راهپیمایی معترضان از توپخانه تا انقلاب

یکی از شرکت‌کنندگان این تظاهرات به خبرنگار ما گفت که تراکم جمعیت به اندازه‌ای بود که فاصله میدان توپخانه تا میدان فردوسی بیش از دو ساعت به طول انجامید.

میرحسین موسوی نامزد انتخابات ریاست جمهوری به همراه همسرش زهرا رهنورد نیز در این راهپیمایی شرکت کردند.

به گفته‌ی شاهدان عینی، این تظاهرات در سکوت کامل و بدون سر دادن شعار و تنها با دست‌نوشته‌هایی در دست شرکت‌کنندگان برگزار شد. این راهپیمایی بدون خشونت و درگیری به پایان رسید.

ژیلا بنی‌یعقوب روزنامه‌نگار، مدیر وب‌سایت کانون زنان ایرانی و برنده جایزه شجاعت در روزنامه‌نگاری سال ۲۰۰۹ از بنیاد بین‌المللی رسانه‌های زنان، یکی از شرکت‌کنندگان در تظاهرات امروز تهران بود. وی در گفت و گو با دویچه وله از جزئیات راهپیمایی امروز گفته است.

دویچه‌وله: امروز در راهپیمایی که از میدان توپخانه به سمت میدان انقلاب برگزار شد چه گذشت؟ لطفا برایمان توضیح بدهید.

ژیلا بنی‌یعقوب: من قبل از ساعت چهار یعنی فکر می‌کنم ساعت سه و نیم بود که به میدان توپخانه یا امام خمینی فعلی رسیدم. توپخانه میدان خیلی بزرگی است. تمام این میدان و خیابان‌های منتهی به آن تا چشم کار می‌کرد مملو از جمعیت بود. فکر می‌کنم حداقل در خود میدان به این بزرگی و خیابانهای منتهی به آن بیش از پانزده ـ بیست هزار نفر جمعیت بود و این در حالی است که از میدان فردوسی همچنان به این جمعیت می‌پیوستند. حدود ده تا پانزده دقیقه مردم در همان میدان نشستند. در واقع حالت تجمع داشت و نه دقیقا راهپیمایی و ابتدا هم قرار براین بود. به احترام شهدای روزهای اخیر سکوت کردند، صلوات فرستادند و بعد از دقایقی به سمت میدان فردوسی و بعد از میدان فردوسی به سمت میدان انقلاب حرکت کردند.

آقای مهندس موسوی هم در این تظاهرات شرکت داشتند؟

بله شرکت داشتند. وقتی من به همراه جمعیت به طرف میدان فردوسی می‌رفتم، واکنش جمعیت نشان داد که آقای میرحسین موسوی با یک اتومبیل از سمت میدان امام خمینی به سمت میدان فردوسی می‌آمدند. البته روی سقف ماشین نشسته بودند و در کنار خانم زهرا رهنورد بودند و برای مردم دست تکان می‌دادند. با وجود این که راهپیمایی در سکوت کامل بود، اما با رسیدن آقای میرحسین موسوی به جمعیت هیجانی در جمعیت بوجود آمد که شاید غلبه بر این هیجان خیلی برای جمعیت سخت بود و تنها لحظه‌هایی که مردم شعار دادند، زمانی بود که آقای میرحسین موسوی در جمع‌شان حضور پیدا کرد و در آنجا هم مهم‌ترین شعارشان «موسوی، موسوی رای ما را پس بگیر» بود و علاوه برآن «الله اکبر». بارها شعار الله اکبر را سردادند. اما قبل از آن راهپیمایی در سکوت کامل برگزار شد و کسی شعار نمی‌داد و با آن که واقعا می‌شود گفت که جمعیت بیش از صدهزار نفر بود، اما سکوت کامل بود. تفاوتش با روزهای قبل این بود که تعداد پلاکاردهایی که در دست مردم بود خیلی افزایش پیدا کرده بود. شاید تقریبا از هر دو نفر، یکنفر در دستش پلاکاردی داشت. بعضی از این پلاکاردها تنها یک ورقه‌ی A4 ساده بود که مردم روی آن به شکل دستنویس شعار نوشته بودند. مردم بخاطر این که تصمیم گرفته بودند راهپیمایی‌شان آرام باشد و با سکوت برگزار کنند، در کنار این راهپیمایی سکوت، حرف‌هایشان را به شکل نوشته در دستشان می‌گرفتند.

