جهشی در ساخت نیروگاه‌های اتمی وجود نخواهد داشت
۱۳۸۶ دی ۲۶, چهارشنبه
سهم کنونی اتم در تأمین انرژی جهان
در حال حاضر ۴۳۵ راکتور در ۳۱ کشور جهان در حال فعالیت هستند. این تعداد راکتور در حدود شش درصد انرژی و ۱۶ درصد برق مورد نیاز جهان را تأمین می‌کنند. دو سوم از کل تولید ۳۷۰ گیگاواتی این نیروگاه‌ها در آمریکا، فرانسه، ژاپن و بریتانیا تولید می‌شود.
از مجموع ۲۷ کشور اتحادیه‌ی اروپا، ۱۸ کشور از انرژی هسته‌ای استفاده می‌کنند. در اروپای غربی ۱۳۷ راکتور فعال‌اند که بیشترین آن‌ها در فرانسه قرار دارند. آلمان ۱۷ راکتور فعال دارد و ۲ راکتور به‌دلیل نشت مواد رادیواکتیو از گردونه‌ی تولید خارج شدند. کشورهای ایتالیا و اتریش زمان پایان فعالیت راکتورهای خود را معین کرده‌اند، در آلمان، بلژیک و سوئد هم این تصمیم گرفته شده اما بر سر زمان آن اختلاف نظر وجود دارد. برخی از کشورها نیز زمان فعالیت راکتورهای خود را از ۴۰ سال به ۶۰ سال افزایش داده‌اند که از آن جمله می‌توان به ایالات متحده، مجارستان و هلند اشاره کرد.
در حال حاضر ۲۹ نیروگاه اتمی در سراسر جهان در حال ساخت هستند که پانزده تای آن‌ها در آسیا قرار دارند. این نیروگاه‌ها را شرکت‌های وستینگ‌هاوس (آمریکا)، آروا (فرانسه و آلمان) و شرکت‌های داخلی روسی، چینی و هندی می‌سازند. ساخت جدیدترین نیروگاه‌ها از سال ۱۹۹۱در اروپا نیز در فنلاند (۲۰۰۵) و فرانسه (۲۰۰۷) آغاز شده است.
انرژی هسته‌ای و سهم آینده
اشتفان کوهلر، کارشناس انرژی انتظار دارد که سهم نیروگاه‌های اتمی در تولید انرژی مورد نیاز جهان، با وجود بحث آلودگی هوا و گرم شدن کره‌ی زمین تا چند دهه‌ی آینده کاهش چشم‌گیری به‌خود ببیند. وی در مصاحبه با روزنامه‌ی فرانکفورتر روندشاو (Frankfurter Rundschau) پیش بینی می‌کند که تا سال ۲۰۳۰ سهم راکتورها از تولید برق جهان از رقم ۱۶ درصد کنونی یه زیر ۱۰ درصد کاهش پیدا کند. وی می‌افزاید: «با وجود نظر انگلیس مبنی بر ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای جدید، نمی‌توان انتظار یک انقلاب در انرژی هسته‌ای داشت» .
به نظر این کارشناس انرژی، آلمان باید در سیاست خود در جهت خارج کردن نیروگاه‌های هسته‌ای از مدار ادامه دهد. شاید بتوان در آینده بدون استفاده از انرژی هسته‌ای نیز مشکل آلودگی هوا و گرم‌شدن کره‌ی زمین را حل کرد.
از نظر کوهلر، مدیر آژانس انرژی آلمان، پیش‌بینی‌های سازمان بین‌المللی انرژی اتمی در وین مبنی بر یک جهش در
ظرفیت تولید انرژی هسته‌ای، مدت‌هاست که کهنه شده است. به اعتقاد او تا سال ۲۰۳۰ میلادی تولید برق هسته‌ای از میزان ۳۷۰ گیگابایتی کنونی به ۶۷۹ گیگا بایت افزایش خواهد یافت؛ یعنی تقریباً دو برابر. این کارشناس آلمانی هم‌چنین ثابت ماندن ظرفیت تولید انرژی هسته‌ای را واقع‌بینانه می‌داند. بدین ترتیب سهم این انرژی با توجه به نیاز روزافزون انرژی در جهان، کاهش پیدا خواهد کرد. وی در این زمینه هم‌چنین به پیش‌بینی‌های انجمن گروس‌کسل بترایبر (Großkessel-Betreiber) استناد می‌کند.
