روز جهانی کارگر در آسیای میانه

اکنون در این کشورها به‌جای احزاب کمونیست احزاب ملی، به‌جای حکومت کارگری، حکومت‌های ملی و به‌جای رهبران کمونیست، سرمایه داران نوین پا به عرصه گذاشتند. نگرش و جهان بینی شهروندان نیز دگرگون شده و بسیاری از مردم روز جهانی کارگر را سمبلی از زمان شوروی سابق می‌دانند و دیگر آن را جشن نمی‌گیرند.

بیکاری و مهاجرت کارگران

کارخانه‌ها بسته، کارگران بیکار و اختلاف فاحش فقر و ثروت نتیجه سرنوشت "حکومت کارگری" شوروی سابق است که امروزه برخی از کارشناسان آسیای مرکزی از آن صحبت می‌کنند. بیکاری بزرگترین مشکل جمهوری‌های شوروی سابق است که سبب شده بخشی از مردم به عنوان نیروی کار ارزان مجبور شوند به روسیه مهاجرت کنند. گفته می‌شود، حدود دو میلیون کارگر ازبک در جستجوی کار به روسیه مهاجرت کرده‌اند. بیش از نیمی از نیروی کار تاجیکستان نیز به شهرهای بزرگ صنعتی روسیه کشیده شده‌اند و درآمد حاصله کارگران مهاجر در روسیه بیشتر از بودجه دولت تاجیکستان است. با بروز بحران مالی جهانی، بخشی از این کارگران مهاجر اکنون کار خود را از دست داده‌اند و تشکل‌های صنفی کارگران که زمانی به‌وسیله ارگان‌های دولتی اداره می‌شد، پس از فروپاشی شوروی سابق دیگر فعالیتی ندارند.

تاسیس هتل به‌جای کارخانه

خرامان بقازاده روزنامه نگار و محقق تاجیک می‌گوید، از سندیکاهای کارگری و صنفی دوران شوروی سابق دیگر خبری نیست. وی در گفت‌وگو با بخش فارسی دویچه وله، با مثال آوردن وضعیت کارگران تاجیک چنین توضیح می‌دهد: «وضعیت نظام صنعتی کارخانه ها ثبات ندارد. کشور تاجیکستان با مشکلات انرژی دست و پنجه نرم می‌کند. وقتی انرژی سوختی نباشد، کارخانه‌ها از کار می‌افتند و کارگران نیز بیکار یا اخراج می‌شوند. وقتی مردم به رئیس جمهوری تاجیکستان مراجعه می‌کنند، درخواست می‌کنند که تاسیس ۵ یا ۶ هتل پنج ستاره را کنار بگذارد و به‌جای آن برای مردم کارخانه بسازد تا آنها از بیکاری نجات یابند. شما وقتی این مسئله را می‌بینید متوجه می‌شوید که وضعیت تا چه حد سخت هست.‌»

مشکل انرژی مهم‌تر از بیکاری کارگران

خرامان بقازاده در ادامه صحبت‌هایش تاکید می‌کند که عمده ترین مشکل تاجیکستان نبود انرژی است و مشکلات تامین انرژی سوختی کارخانه ها به‌نظر او مهم‌تر ازبیکاری کارگران است: «تاجیکستان با مشکلات انرژی روبروست و ما آن را نداریم و این انرژی مهم‌ترین شرط کار کارخانه‌ها حساب می‌شود و تا وقتی‌که ما انرژی سوختی نداریم، نمی‌توانیم از رشد صنایع کشور صحبت کنیم.‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌»

ضعف احزاب در دفاع از حقوق کارگران

با توجه به رشد بیکاری و مشکلات اقتصادی آیا احزاب سیاسی مخالف دولت از حقوق کارگران دفاع می‌کنند؟

برای مثال در تاجیکستان امروزه احزاب گوناگونی فعالیت می‌کنند، از حزب سوسیال دمکرات و نهضت اسلامی گرفته تا حزب کمونیست تاجیکستان که در زمان شوروی بیش از ۸۰ سال بر کشور حاکم بوده است. آیا این احزاب از حقوق کارگران دفاع می‌کنند؟ خرامان بقازاده، محقق تاجیک به این سئوال چنین پاسخ می‌دهد: «عملا از دست این احزاب کاری بر نمی‌آید، به دلیل اینکه این احزاب بعد از جنگ داخلی تاجیکستان سرکوب شدند و خود این احزاب هم از غوطه ورشدن در ورطه جنگ هراس دارند و نمی‌خواهند کشور را به‌سوی جنگ بکشند. دلیل دیگر آن است که این احزاب از جهت مالی ضعیف هستند و قادر نیستند توده مردم را بسیج کنند و فعالیت‌های آنها معمولا در چارچوب اعتراضات و بیان نارضایتی‌ها درحرف باقی می‌ماند.‌«

ولی تابه‌حال حتی در اول ماه مه، روز جهانی کارگر نیز اعتراضی انجام نگرفته است. روز جهانی کارگر اینک محدود است به همایش‌های کوچک و محفلی در میان برخی از کارگران و افراد نسل قدیم که برخی از آنها با بیان خاطرات روز جهانی کارگر در دوران شوروی، با حسرت از آن روز یاد می‌کنند.