لبنان، شاهد درگيرى‌هاى خونين كشمير و انفجار قطار در بمبئى بوديم. سرويس‌هاى اطلاعاتى هند، انگشت اتهام خود را به سوى سازمان امنيت پاكستان نشانه رفتند. در دو سال اخير، طرح انتقال خط لوله گاز ايران به هند، زمينه ساز نزديكى بسيار هند و پاكستان شده بود. اما عمليات تروريستى اخير، بار ديگر فضاى سو‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ءظن را ميان دو قدرت اتمى منطقه ايجاد كرد. اين هفته، منوچهر متكى وزير خارجه ايران، سفر خود به هند را منتفى كرد. هندى‌ها اعلام كردند كه علت لغو اين سفر بحران خاورميانه بوده است. اما ناظران بر اين عقيده‌اند كه اين اقدام بيشتر به فضاى نامساعدى مربوط است كه ميان هند و پاكستان ايجاد شده است.
جنگ لبنان درست در زمانى آغاز شد كه به علت بى‌پاسخ ماندن پيشنهاد اتحاديه اروپا از سوى ايران، پرونده اتمى اين كشور بار ديگر از شوراى امنيت سازمان ملل متحد سر در آورد. دولت اسرائيل، ابتدا ادعا كرد كه حزب الله لبنان سربازان ربوده شده را به ايران منتقل كرده است. برخى از ناظران منطقه نيز گمانه زنى كردند كه جمهورى اسلامى، به قصد منحرف ساختن افكار عمومى از مساله اتمى خود، حزب الله و حماس را به ربودن سربازان اسرائيلى تشويق كرده است. بعد، ايران در سايه رفت و سوريه به دخالت در اين عمل متهم شد. اما در اين ميان، فراموش شد كه مجموعه مسائل منطقه، از عمليات تروريستى كشمير و هند گرفته تا جنگ لبنان، لشگركشى تركيه و تشديد شيعه كشى در عراق، مى‌تواند مقدمات اجراى طرحى باشد كه از سال‌ها پيش، براى تقسيم مجدد منطقه در چارچوب طرح خاورميانه بزرگ تهيه شده است. بر اساس اين طرح، تمام حكومت‌هائى كه وضعيت آن‌ها در قالب نظم نوين جهانى نمى‌گنجد، مى‌بايست دگرگون شوند. و اين عملى نيست، مگر با جنگى تمام عيار، كه بايد دخالت مستقيم آمريكا را در سراسر منطقه توجيه كند.