علم به زبان ساده برای همگان در "دکان علم"
۱۳۹۱ فروردین ۹, چهارشنبه
"دکان علم" در اروپا به مراکزی گفته می‌شود که مسائل علمی را با زبانی ساده ترجمه کرده و در اختیار شهروندان قرار می‌دهد. ایده اولیه "دکان علم" متعلق به کشور هلند است.
گروهی دانشجو در آمستردام با هدف فراهم آوردن دسترسی به موضوعات علمی به زبانی قابل فهم برای افراد غیرمتخصص، اولین "دکان علم" را پایه‌گذاری کردند. این مدل بعدها در کشورهای همسایه، از جمله آلمان مورد استفاده قرار گرفت.
به علت محدودیت‌های مالی، همکاران در ابتدای کار خدمات خود را رایگان در اختیار این مراکز قرار می‌دادند. اما به مرور با افزایش آشنایی مردم با این امکان و گسترش تقاضا، دفاتر رسمی تاسیس شدند و درآمدی نیز برای همکاران این مراکز در نظر گرفته شد.
در آلمان اولین "دکان علم" در سال ۱۹۸۰ میلادی در شهر برلین کار خود را آغاز کرد. به دنبال آن ۳۰ مرکز دیگر نیز در دیگر نقاط آلمان پایه‌گذاری شدند. اما تنها یک سوم این مراکز توانستند کار خود را ادامه داده و به قرن جدید میلادی پای بگذارند. بزرگترین "دکان علم" اروپا در شهر بن در آلمان قرار دارد.
مترجمان زبان علمی
نخستین هدف این مراکز برقراری ارتباط میان شهروندان و کارشناسان است. در طی سال‌های فعالیت "دکان‌های‌علم" تغییر زیادی در ایده اولیه این پروژه ایجاد نشده است.
نوربرت اشتاین، یکی از همکاران "دکان علم" شهر بن در توضیح نوع خدمات این مرکز می‌گوید: «وقتی گروهی از شهروندان با مسئله‌ای روبه‌رو می‌شوند، الزاما توانایی طرح آن به زبان علمی را ندارند. در چنین موقعیتی وظیفه ما برگردان این مسئله به زبان علمی است. با استفاده از یک متن علمی، شهروندان می‌توانند به مقامات مسئول مراجعه کنند و خواستار اقدام آن‌ها شوند.»
نوربرت اشتاین در ادامه به یکی از این موارد اشاره می‌کند و می‌افزاید: «چندی پیش گروهی از شهروندان که در نزدیکی یک کارخانه زندگی می‌کنند به ما مراجعه کردند. نگرانی آن‌ها بوهای ناخوشایندی بود که از این کارخانه متصاعد می‌شود و احتمال سرطان‌زا بودن این مواد داده می‌شود. ما برای نمونه‌برداری و اندازه‌گیری، یک دانشجو را به محل فرستادیم و در پایان اطلاعات علمی درباره مواد یافت‌شده، میزان و تاثیرشان بر سلامت را در اختیار این شهروندان قرار دادیم.»
مبارزه با پیش‌داوری‌ها
در هلند بیشتر "دکان‌های علم" تحت پوشش دانشگاه‌ها فعالیت می‌کنند. ولی در آلمان همکاری این مراکز با موسسات آموزش عالی بسیار محدود است. بسیاری از دانشگاه‌های "محافظه‌کار" آلمان این مراکز را بخشی از جنبش چپ دانشجویی این کشور می‌دانند و بر پایه این پیش‌داوری حاضر نیستند این نهادهای ابتکاری را در دل موسسات وابسته به خود بگنجانند.
اما از زمانی که کمیسیون اروپا مدل "دکان علم" را به عنوان «الگویی باارزش در زمینه برقراری دیالوگ میان دنیای علم و عموم» تایید کرد، موسسات آموزش عالی آلمان نیز رویکرد خود را در ارتباط با این مراکز تغییر دادند. تعداد دانشگاه‌های آلمانی که در چارچوب پروژه‌های نوآورانه به دنبال شروع همکاری با "دکان علم" هستند رو به افزایش است.
در عین حال بودجه‌ای برای تاسیس "دکان علم"های جدید و ایجاد موقعیت همکاری بین مراکز موجود در اروپا در نظر گرفته شده است.
SAZ/DK