دیوان عالی حقوق بشر اروپا ده ساله شد
۱۳۸۷ آبان ۱۱, شنبه
احتمالا ۴۷ قاضی دادگاه عالی حقوق بشر اروپا در روز جمعه ۳۱ اکتبر فرصتی برای بریدن کیک تولد دهسالگی این نهاد نداشته‌اند. اما تبریک واقعی به آنها، اینست که این دادگاه دیگر وجدان اروپا محسوب می‌شود. سالانه ۸۰ هزار شکایت به این نهاد می‌رسد و به ۱۵۰۰ پرونده در زمینه نقض حقوق بشر، رسیدگی می‌شود. ژان پل کوستا، رییس این دیوان یادآوری می‌کند که کوهی از شکایات به این مرکز می‌رسد اما رسیدگی به انبوه این شکایات، به معنای فداکردن موازین کیفی حقوقی نخواهد بود.
ساختمان دیوان عالی حقوق بشر اروپا، کاخی قدیمی و زیبا از شیشه و فلز است. قضاتی از فرانسه، آلمان، اسپانیا، سوئد یا حتی ارمنستان در این دیوان سرگرم کارند. ۶۰۰ کارمند از تقریبا تمام کشورهای اروپایی در دفاتر کاخ که بالغ بر ۴۰۰ اتاق هستند، به امور روزانه مشغولند. وظیفه و شعار این دیوان بسیار سنگین است: رعایت حقوق بشر از غربی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین تا شرقی‌ترین کرانه‌های اروپا.
این دیوان به زنان و مردانی که شهروند یکی از ۴۷ کشور عضو شورای اروپا هستند، وعده داده که ضامن رعایت حقوق‌شان باشد. آسیب دیدگان جنگ چچن یا مخالفان دولت در ترکیه که بدون هیچ محاکمه‌ای روانه زندان می‌شوند، شکنجه شدگان، کسانی که مورد تهمت واقع شده‌اند، یا روزنامه‌نگارانی که تهدید به سکوت می‌شوند، از جمله مراجعه کنندگان به این دادگاه هستند. رسیدگی به پرونده‌ها و شکایات متعدد، علاوه بر زمان، هزینه زیادی نیز لازم دارد. بودجه سالانه این دیوان، ۵۰ میلیون یوروست و این کفاف همه مخارج را نمی‌دهد. قضات این دادگاه از مدتها قبل خواستار اصلاحات در ساختار این دیوان شده‌اند. آنها می‌خواهند که روند رسیدگی به پرونده‌ها کوتاهتر و موثرتر شود. قاضی کوستا رییس دیوانعالی حقوق بشر اروپا می‌گوید: باید تنها پرونده‌هایی را در زمان بیشتر رسیدگی کرد که اهمیتی جدی و در خور داشته باشند.
محاکمات این دادگاه، بدون حضور افراد برگزار می‌شوند. یکی از دلایل اینست که گاه شاکی، خود خلافکاری بزرگ است و در زندان به سر می‌برد. برای نمونه، می‌توان از شکایات عبدالله اوجلان رهبر حزب کارگران کردستان یا تروریست پیشین، کارلوس به این نهاد در رابطه با پایمال شدن حقوق‌شان یاد کرد.
اختیارات عملی این دیوان بسیار محدود است و مامور پلیس، قدرت ملموس یا اجرایی ندارد. با این وجود، آرای آن از سوی کشورهای عضو محترم شمرده می‌شود.