در "سیزده به در" طبیعت و حیوانات را پاس بداریم
۱۳۸۸ فروردین ۱۲, چهارشنبه
چندین سال است که بسیاری از گروه‌های زیست‌محیطی ایران با انتشار اطلاعیه‌هایی از مردم می‌خواهند در روز "سیزده به در" برای طبیعت حرمت قائل شده و به حیوانات آسیب نرسانند.
طبق گزارش پایگاه آگاهی‌رسانی محیط زیست ایران (زیستا)، امسال نیز انجمن حمایت از حیوانات اصفهان در اطلاعیه‌ای به حق حیات حیوانات اشاره کرده و از مردم خواسته است، پاسبان طبیعت و ساکنان آن باشند.
سپهر سلیمی، دبیر این انجمن در مورد "سیزده به در" می‌گوید: «شاید بشود گفت که این روز کهن‌ترین روز بزرگداشت طبیعت در تاریخ بشر است و حتی بنیاد جهانی پاسارگاد قصد دارد که این روز را به عنوان کهن‌ترین روز بزرگداشت طبیعت به سازمان‌های زیست‌محیطی در سراسر جهان اعلام بکند.»
آقای سلیمی در ادامه به اتفاقات معمول این روز اشاره میکند و می‌گوید که این اتفاقات، خوشایند محیط زیست و طبیعت ایران نیست. وی در این زمینه که چرا خوشایند نیست می‌گوید: «به این خاطر که خیلی از افراد و خانواده‌ها به مناطقی می‌روند که محل زندگی حیوانات اهلی و خصوصا حیوانات وحشی است. همین باعث می‌شود که آشیانه‌ی این حیوانات خراب شود و باعث شود که سالانه هزاران هکتار از جنگل‌ها بر اثر آتش‌سوزی که دلیل عمده‌اش بی‌احتیاطی است از بین برود. وقتی جنگل از بین رفت، آشیانه و خانه‌ی پرندگان و پستانداران و دیگر حیوانات هم از بین می‌رود و ممکن است بعضی از هم‌وطنان ما در جاده یا مناطق متعلق به حیوانات وحشی، حیواناتی را ببینند مثل لاک‌پشت، جوجه‌تیغی و بخواهند اینها را شکار کرده و به منازل خود بیاورند.»
در اطلاعیه‌ی انجمن حمایت از حیوانات اصفهان به آسیب هزاران هکتار جنگل و مرتع به دلیل بی‌احتیاطی مردم اشاره شده است. محمد درویش، عضو هیأت علمی مؤسسه‌ی تحقیقات جنگل‌ها و مراتع در این مورد می‌گوید: «در چند روز گذشته شاهد آتش‌سوزی گسترده‌ای در جنگل‌های مازندران بودیم. بیش از ۳۶۰ هکتار از جنگل‌های ما سوخت. همواره در اوج مسافرت در کشور ما، طبیعت بیشترین ضربه را می‌خورد، هم به خاطر سهل‌انگاری مردم و هم به خاطر اینکه تمهیدات لازم برای حفاظت از عرصه‌های طبیعی از طرف متولیان این حوزه در نظر گرفته نشده است.»
یکی از نگرانی‌های بزرگ طرفداران محیط زیست، بخصوص در روز "سیزده به در" یا سیزدهم فروردین، میزان خسارت هنگفتی است که به عرصه‌های طبیعی به ویژه به جنگل‌ها و بیشه‌زارها و رویش‌گاه‌های جنگلی وارد می‌شود. اما چرا این اتفاقات در این روز رایج است؟ محمد درویش در این رابطه چنین توضیح می‌دهد: «مردم معمولا در جایی که به صورت کمپینگ استقرار پیدا می‌کنند، می‌خواهند آتشی روشن کنند، کبابی درست کنند. ولی بعد آن آتش را خاموش نمی‌کنند و فکر می‌کنند که چون آنجا هوا مرطوب است و بارندگی است، آتش به صورت اتوماتیک خودش خاموش می‌شود. ولی معمولا این آتش گسترش پیدا میکند و عرصه‌های بزرگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.»
از اینها گذشته با آتش زدن پوشش گیاهی کف جنگل‌ها مواد آلی خاک کاهش و میزان گازکربنیک موجود در منطقه افزایش می‌یابد.
از نکات دیگری که انجمن حمایت از حیوانات اصفهان به آن اشاره کرده، لزوم نزدیک نشدن به محل زندگی حیوانات وحشی در جنگل‌ها و مناطق خارج از محدوده‌ی شهری است. به گفته‌ی محمد درویش: «عرصه‌های طبیعی محدودی که الان در کشورمان وجود دارد، چیزی حدود ۷ درصد از کل کشور ما را تشکیل می‌دهد و معمولا همین ۷ درصد هست که از نظر اِکوتوریسم بسیار جذاب است و مردم خیلی تمایل دارند که تعطیلات خود را در این عرصه‌ها بگذرانند. این عرصه‌ها تنها مأمن گونه‌های حیات وحش کشور ما محسوب می‌شود و به همین خاطر هجوم مردم به این عرصه‌ها تنش زیادی را به این مناطق وارد میکند. حضور تعداد بی‌شماری از مردم و گردشگر که خارج از طرفیت پذیرش سرزمین هست تنش‌زا است و مضافا بر اینکه مردم آتش‌سوزی ر‌اه می‌اندازند، شروع می‌کنند به تفریحات دیگری از جمله استفاده از تفنگ‌های ساچمه‌ای. برخی از شکارچی‌های حرفه‌ای هم هستند که از این موقعیت استفاده کرده و شکار بی‌رویه و غیر قانونی در این مقطع ترویج پیدا میکند.»
در اطلاعیه‌ی انجمن حمایت از حیوانات اصفهان از مردم خواسته شده تا در روز "سیزده به در" قوانین مربوط به مناطق حفاظت شده را رعایت کنند. محمد درویش در مورد قوانین این مناطق می‌گوید: «ما باید در مناطق حفاظت‌شده یک سری مسایل را رعایت کنیم. مناطق حفاظت‌شده منطقه‌‌بندی شده، تشکیل شده از منطقه‌ی گردشگری، منطقه‌ی تفرج گسترده، منطقه‌ی تفرج متمرکز، منطقه‌ی سپر و منطقه‌ی امن. در منطقه‌ی امن حتی خود محیط با‌ن‌ها نباید وارد شوند. چون منطقه‌ی امن دقیقا محدوده‌ی آسایش و امنیت روانی وحوشی است که اغلب آنها در سیاهه‌ی سرخ «آی یو سی ان» (IUCN) قرار گرفته‌اند و در معرض خطر قرار دارند. به مردم توصیه می‌شود، اگر می‌خواهند یک روز را در دامن طبیعت به سر ببرند این استقرارشان توأم باشد با حداکثر آرامش و حداقل تجاوز به حریم امن همان حیواناتی که حدود ۴ هزار گونه از آنها را در کشورمان داریم.»
فریبا والیات
تحریریه: داود خدابخش