رشته‌ی زبان و ادبیات آلمانی در دانشگاه‌های آلمان

رشته‌ی زبان و ادبیات آلمان (Germanistik) در دانشگاه‌های آلمان در چهار گرایش اصلی تدریس می‌شود: زبان‌شناسی آلمانی، ادبیات معاصر آلمان، زبان و ادبیات آلمانی باستان و آموزش زبان و ادبیات آلمانی.

رشته‌ی زبان و ادبیات آلمانی را می‌توان به دو صورت تحصیل کرد. یکی در قالب دوره‌های کارشناسی (Bachelor) و کارشناسی‌ارشد ناپیوسته (Master) و دوم در چارچوب دوره‌های تربیت معلم (Lehramt). مفاد درسی در دو دوره شباهت‌های زیادی دارند و حتی در چند ترم اول واحدهای مشترک در هر دو فرم دیده می‌شود. در دوره‌های تربیت معلم اما طبیعتا واحد‌های تربیتی و آموزشی پررنگ‌تر است.

زبان‌شناسی آلمانی و سایر گرایش‌ها

در بخش مربوط به زبان‌شناسی آلمانی در ابتدا علم زبان و ویژگی‌های آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. در زبان‌شناسی آلمانی به پژوهش در مباحثی همچون آواشناسی، واج‌شناسی، تکواژشناسی، نحو و معناشناسی می‌پردازند. بررسی تطبیقی و رده‌شناختی زبان‌های هند و اروپایی و غیر هند و اروپایی نیز از جمله زمینه‌های پژوهش در زبان‌شناسی آلمانی است.

علاوه بر این، تحقیق بر روی گویش‌های مختلف زبان آلمانی در داخل این کشور و شناخت سیر تحول زبان آلمانی در طول تاریخ که بیش‌تر به زبان‌شناسی تاریخی مربوط می‌شود نیز از دیگر زمینه‌های بخش زبان‌شناسی آلمانی در رشته‌ی زبان و ادبیات آلمانی است.

در بخش مربوط به ادبیات آلمانی که از دوران قرون وسطی شروع و تا دوره‌ی معاصر ادامه می‌یابد، به سبک‌های ادبی این دوران و شخصیت‌های تاثیرگذار آن پرداخته می‌شود. علاوه بر این تئوری‌های ادبی، نقد ادبی و چگونگی برخورد با پدیده‌های ادبی نیز از دیگر موضوعات رایج در این گرایش از رشته‌ی زبان و ادبیات آلمانی است.

آموزش زبان و نحوه‌ی یادگیری زبان آلمانی در میان کودکان نیز از دیگر مباحث مربوط به بخش آموزش زبان و ادبیات آلمانی است. مفاد درسی این درس بیش‌تر برای آن‌‌دسته از افرادی است که رشته‌‌ی زبان و ادبیات آلمانی را در چارچوب دوره‌های تربیت معلم تحصیل می‌کنند.

تفاوت‌ها با رشته‌ی آموزش زبان آلمانی

بسیاری از کارشناسان زبان آلمانی رشته‌آموزش زبان (Deutsch als Fremdsprache) را رشته‌ای کاربردی‌تر در مقایسه با رشته‌ی زبان و ادبیات آلمانی ارزیابی می‌کنند. مفاد درسی رشته‌ی زبان و ادبیات آلمانی در برخی موارد، همچون واحدهای مربوط به گویش‌های آلمانی کاربرد چندانی در زمینه‌های آموزشی ندارند. علاوه براین، واحدهای عملی و روش تدریس نیز در این رشته کمتر دیده می‌شود. از طرف دیگر بیش‌ترین واحدهای رشته‌ی آموزش زبان آلمانی به طریقی تعریف شده است که دانشجو برای تدریس و آموزش افراد در زمینه‌ی یادگیری زیان آلمانی آماده می‌شود.

دانشگاه‌های ارائه‌کننده‌ی رشته‌ی آلمانی

تقربیا در تمامی دانشگاه‌هایی که دانشکده‌های علوم انسانی، ادبیات و زبان‌شناسی و یا فلسفه در آن‌ها موجود باشد، رشته‌ی زبان و ادبیات آلمانی تدریس می‌شود. برخی از این دانشگاه‌ها عبارتند از: دانشگاه لایپزیگ (Universität Leipzig)، دانشگاه برمن (Universität Bremen)، دانشگاه کاسل (Universität Kassel)، دانشگاه بوخوم (Ruhr-Universität Bochum)، دانشگاه فرانکفورت (M. Goethe-Universität Frankfurt)، دانشگاه اشتوتگارت (Universität Stuttgart). دانشگاه مونیخ  (Ludwig-Maximilians-Universität) و دانشگاه ووپرتال (Bergische Universität Wuppertal).    

کاوه بهرامی
تحریریه: فرید وحیدی