دوران نفت رو به پایان است

روزگاری که نفت با فشار یک دستگاه حفاری در شرکت‌های نفتی غربی فوران می‌کرد به سر رسیده است. امروز تنها در خاورمیانه است که زمین هنوز سرشار از نفت است.

آنچه امروز در غرب باقی مانده آن دسته از میادین نفتی است که بهره‌برداری در آنها به پیچیده‌ترین اشکال صورت می‌گیرد. این موضوع را شرکت‌های بزرگ نفتی غربی مانند بریتیش پترولیوم، شل یا شورون تگزاکو به روشنی دریافته‌اند.

برخی کارشناسان غربی معتقدند، امکان کشف میادین جدید تنها در مناطقی وجود دارد که تا کنون کسی در آنجا به جستجو نپرداخته است، مثل اعماق دریاها و دو قطب شمال و جنوب.

همین اعتقاد شرکت بزرگی مانند بریتیش پترولیوم (بی پی) را راهی خلیج مکزیک کرد تا در اعماق ۱۵۰۰ متری زمین به دنبال نفت بگردد. در چنین اعماقی فشار بسیار بالا است و نسبت‌های ژئولوژیک یا مربوط به زمین‌شناسی بسیار پیچید‌ه‌اند. به همین دلایل برای مدت‌های مدید استخراج نفت در چنین اعماقی هم پیچیده و هم بسیار گران بود، تا اینکه بهای نفت بالا رفت و استخراج حتی در چنین شرایطی به صرفه درآمد.

اکنون مهندسان در رقابتند تا رکورد استخراج نفت در اعماق دریاها را بشکنند. عمق ۱۵۰۰ متری زمین اینک چالش بزرگی محسوب نمی‌شود. چالش بزرگ امروز استخراج نفت از اعماق ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ متری زمین است. مانند عملیات شرکت پتروبراس در سواحل برزیل یا استخراج نفت در خلیج مکزیک در اعماق ۲۰۰۰ تا ۲۳۰۰ متری زمین.

به گفته‌ی مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی آلمان در هانوفر، در حال حاضر حدود یک‌چهارم ذخیر‌ه‌های نفتی شناخته‌شده در اعماق دریاها قرار دارند. اغلب کشفیات جدید منابع نفتی در سواحل صورت گرفته است، بخصوص در منطقه‌ای که "مثلث طلایی" نام دارد. این منطقه در جنوب اقیانوس اطلس، بین خیلج مکزیک، برزیل و آنگولا قرار گرفته است.

دو قطب شمال و جنوب، اهداف بعدی جویندگان نفت

نفت‌جویان اینک چشم امید خود را به قطب‌های شمال و جنوب دوخته‌اند. گرینلند به تازگی اجازه‌ی عملیات اکشتاف نفت را صادر کرده است و نروژ می‌خواهد، درهای مناطق حفاظت‌شده‌ی خود را به روی استخراج‌کنندگان نفت بگشاید.

مدافعان حفظ محیط زیست بیم آن دارند که با ادامه‌ی این فعالیت‌ها فجایعی بسیار وخیم‌تر از فاجعه‌ی انفجار سکوی نفتی "دیپ‌واتر هوریزون" خلیج مکزیک به وقوع بپیوندد. آنها استخراج نفت در اعماق دریاها را «تجارتی کثیف» می‌دانند.

فردریک هاگه، از سازمان بلونا که یک سازمان زیست‌محیطی در نروژ است، معتقد است که حتی شرکت‌های ملی نفت نیز چشم خود را بر روی امکان بروز این نوع سوانح بسته‌اند. او از کاهش درجات ایمنی بسیاری از عملیات نفتی سخن می‌گوید و با اشاره به تجهیزات کهنه و عدم برخورداری برخی از شرکت‌ها از تخصص کافی نسبت به سوانحی که در ‌آینده ممکن است نروژ را درگیر سازد هشدار می‌دهد.

چه زمانی به پیک نفت می‌رسیم؟

بشر چه زمانی به نقطه‌‌ی اوج (پیک) استخراج نفت خواهد رسید؟ برخی از کارشناسان می‌گویند، ۱۰ سال و برخی می‌گویند، ۲۰ سال دیگر و برخی خوش‌بینند و تصور می‌کنند، بشر تنها نیمی از این راه را طی کرده است. اما یک چیز روشن است، اینکه دیر یا زود ذخایر نفت به اتمام خواهد رسید و این نقطه نیز مانند خود ذخایر نفتی پشت سر گذاشته خواهد شد.

FV/KG