دلایل محمد خاتمی برای شرکت در انتخابات مجلس نهم

انتخاب حوزه‌ی رای‌گیری کوچک دماوند و فیروزکوه و دوری از رسانه‌های خبری نیز نتوانست از اهمیت رای محمد خاتمی در انتخابات مجلس نهم بکاهد. واکنش هواداران و مخالفان حکومت ایران به این اقدام همچنان ادامه دارد.

حسین نورانی‌نژاد، روزنامه نگار و فعال سیاسی اصلاح‌طلب روز شنبه (۱۳ اسفند/۳ مارس) در فیسبوک خود از دیدار با محمد خاتمی و توضیحات وی در مورد دلایل شرکت در انتخابات نوشته است.

وی با اشاره به اینکه رئیس جمهور پیشین ایران از "فضای سنگین" به‌وجود آمده مطلع است، نوشت: «آقای خاتمی اولین چیزی که گفت بسیار سخت بودن تصمیمی بود که دیروز اجرا کرد.»

خاتمی تصریح کرده است: «اخبار نگران‌کننده‌ای طی دو روز منتهی به انتخابات، درباره برنامه و نقشه‌های تندروهای جریان حاکم در زمان پس از انتخابات دریافت کرده بود که حرکتی غافلگیرکننده را برای بر هم زدن آن ایجاب می‌کرد.»

رئیس دولت اصلاحات همچنین ابراز امیدواری کرده است که رای دادن وی «به جای برهم زدن نقشه‌های شوم تندروهای جریان حاکم، مخل انسجام اصلاح‌طلبان نشود.»

نورانی‌نژاد به نقل از محمد خاتمی تصریح می‌کند: «(وی) مدعی این نیست که درست‌ترین تصمیم ممکن را گرفته، ولی سعی کرده با رعایت همه این جوانب و پیچیدگی‌ها اقدام کند.»
رئیس جمهور پیشین ایران گفته است که معامله‌ای پنهانی و یا فشار پیدا و پنهانی در کار نبوده است. وی می‌افزاید روی برگه‌ی رای نوشته است: "جمهوری اسلامی".

از سوی دیگر دفتر سید محمد خاتمی نیز در اطلاعیه‌ای تصریح کرده است که وی به‌زودی درباره‌ی شرکت در انتخابات توضیح خواهد داد.

این اطلاعیه که در وب‌سایت رسمی محمد خاتمی منتشر شده تصریح می‌کند: «در سایت کلمه مطلبی در باب شرکت جناب آقای سید محمد خاتمی در انتخابات نشر یافته است که اظهارنظر‌ها، اعتراض‌ها و پرسش‌های کاربران عزیز را نیز به همراه داشته است. با سپاس از همه عزیزان، توضیح و تبیین ایشان در اولین فرصت منتشر خواهد شد.»

خوف یا مصلحت‌سنجی؟

علی شکوری راد، فعال سیاسی و عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت در وبلاگش در مورد شرکت محمد خاتمی در انتخابات اظهار تعجب کرده است و می‌نویسد: «به‌خصوص برای کسی مانند من که حداقل دوبار و آخرین بار همین دوهفته پیش حضوراً از او در این مورد پرسش کردم و در هر دو بار ایشان تأکید کرد که قصد شرکت در انتخابات را ندارد.»

وی در بخش دیگری از یادداشتش به خصلت‌های مصالحه‌جویانه محمد خاتمی اشاره و تصریح می‌کند: «خاتمی این بار نیز نخواست یا نتوانست قهرمان باشد. پیش از نیز بار‌ها او را تجربه کرده بودیم.»

آقای شکوری راد با ستایش از خصلت مصالحه‌جویانه رئیس جمهور پیشین ایران، شرکت خاتمی در انتخابات را ناشی از "خوف" می‌داند. وی می‌نویسد: «خوف از اینکه مبادا رأی ندادن او آب به آسیاب کسانی بریزد که با تمام قوا تمام روزنه‌های اصلاح را مسدود می‌کنند. کسانی که نانشان در انباشتن کینه و دوری دلهاست.»

روزنامه کیهان در شماره روز یکشنبه (۱۴ اسفند/۴ مارس)، همچون روز پیش‌تر، بخشی از اخبار خود را به حاشیه‌های حضور محمد خاتمی در انتخابات اختصاص داده است.

گرچه در بخش ستون "کیهان و خوانندگان" که ظاهرا منتشرکننده نظرات شهروندان است، بیشترین انتقاد به جایزه اسکار اصغر فرهادی شده اما بخش قابل توجه‌ای از صفحه دوم به مطالب منتقدان محمد خاتمی اختصاص داده شده است.

این روزنامه که دیدگاه‌های رهبر جمهوری اسلامی را منتشر می‌کند، بخش‌های گزینش شده‌ای از نظرات مهدی خلجی، محمدعلی ابطحی و علی شکوری راد را در مورد دلایل شرکت خاتمی در انتخابات منتشر کرده است.

در همین حال این روزنامه بخش قابل توجه‌ای را نیز به نظرات کاربران شبکه‌ی اجتماعی "بالا‌ترین" اختصاص داده و از این شبکه اجتماعی به عنوان "وب‌سایت خبری صهیونیستی" نام برده است.

رای خاتمی؛ عملی فردی با تاثیری جمعی

در همین حال محمد نوری‌زاد، روزنامه‌نگار منتقد حکومت ایران حضور محمد خاتمی در انتخابات را به عنوان فرد قابل دفاع می‌داند اما تصریح می‌کند: «من اگر او را یک رهبر فکری بدانم، رفتار ایشان غلط است. برای این‌که خود به تنهایی رفته و پیش از این اعلام کرده بود که ما در انتخابات شرکت نمی‌کنیم.»

وی به دویچه‌وله فارسی می‌گوید:«اگر به لحاظ فردی رفته در انتخابات شرکت کرده به خود او مربوط است. منتها ایشان دیگر آقای خاتمی سابق نیست. چون از جمع کنده شده و به‌صورت فرد در این انتخابات شرکت کرده است.»

این روزنامه‌نگار می‌افزاید: «فردا آقای خاتمی اجازه نخواهد داشت حرف از جمع بزند و حرف از "ما" بگوید. مثلا بگوید مردم یا بخشی از مردم معترض. بلکه می‌تواند بگوید "من" خاتمی نظرم این است. اجازه ندارد حرفی از جمع بزند.»

همه این واکنش‌ها در حالی ادامه دارد که عدم تحقق شروط سید محمد خاتمی برای حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات مهم‌ترین محور انتقاد موافقان تحریم انتخابات است. انتقاداتی که تفاوت میان "جنبش سبز" و "جنبش اصلاحات" را بیش از پیش پررنگ کرده است.

گرچه خاتمی پیش از این با اشاره به اینکه رفرم‌خواهان ایران نباید در این انتخابات لیست بدهند و کاندیدا شوند، تصریح کرده بود که این اقدام البته به معنای تحریم انتخابات نیست.

اما شاید نادیده گرفت مهم‌ترین بخش سخنان رئیس دولت اصلاحات در روزهای پیش از انتخابات نیز در بوجود آمدن این فضا موثر بود. خاتمی گفته بود: «دل‌بستگان به اصل انقلاب هیچ‌گاه انتخابات را تحریم نمی‌کنند.»

MI/DK