راهنمایی برای خبررسانی در توییتر با نمونه انفجار بوستون

سوءقصد تروریستی انفجار بمب در ماراتن بوستون بالاخره با یک روز تعطیلی کامل شهر، تعقیب و گریز و عملیات پلیسی تمام‌عیار با کشته شدن یکی از مظنونین و بازداشت مظنون دوم به پایان رسید.

در جریان این حادثه که چند روزی سرخط خبرهای همه‌ی رسانه‌ها شد، بار دیگر شهروند−خبرنگاران، وبلاگ‌نویس‌ها و کاربران شبکه‌ی اجتماعی در کنار روزنامه‌نگاران نقش فعالی در انتشار و بازنشر و اشاعه اخبار مربوط به حادثه داشتند.

صفحه‌ی توئیتر تیمورلنگ، مظنون دوم حادثه وقتی پیدا و نشانی آن در رسانه‌ها اعلام شد، تنها در کمتر از یک ساعت از صفحه‌ای با دنبال‌کنندگان کم‌شمار به یکی از پربازدیدترین صفحات توئیتر رسید و نام تیمورلنگ به یکی از هشتگ‌های اصلی جستجو در توئیتر تبدیل شد.

اما در جریان این خبر هم انتشار شایعه، اخبار نصفه و نیمه و نادرست پررنگ بود. بخش فن‌آوری وب‌سایت "اسلیت" با انتشار راهنمایی برای روزنامه‌نگاران، شهروند-خبرنگاران و کاربران فعال شبکه اجتماعی توئیتر که مطرح‌ترین سایت اجتماعی برای نشر خبر است، توصیه‌های مفیدی برای دوری از دام هیجان و دامن زدن به بازار شایعه را پیشنهاد کرده است:

گمانه‌زنی نکنید

امکان بازنشر فوری هر توئیت، به راحتی به شایعه و حدس و گمان مجال می‌دهد تا به سرعت در سراسر فضای شبکه‌های اجتماعی پخش و به عنوان واقعیت مطرح شود.

بنابراین سعی کنید در جریان بحران‌های خبری مثل ماراتن بوستون، توئیت‌هایی که حدس و گمان شخصی خودتان است را منتشر نکنید. بردباری به خرج دهید و کمی منتظر بمانید تا اخبار اصلی از طریق مقامات مسئول اعلام شود.

خبرهای اولیه تغییر می‌کنند

فراموش نکنید که خبرهای اولیه در بحران‌های خبری به سرعت تغییر می‌کنند. بنابراین در اولین توئیت‌ها درباره خبر حتما تاکید کنید که این خبر خام اولیه است و خبرهای تکمیلی را نیز فورا منتشر کنید تا همان خبر خام اولیه به عنوان همه‌ی واقعیت دست به دست نشود.

توئیت‌های احساساتی را فراموش کنید

به‌طور معمول وقتی حادثه‌ای تروریستی رخ می‌دهد و جان افرادی به خطر می‌افتد و مجروح و قربانی به بار می‌آورد، احساسات عده‌ای به شدت تحریک شده و بازار توئیت‌های احساساتی و شدید یا ابراز تنفرهای رادیکال گرم می‌شود.

یک خبرنگار یا کاربر توئیتر که به دنبال بازنشر خبر به شیوه‌ی حرفه‌ای است، نباید چنین توئیت‌هایی را بازنشر کند و به فضای ملتهب بیشتر دامن زند. کار رسانه و اصحاب رسانه و شهروند­خبرنگار جدی، تهییج احساسات نیست و این شیوه به خبررسانی درست هیچ کمکی نمی‌کند.

توئیت‌های سازمان‌های مسئول رسمی را دنبال کنید

یکی از بهترین اقدامات در وضعیت بحران، جست‌وجو و دنبال کردن شناسه‌های کاربری سازمان‌های مسئول در پیگیری بحران از جمله پلیس یا فرمانداری و شهرداری و بازنشر توئیت‌های آن‌ها درباره واقعه است.

توئیت‌های سازمان‌های رسمی مسئول رسیدگی به فاجعه معمولا کم و گزیده و درست خبررسانی می‌کنند و منبع دست اول معتبری برای کسب خبر‌ هستند.

از وضعیت بحرانی برای بیان عقاید سیاسی خود سوءاستفاده نکنید

در جریان واقعه تروریستی ماراتن بوستون، وقتی حتا هنوز اصلا معلوم نبود که چه افرادی با چه سلاحی در این اقدام دست داشتند، نیکلاس کریستف، خبرنگار معروف "نیویورک تایمز" در توئیتی به سناتورهای جمهوری‌خواه انتقاد کرد که با دفاع از حق حمل سلاح به خشونت‌های این‌چنینی دامن می‌زنند.

خیلی زود معلوم شد که اصلا سلاحی استفاده نشده و دو انفجار بمب صورت گرفته است. کریستف بلافاصله این توئیت خود را حذف کرد، اما بسیاری از کاربران توئیتر این توئیت را بازنشر داده و باور کریستف به قانون حمل اسلحه در آمریکا به سرعت انتشار یافته بود. بنابراین بردباری به خرج دهید و از تراژدی برای بیان موافقت و مخالفت سیاسی خودتان بهره‌برداری نکنید.

تئوری‌های بی‌پایه و اساس را نشر و بازنشر ندهید

پس از هر واقعه‌ی بحرانی که سرخط خبر می‌شود، وقتی هنوز بسیاری از واقعیت‌ها و ابعاد قضیه اصلا روشن نیست، عده‌ای تئوری‌های بی پایه و اساس خود را مطرح می‌کنند و این تئوری‌ها را با یک نشانه کوچک درباره واقعه پیوند می‌زنند.

یک کاربر جدی شبکه اجتماعی و یا یک روزنامه‌نگار نباید وارد یک‌چنین بازی شود و چنین نوشته‌هایی را بازنشر دهد.