مضمون این شعارها چه بود؟

مهم‌ترین شعارهایی که در دست مردم بود، این بود که «خواستار ابطال انتخابات هستیم»، «برگزاری مجدد انتخابات»، یا هرگز شمارش آرا را نمی‌پذیریم، چون به این صندوقها اعتماد نداریم، دست کاری شده است. مضمون بسیاری از شعارها اینها بودند. یک شعار خیلی اصلی دیگری هم که وجود داشت درباره‌ی شهدا بود که با مضمون‌های مختلف و به این شکل که «برادر شهیدم، هموطن شهیدم، خواهر شهیدم، رای تو را پس می‌گیرم».

آقای موسوی در این راهپیمایی سخنرانی نکردند؟

ببینید انقدر ازدحام جمعیت در میدان توپخانه و خیابان فردوسی، میدان فردوسی و خیابانهای اطرافش زیاد بود که اصلا امکان این که آقای میرحسین موسوی بتواند سخنرانی بکند وجود نداشت. حتا احساس می‌شد که اتومبیل ایشان با فشار جمعیت بود که داشت حرکت می‌کرد. آنجا من شنیدم که آقای موسوی به میدان انقلاب خواهند رفت و آنجا سخنرانی خواهند کرد. چون جمعیت به سمت میدان انقلاب روان بود.

آیا اطلاع دارید که این سخنرانی برگزار شد یا نه؟

نه متاسفانه اطلاع ندارم. حدس می‌زنم حتما آقای موسوی صحبت کوتاهی داشته باشند. حالا یا تا به حال انجام شده یا بزودی انجام می‌شود.

آقای کروبی دیگر نامزد معترض به نتایج انتخابات، فراخوانی داده‌ و از طرفدارانشان خواسته‌اند که فردا از میدان هفت تیر به سمت محل برگزاری نماز جمعه تهران راهپیمایی کنند. آیا راهپیمایان امروز در تظاهرات فردا هم شرکت خواهند کرد؟

در این مورد من نکته‌ی دقیقی را نمی‌توانم بگویم. چون الان واقعا اصلی‌ترین رسانه‌ی مردم خیابان است. یعنی هر روز در هر راهپیمایی مردم بیان می‌کنند که راهپیمایی روز بعد ساعت چند، کجا و چه روزی خواهد بود. امروز مهم‌ترین اطلاع‌رسانی شفاهی و یا پلاکاردهایی که مردم در دستشان داشتند درباره‌ی روز شنبه اطلاع‌رسانی می‌شد که شنبه تظاهرات ساعت چهاربعدازظهر، میدان انقلاب، به سمت میدان آزادی با حضور آقایان میرحسین موسوی، خاتمی و اعضای مجمع روحانیون مبارز. من نمی‌توانم در این مورد اطلاع دقیقی بدهم. فقط می‌توانم بگویم که بهرحال دعوت‌کننده‌ی این برنامه آقای کروبی بوده و تا این لحظه هم که باهم صحبت می‌کنیم من خبری مبنی‌براین که آقای کروبی این تظاهرات یا دعوت خودش را پس گرفته باشد نشنیدم.

