جوانان جهان در رویای سوپرمن
۱۳۸۷ تیر ۲۴, دوشنبه
اگر از شما بپرسند چه کسی را تحسین می‌کنید، قهرمان محبوبتان کیست، یا کدام شخصیت را می‌ستائید، چه پاسخ می‌دهید؟ نام یک هنرپیشه‌ی سینما را می‌برید، در میان دوستان و آشنایان خود، دنبال "سرمشقی" نیک‌پندار و نیک‌گفتار و نیک‌کردار می‌گردید یا سراغ شخصیت‌های برجسته‌ی تاریخی ـ علمی می‌روید؟
جوانان آلمان در پاسخ به این پرسش، شخصیتی را نام برده‌اند که تعجب اغلب کارشناسان امور اجتماعی را برانگیخته است: سوپرمن! حالا چرا این شخصیت خیالی پرعضله با آن لباس سرخ و آبی‌اش، در حال حاضر قهرمان محبوب جوانان آلمان شده است، معلوم نیست. چون در حال حاضر سوپرمن در صحنه‌ی ادبی ـ سینمایی آلمان حضور محسوسی ندارد؛ نه فیلمی از او به‌نمایش گذاشته شده و نه تیراژ کتاب‌های جیبی کارتونی‌اش چندان بالاست: کمتر از حدود ۶۰۰۰ نسخه.
محبوبیت مقدس
این‌که چه نامی در ردیف دوم این همه‌پرسی قرار دارد، از اولی هم شگفت‌آورتر است: خدا. جوانان آلمانی‌ای که به این پرسش پاسخ داده‌اند، بین ۱۷ تا ۲۵ سال دارند. دلیل این‌که چرا خدا در کشور سکولار آلمان به جایگاه دوم دست یافته، هم بر جامعه‌شناسان روشن نیست. آن‌ها تنها این نتیجه را مطرح می‌کنند که نسل جوان آلمانی دوباره به مذهب رو‌کرده است و احتمال می‌دهند که فعالیت‌های "توریستی" پاپ آلمانی، بندیک شانزدهم، در این میان بی‌تأثیر نبوده است: صدها هزار جوان برومند از سراسر جهان از این پاپ اعظم، در مراسم "روز جهانی جوانان کاتولیک" که در سال ۲۰۰۵ در شهر کلن برگزار شد، مثل یک ستاره‌‌ی معروف سینما، با فریاد و هلهله استقبال کردند.
البته به‌نظر می‌رسد که این "بازگشت به مذهب" در آلمان پدیده‌ای مردانه باشد. چون ۶۰ درصد شرکت‌کنندگان آلمانی این همه‌پرسی بین‌المللی که به خدا رأی دادند، مرد بودند. جنس مونث خدا را در جایگاه هشتم قرار داده است؛ بعد از "پیپی جوراب بلند" ، قهرمان داستان نویسنده‌ی سوئدی، آسترید لیندگرن، و یک رتبه پیش از دالایی‌لاما!
مشت سوپرمن بر دماغ هیتلر
این‌طور که از نتایج این همه‌پرسی جهانی که توسط "شبکه‌ی تلفن دستی کویپ" صورت گرفته، برمی‌آید، برای پرسش‌شوندگان جوان، سن و سال "قهرمانان"شان چندان اهمیتی نداشته است. چون گزینش اول این شرکت‌کنندگان، یعنی سوپرمن، هم به جرگه‌ی جوانان تعلق ندارد: او در سال‌های دهه‌ی سی در نیویورک آفریده شد، آن‌هم توسط دو نویسنده‌ی یهودی مهاجر؛ جری زیگل و جو شوستر.
تاریخ‌نویسان کارهای کمیک بر این باورند که زیگل و شوستر با نگاه انتقادی به رویدادهای فاجعه‌باری که در آن زمان در اروپا در جریان بود، این شخصیت خیالی ناجی جهان را آفریده‌اند. در یکی از اولین جلدهای این کمیک، سوپرمن، هیتلر را به دادگاه می‌کشد و در صحنه‌ای با حالتی خشم‌آگین او را تهدید می‌کند که "یک مشت غیرآریایی" حواله‌ی دماغش خواهد کرد. چه کسی تصور می‌کرد که سوپرمن، حالا به بزرگترین قهرمان جوانان آلمان تبدیل شود؟
مقایسه‌ی قهرمانان در کشورهای دیگر
قهرمان جوانان آمریکایی به‌جای سوپرمن، عیسی مسیح است. در این قاره هم، خدا در جایگاه دوم قرار گرفته است. نتایج این همه‌پرسی در این مورد شباهت‌های خاصی با نتایج آن در مصر دارد. در این کشور محمد، پیامبر اسلام، در جایگاه اول و خدا در مرتبه‌ی دوم قرار دارد. در هند، پرسش‌شوندگان اساساً از هنرپیشه‌های سینما به عنوان "قهرمانان محبوب" خود نام برده‌اند. تنها در آفریقای جنوبی، یک انسان معمولی توانسته به مقام اول دست‌یابد: نلسون ماندلا که در بریتانیای کبیر در جایگاه دوم ایستاده است؛ بعد از سوپرمن!
شما چه کسی را تحسین می‌کنید، کدام شخصیت را می‌ستائید و قهرمان محبوبتان کیست؟