خطر جدی؛ از سوخت نیروگاه هسته‌ای می‌توان در ساخت تسلیحات هسته‌ای استفاده کرد
به گفته‌ی کوهلر، حدود نیمی از ۴۳۵ نیروگاه هسته‌ای فعال کنونی، تا سال ۲۰۳۰ میلادی از مدار تولید خارج خواهند شد. چین، روسیه و هند نیز برنامه‌های مفصلی برای خاموش کردن نیروگاه‌های اتمی اعلام کرده‌اند. این کارشناس می‌افزاید: «تجربه هم ثابت کرده است که تنها تعداد محدودی از نیروگاه‌های برنامه‌ریزی شده، به مرحله‌ی ساخت می‌رسند» . وانگهی با توجه به ظرفیت محدود سازندگان این قبیل نیروگاه‌ها، «تحقق برنامه‌های بلندپروازانه» نیز قدری دور از انتظار به‌نظر می‌رسد. به هر روی ساخت این دست نیروگاه‌ها نیازمند تکنولوژی پیچیده‌ای است که به‌طور حتم نمی‌توان یک‌شبه به آن دست یافت.
خطر جدی دیگری در گسترش نیروگاه‌های هسته‌ای وجود دارد و آن این‌که سوخت مورد نیاز آن‌ها قابلیت کاربرد در تولید تسلیحات هسته‌ای را نیز دارد. با این جمع‌بندی، کوهلر در این بخش، برنامه‌های هسته‌ای فرانسه را به نقد می‌گیرد؛ ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای در لیبی، الجزایر و کشورهای حاشیه‌ی خلیج فارس. به گفته‌ی کوهلر«برنامه‌های هسته‌ای ایران نیز به‌صورت صلح‌آمیز آغاز شد» .
تب به‌کارگیری انرژی هسته‌ای در میان کشورهای نوهسته‌ای بسیار بالا است که به نوبه‌ی خود در آینده تآمین سوخت نیروگاه‌ها را با مشکل مواجه خواهد کرد.
کاهش نیروگاه‌های هسته‌ای اروپا به نصف
کوهلر انتظار دارد که شمار نیروگاه‌های هسته‌ای در اروپا تا سال ۲۰۳۰ به نصف تعداد کنونی کاهش پیدا کند. با وجود آغاز به ساخت دو نیروگاه جدید در فنلاند و فرانسه و عطش انگلیس در ساخت نیروگاه‌های جدید، اما به‌نظر نمی‌رسد که برای تمام نیروگاه‌هایی که تا آن زمان به‌دلیل پایان عمرشان از مدار خارج خواهند شد، نیروگاه جایگزین ساخته نشود: «به‌عنوان مثال مدت‌هاست که تصمیمی جدی در مورد ساخت نیروگاه هسته‌ای جدید در انگلستان گرفته نشده است» .
درست است که انگلیس برای ساخت این نیروگاه‌ها یارانه پرداخت می‌کند اما هر کسی از پس چنین سرمایه‌گذاری عظیمی، در رقابت آزاد بازار انرژی بر نمی‌آید. کوهلر در این مورد به نیروگاه اتمی در حال ساخت اویکیلوتو (OIKILOTO) در فنلاند اشاره می‌کند که هزینه‌های ساخت آن از رقم ۲ /۳ میلیارد یورویی پیش‌بینی شده، به بیش از ۴ میلیارد یورو خواهد رسید، به اضافه‌ی این‌که زمان تکمیل نیز به تعویق خواهد افتاد.
به‌نظر کوهلر: «در آلمان نیز هیچ‌کس، نه از میان سیاسیون و نه از میان دست‌اندرکاران صنعت برق، طرفدار ساخت نیروگاه جدید نیست» . مسلماً فشارهایی برای افزایش عمر نیروگاه‌های موجود اعمال خواهد شد. فشارهایی که ناشی از اعتراض‌های مردمی در استفاده از صورت‌های دیگر انرژی است. کوهلر هشدار می‌دهد که: «اگر قرار باشد امکان کابل‌های فشارقوی برای انتقال برق از نیروگاه‌های بادی یا سوخت فسیلی جدید تولید نشوند، چاره‌ای جز ادامه‌ی استفاده از نیروگاه‌های اتمی موجود نخواهیم داشت.»