قبل از شروع راهپیمایی امروز خبری در وبلاگها منتشر شد که تعداد زیادی موتورسوار و لباس شخصی به سمت میدان توپخانه گسیل شدند. یکی از شاهدانی که ما قبل از راهپیمایی با او صحبت کردیم این خبر را تایید کرد و از تعداد زیاد موتورسواران در حوالی میدان توپخانه به ما خبر داد. آیا شما امروز این افراد را دیدید یا احیانا نیروهای دیگر امنیتی و ضدشورش؟

نیروهای امنیتی و ضدشورش واقعا دیده نشدند بجز این که تعداد زیادی آمبولانس بود و تعدادی نیروی انتظامی برای آرامش بخشیدن به جمعیت که تعدادشان کم بود. ولی موتورسوارها را می‌شد قبل از جمع شدن این جمعیت دید. اما بعد آنقدر جمعیت زیاد بود که به نظر می‌رسید آنها اگر هم می‌خواستند نمی‌توانستند وارد آن محل بشوند. ولی موقع بازگشت جایی بالاتر از میدان فردوسی، که من دقیقا اسم خیابان را یادم نمی‌آید، جایی که اصلا جمعیت تظاهرکننده ربطی به آنجا نداشت، با یک فاصله‌ی قابل توجهی ما دیدیم که یک ماشین پلیس مورد هجوم قرار گرفته بود، شیشه‌هایش شکسته بود و کمی تخریب شده بود. آنجا گفته می‌شد که مردم به این ماشین پلیس حمله کرده‌اند ولی واقعا مردمی که ازآنجا رفت و آمد می‌کردند، بویژه حامیان آقای موسوی، این موضوع را تکذیب می‌کردند، چون جمعیت تظاهرکننده اصلا در آنجا حضور نداشتند و مردم می‌گفتند که به نظر می‌رسد این کار همان‌هایی‌ست که به کوی دانشگاه حمله می‌کنند، کار همان‌هایی‌است که تقلب می‌کنند و بعد با یک چنین برخوردهایی می‌خواهند این تقصیر را متوجه‌ی تظاهرکنندگان آرام طرفداران آقای میرحسین موسوی یا طرفداران آقای کروبی بکنند که به نظر بیشتر یک توطئه می‌آید. حالا نمی‌دانم از این اتفاقی که در خیابان با فاصله‌ی زیاد از محل تظاهرات مردم افتاده بود، امروز یا امشب صدا و سیمای جمهوری اسلامی چه استفاده‌ی تبلیغی خواهد کرد.

می‌توانید برای ما بگویید که چه اقشار و طبقاتی از مردم در راهپیمایی امروز شرکت داشتند؟

واقعا از هر قشر و طیف و سنین مختلف. یعنی در تظاهرات این روزها از جمله امروز، هم جوانان خیلی کم سن و سال و کسانی که حتا به نظر می‌رسد سن‌شان به سن رای دادن نرسیده و احتمالا شاید خودشان رای نداده‌اند، اما در این تظاهرات حضور داشته‌اند، تا زنان و مردان میانسال و پیر. من خودم بسیار پیرمرد و پیرزن‌هایی را دیدم که حتا با ویلچر در این تظاهرات حضور پیدا کرده بودند و هم افراد چادری را می‌توانیم در تظاهرات امروز ببینیم، هم کسانی با حجاب معمولی و متوسط تر و هم کسانی که با شعارهایی که در دستشان گرفته بودند پیدا بود علاقه‌مندی خاصی به انقلاب اسلامی و بنیانگذار آن دارند. مثلا یک پلاکاردی که در دست برخی از این مردم بود این بود «خمینی کجایی، موسوی تنها شده» و یا بخشی از مردم سربندهایی را داشتند که روی‌اش نوشته بود «میرحسین موسوی نخست وزیر محبوب امام» و کسانی هم در این تظاهرات حضور داشتند که در دستشان پلاکاردهایی بود که نوشته بودند «مرگ بر دیکتاتور، زندانی سیاسی آزاد باید گردد». به نظر می‌رسد در این تظاهرات اغلب اقشار مردم و طیف‌های مختلف فکری از معتقدان به آرمان‌های اولیه‌ی جمهوری اسلامی و رهبر فقید انقلاب اسلامی را دربرمی‌گیرد تا کسانی که، ممکن است اصلا چنین اعتقادی نداشته باشند.

مصاحبه‌گر: میترا شجاعی

تحریریه: شیرین جزایری