ده سال یورو

دوم ماه مه سال ۱۹۹۸، کشورهای عضو اتحادیه‌ی اروپا تصمیم گرفتند که پول واحد اروپایی، یورو، را به‌عنوان واحد پول خود برگزینند. حدود ۶ سال‌ونیم پیش، در ژانویه‌ی ۲۰۰۲، این تصمیم به وقوع پیوست و یورو تبدیل به پول واحد رایج در بسیاری از کشورهای اروپایی شد.

امروز ده سال از این تصمیم می‌گذرد اما روانشناسان اقتصادی معتقدند که نسل پیشین آلمان هنوز به این کودک ده ساله عادت نکرده است. بر پایه‌ی یک تحقیق، از هر دو آلمانی یک نفر برای قضاوت در مورد ارزانی و گرانی کالاها و خدمات، هنوز قیمت‌ها را در ذهن خود به مارک محاسبه می‌کند.

این موضوع در مورد اقلام مصرفی بیشتر صدق می‌کند. این امر به‌طور طبیعی تأثیر روانی خود را به‌جا می‌گذارد. مارک آلمان، واحد پولی قوی و با ثبات را در ذهن مردم تداعی می‌کند؛ به‌ویژه زمانی که موضوع تورم مطرح می‌شود. تورم آلمان در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۹۰ ، که مارک پول رایج بود، به ترتیب ۷/ ۰ و ۶/ ۰ درصد بوده است. این تورم در حال حاضر ۱/ ۳ درصد است.

بسیاری، این تورم را زاییده‌ی یورو می‌دانند و این واحد پول را به‌جای "اویرو" (تلفظ آلمانی یورو) ، "تویرو" (تویِر در زبان آلمانی یعنی گران) می‌خوانند. این در حالی است که کارشناسان دلیل عمده‌ی تورم را افزایش بهای انرژی و گرانی جهانی مواد غذایی می‌دانند.

قیمت‌ها در سال ۲۰۰۲ خشک شده‌اند

نکته‌ی جالب دیگر این‌که قیمت‌ها در ذهن مردم، هنوز قیمت‌های سال ۲۰۰۲ و پیش از آن است که ثابت مانده و مشمول تورم هم نمی‌شوند.

تصور کنید که قیمت یک خودروی فولکس قورباغه‌ای در دهه‌ی ۱۹۶۰، پنج هزار مارک آلمان بوده است. قیمت یک خودروی گلف، ساخت همان کارخانه، امروز ۲۵ هزار یورو است: یعنی ۵۰ هزار مارک. در نگاه اول و با محاسبه‌ی ذهنی، قیمت خودرو، در این مدت ۱۰ برابر شده است، اما این محاسبه زمانی درست است که تورم هم لحاظ شود که مسلماً بهای خودرو را افزایش خواهد داد. وانگهی فن‌آوری گلف امروز را نمی‌توان با فولکس قورباغه‌ای ۵۰ سال پیش مقایسه کرد.

به گفته‌ی روانشناسان اقتصادی، کسی که تمام خرید دوران زندگی خود را از بستنی در دوران کودکی، تا بلیت سینمای دوران نوجوانی و هزینه‌ی ازدواج، به مارک پرداخته، طبیعی است که نتواند به واحد پول جدید عادت کند.

البته این تنها مشکل نسل گذشته‌ی آلمان نیست. در ایران هم هنوز بسیاری از افراد مسن، خیابان‌ها و محل‌ها را به نام قدیمی‌شان می‌نامند. افرادی که به "قران" و "شاهی" خرید کرده‌اند، تصور روشنی از میلیون و میلیارد ندارند.

زمان همه چیز را حل می‌کند

این نکته را هم نباید فراموش کرد که یورو امروزه به یکی از ارزهای قدرتمند و نسبتاً با ثبات تبدیل شده است؛ ارزی که اقتصاد یک قاره پشتیبان آن است و بیش از یک‌ونیم دلار آمریکا ارزش دارد. از سوی دیگر با توجه به بحران اقتصادی ایالات متحده و سقوط ارزش دلار، کشورهای مختلفی در حال بررسی تبدیل منابع مالی خود از دلار به یورو هستند.

با وجود این نتایج یک همه‌پرسی نشان می‌دهد که از هر سه آلمانی، یکی خواستار بازگشت مارک است. کارشناسان معتقدند که خاطرات مارک را گذشت زمان از ذهن آلمان مسن پاک خواهد کرد؛ یک نوجوان ۱۵ ساله‌ی آلمانی که هیچ‌گاه با مارک خرید نکرده، طبیعتاً تصوری هم از آن در ذهن ندارد. مشکل نسل‌های پیشین هم، به پیش‌بینی کارشناسان، در سال ۲۰۸۰ میلادی حل خواهد شد.