رابطه آلمان و چین: تنگاتنگ، اما پیچیده

رابطه آلمان و چین، تنگاتنگ اما پیچیده است. تنگاتنگی آن قبل از همه اقتصادی است. آلمان مهم‌ترین شریک تجاری چین در اروپا است. در همین حال چین نیز بزرگ‌ترین شریک تجاری آلمان در آسیا است. از سوی دیگر آلمان بزرگ‌ترین سرمایه گذار اروپائی در چین است. تنگاتنگی روابط آلمان و چین در عرصه سیاسی نیز دیده می‌شود: ملاقات سالانه رهبران دو دولت، هیئت وزیران و مسافرت‌های بی‌وقفه هیئت‌های بلند‌پایه دو کشور. هیئت‌هائی که به مسائل علمی، آموزشی و همچنین گفت‌وگو و دیالوگ در زمینه مسائل حقوق بشر می‌پردازند.

این درست همان موضوعی است که رابطه آلمان و چین را پیچیده می کند. مسئله حقوق بشر و حقوق شهروندان، علیرغم همه بهبودها ئی که دیده می شود، با این حال باز هم زیرپا گذاشته و نقض می‌شود. آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان ارزش‌های اخلاقی را یکی از محور اصلی در سیاست خارجی دولت خود می‌داند و این موضوع در رابطه با چین مشکل زاست.

عواقب ملاقات با دالایی لاما

این سیاست در ملاقات با دالای لاما، رهبر مذهبی بودائیان تبت در کاخ صدر اعظم و در سپتامبر گذشته نمود یافت. در واکنش به این ملاقات دولت چین تمامی ملاقات‌های رسمی را لغو کرد و روابط دو کشور رو به سردی گرائید. روابط دو کشور در حالی عادی شد که فرانک والتر اشتاین مایر در یک نامه به صورت کتبی و رسما سیاست چین را تائید کرد و از تبت و تایوان به عنوان بخش جدائی‌ناپذیر چین نام برد. تازه پس از آن بود که یانگ ئی شی، وزیر امور خارجه چین عازم برلین شد. اشتاین مایر در یک نشست مطبوعاتی گفت:

«رابطه خوب و تنگاتنگ، همکار عزیز، بین آلمان و چین سابقه‌ای طولانی دارد. با این حال نمی‌توان سکوت کرد که هفته‌ها و ماه‌های گذشته برای روابط آلمان و چین زمان ساده‌ای نبوده است. به همین خاطر هم خیلی خوشحال هستم که ملاقات صبح امروز ما حاوی این پیام است که از آلان و امروز رابطه دولت کشور بسوی عادی شدن باز می گردد».

با این حال موضوع تبت و درگیری‌هائی که بر سر حمل مشعل المپیک به وجود آمد باز هم در جای خود باقی ماند و در حالی که رواط چین و غرب به طور کلی رو به سردی گرائید، اشتاین مایر طرفین را به رعایت اعتدال و گفت‌وگو دعوت کرد. اما فاجعه زمین‌لرزه در استان سیچوان در تغییر جو تاثیرگذار بود. چینی‌ها ازخود چهره دیگری نشان دادند . امدادرسانی بی‌نظیر و گزارش آزادانه. در اینجا هم غرب چهره دیگری از خود نشان داد: همبستگی و کمک. با این حال پرفسور زنداشنایدر از انجمن سیاست خارجی آلمان، تنگناهای سیاست خارجی کشورش در قبال چین را این گونه ارزیابی می‌کند:

«طبیعی است که از منظر غرب ما خواستار تغییراتی در سیاست چینی‌ها هستیم. برای نمونه موضوع حقوق بشر. طبیعی است که ما خواستار بهبود وضعیت در تبت هستیم. از سوی دیگر این هم از علائق ماست که چین باثبات باشد و ما به چین به عنوان یک همتای اقتصادی در اقتصاد جهانی نیاز داریم».