ده سال از تغییر نظام آموزش عالی در آلمان گذشت

در ماه اوت سال ۲۰۰۲ میلادی نظام آموزشی در آلمان از کارشناسی ‌ارشد پیوسته (Magister/Diplom) به کارشناسی (Bachelor) و کارشناسی ناپیوسته (Master) تغییر یافت. به مناسبت دهمین سال این تغییر در نظام آموزش عالی بحث‌ها و انتقادهای جدیدی در این زمینه در محافل سیاسی و علمی آلمان در جریان است.

پرسش اصلی این است که آیا نظام آموزشی جدید که ده سال از عمر آن می‌گذرد، توانسته است به اهداف تعیین‌شده دست یابد و جایگزین مناسبی برای نظام آموزشی پیشین باشد یا نه. پاسخ به این پرسش در میان کارشناسان و سیاست‌مداران آلمانی یکسان نیست.

موافقان و مخالفان نظام جدید آموزشی

هورست هیپلر، رئیس کنفرانس روسای دانشگا‌ه‌های آلمان، در این زمینه می‌گوید: «سیستم آموزشی جدید در آلمان امکان گذراندن ترم‌های تحصیلی در خارج از این کشور را برای دانشجویان دشوار کرده است.»

هورست هیپلر با تاکید بر این نکته که یکی از اهداف تغییر نظام آموزشی آسان‌تر شدن انتقال دانشجویان به دانشگاه‌های مختلف در اروپا بوده است، بر این باور است که نظام جدید آموزشی به این هدف عمده دست نیافته است.

بر اساس آمار منتشر شده، از هر پنج دانشجوی مقطع کارشناسی در آلمان تنها یک نفر موفق به گذراندن ترم‌های تحصیلی در دانشگاهی خارج از محل تحصیل خود شده است. این در حالی است که قرار بود این تعداد با تغییر نظام آموزش عالی افزایش یابد.

از دیگر مواردی که در ارتباط با نظام آموزشی جدید در آلمان مورد اعتراض دانشجویان است، می‌توان به نوع امتحانات پایان ترم و همچنین طول دوران تحصیل اشاره کرد که به عنوان نمونه در مورد مقطع کارشناسی تنها شش ترم تحصیلی در نظر گرفته شده است.

رئیس کنفرانس رؤسای دانشگاه‌های آلمان با خطا دانستن این نظر که دوران تحصیل می‌بایست هرچه سریع‌تر به پایان رسد‌، می‌گوید: «کارفرماها در نهایت به نیروهایی متخصص احتیاج دارند و نه به تعداد زیادی از فارغ‌التحصیلان.» با وجود این، هورست هیپلر معتقد است که نظام آموزشی جدید در آلمان مزیت‌هایی نیز داشته است. او در این زمینه به سامان‌دهی برنامه‌های تحصیلی و نظام‌مندکردن مفاد درسی در رشته‌های مختلف در دانشگاه‌های آلمان اشاره می‌کند.

از سوی دیگر در روزهای گذشته اداره امور صنفی دانشجویان آلمان نیز با انتقاد از نظام آموزشی جدید در این کشور اعلام کرد، تعداد دانشجویانی که در نظام جدید به مشاوره تحصیلی احتیاج دارند، به شکل قابل ‌توجهی افزایش یافته است. این در حالی است که بودجه کافی برای افزایش تعداد مشاوران تحصیلی در نظر گرفته نشده است.

وزیر علوم آلمان: موافق نظام جدید آموزشی

در کنار انتقادها به نظام آموزشی جدید، افرادی نیز همچون آنته شوان، وزیر علوم آلمان، هستند که نظام جدید را موفقیتی در امر آموزش کشور می‌دانند. وزیر علوم آلمان بر این باور است که نظام آموزش جدید در آلمان توانسته است، میل به تحصیل را در میان دانشجویان افزایش دهد. آنته شوان در این ارتباط به تعداد متقاضیان جدید تحصیل در دانشگاه‌های آلمان اشاره می‌کند که در سال‌های اخیر افزایش یافته است.

از سوی دیگر آمارها نشان می‌دهند که تعداد افرادی که تحصیلات دانشگاهی خود در نظام آموزشی جدید در آلمان را نیمه‌کاره رها می‌کنند نیز در مقایسه با نظام پیشین کاهش یافته است.