روزگار سیاه نشر و کتاب در قاهره
۱۳۹۲ شهریور ۱۶, شنبه
ادوارد لمبلت، ناشری که از سال‌ها پیش "کتابفروشی لنرت و لندروک" را در مرکز قاهره اداره می‌کند، از ناآرامیهای پایتخت مصر به جان آمده است. شهر باستانی همچنان در چنبره‌ی خشم و خشونت گرفتار است و شمار قربانیان روز به روز بالاتر می‌رود.
لمبلت که تبار سوییسی دارد، از موج وحشت و ناامنی به غرب گریخته و اینک در امریکا اقامت گزیده است. هنگامی که ارتش مصر در آغاز ماه ژوئیه قدرت را به دست گرفت، انتظار می‌رفت که سرانجام ثبات و آرامش به کشور برگردد، اما اکنون تقریبا روزی نیست که خیابان‌ها از درگیری نیروهای ارتشی با هواداران اخوان المسلمین تهی باشد.
کانون فرهنگ غرب در دل شرق
کتابفروشی معروف لنرت و لندروک در مرکز قاهره صد سال عمر دارد. با این که صاحب آن اهل سوییس است، اما همه آن را به نام "کتابفروشی آلمانی" می‌شناسند، هرچند که امروزه تنها کتاب‌های آلمانی هم عرضه نمی‌کند.
ادوارد لمبلت در قاهره به دنیا آمده است. او در سوییس بزرگ شد و به تحصیل زیست‌شناسی پرداخت. سپس در سال ۱۹۷۹ به قاهره رفت تا بنگاهی را که پدرش پایه گذاشته بود، سرپرستی کند. اما کتابفروشی پیشینه‌ای دورتر دارد: در سال ۱۹۲۴ دو آلمانی فرهیخته به نام فرانتس لنرت و ارنست لندروک این مغازه را باز کردند.
اندکی پس از آغاز جنگ جهانی دوم، کورت لمبلت، که با لندروک فامیل شده بود، سرپرستی مغازه را به عهده گرفت و پس از ۱۹۵۰ از آن کتابفروشی بزرگ و معتبری ساخت.
"عصر طلایی کتابفروشی آلمانی"
"کتابفروشی لنرت و لندروک" که در نزدیکی "میدان تحریر" یعنی مرکز ناآرامیهای دو سال اخیر قرار گرفته است، زمانی از بزرگترین مراکز فرهنگی قاهره بود که در آن ۳۵ نفر کار می‌کردند، امروز اما از آن‌ها تنها ۱۵ نفر باقی مانده است.
این کتابفروشی همه جور کتاب و نشریات بین‌المللی به زبان‌های انگلیسی و فرانسوی و آلمانی عرضه می‌کند، که به ویژه برای دانشجویان و کارشناسان و فرهیختگان جالب توجه است.
از زمانی که "اخوان" در مصر قدرت گرفتند، کار کتابفروشی به کسادی افتاد. اسلام‌گرایان یک سالی در مصر حکومت کردند. در این مدت کارها به دست افراد غیرمتخصص افتاد، اقتصاد از هم پاشید، تورم بالا گرفت و بیکاری افزایش یافت.
"کتابفروشی لنرت و لندروک" اکنون روزهایی مصیبت‌بار را از سر می‌گذراند. توریست‌ها که مشتریان اصلی این کتابفروشی بودند، به ندرت به قاهره می‌آیند. بسیاری از کشورهای غربی، شهروندان خود را از سفر به مصر منع کرده‌اند. از اهالی قاهره نیز کمتر کسی به کتابفروشی سر می‌زند.
دریغ از یک مشتری در روز
آقای لمبلت می گوید: «گاهی پیش می‌آید که در طول روز حتی یک نفر به کتابفروشی قدم نمی‌گذارد. مردم از آمدن به مرکز شهر وحشت دارند. یک زمانی ثبات و امنیت در مصر حتی از کشورهای اروپایی هم بهتر بود. دو سال پیش در جریان انقلاب، رژیم حسنی مبارک بیش از ۲۰ هزار نفر از جانیان و بزهکاران را از زندان آزاد کرد. آن‌ها امروز در خیابان ها ول می‌گردند و به هیچ چیز رحم نمی‌کنند.»
به گفته آقای لمبلت مصر از شورش نظامیان در سال ۱۹۵۲ تاکنون روزهای ناگوار بسیاری به خود دیده، ولی همواره پس از چندی دوباره به ثبات و آرامش برگشته است. در تاریخ معاصر هرگز وضعیت کشور چنین خطرناک نبوده است. اگر اوضاع بهبود نیابد، یا در مصر هم وضعی مانند سوریه پیش آید، برای لمبلت و خانواده‌اش راهی جز واگذار کردن کتابفروشی و مهاجرت از مصر باقی نمی‌ماند.
او تأکید می کند که مصر هنوز در شرایط جنگ داخلی نیست، اما اوضاع نابسامان است. به ویژه وضع اقتصادی به شدت نگران‌کننده است. کارکنان "کتابفروشی لنرت و لندروک" به میزان درآمد مغازه از فروش نشریه و کتاب وابسته هستند. اگر امور کتابفروشی همچنان کساد بماند، معلوم نیست که آن‌ها برای امرار معاش خود چه سرنوشتی در پیش دارند.