سهم فراکسیون‌ها در کمیسیون‌های اصلی مجلس دهم
۱۳۹۵ خرداد ۲۸, جمعه
اگر حضور نمایندگان مجلس در کمیسیون‌های مختلف فقط به خواست آنها وابسته بود، برخی از کمیسون‌ها چند برابر ظرفیت عضو می‌داشتند و در برخی دیگر شاید دو سه نفر بیشتر شرکت نداشت.
پس از ثبت‌نام و اعلام آمادگی نمایندگان دهمین دوره مجلس شورای اسلامی برای فعالیت در کمیسیون‌های مورد نظر، تقریبا همین وضعیت به وجود آمد.
از میان ۱۴ کمیسیون تخصصی اصلی مجلس کمیسیون‌هایی چون شورا و قضائی جاذبه زیادی ندارند و کمیسیون‌هایی مانند امنیت ملی و سیاست خارجی، صنایع و معادن، اقتصادی و برنامه و بودجه بسیار پرطرفدارند.
بیشتر بخوانید: انتخاب رئیس مجلس دهم و وزن فراکسیون‌های مختلف
رقابت جناح‌ها در کمیسیون‌های پرنفوذ
هر نماینده مجلس موظف است در یکی از کمیسیون‌ها عضو باشد و به دلیل عدم توازن میان داوطلبان و ظرفیت، انتخاب اعضای کمیسیون‌ها به شعبه‌های ۱۵ گانه‌ای سپرده می‌شود که ابتدای کار هر دوره این وظیفه را در هماهنگی با رئیس مجلس بر عهده دارد.
مطابق آئین‌نامه داخلی مجلس گزینش اعضای فراکسیون‌ها باید بی‌طرفانه و با توجه به سه اصل تخصص، تجربه، و تحصیلات انجام شود. این مسئله هیچ گاه به طور کامل رعایت نمی‌شود و گرایش‌های سیاسی و جناحی افراد در ترکیب کمیسیون‌ها، به ویژه تاثیرگذارترین آنها بسیار موثر است.
به همین دلیل پس از انتخاب اولیه اعضای کمیسیون‌های اصلی، حدود ۵۰ نفر معترض بودند که رئیس مجلس علی لاریجانی چهارشنبه، ۲۶ خرداد با رسیدگی به اعتراض‌ها زمینه تغییر در ترکیب برخی کمیسیون‌ها را فراهم کرد.
بیشتر بخوانید: وزیر کشور: مجلس دهم سه فراکسیونی می‌شود
نقش مستقل‌ها در تعیین رئیس
بر این اساس فهرست‌هایی که تا روز جمعه ۲۸ خرداد به عنوان ترکیب اعضای ۱۱ کمیسیون اصلی مجلس دهم در رسانه‌های منتشر شد تقریبا نهایی است و تغییرات احتمالی در آن بسیار جزیی خواهد بود.
مطابق گزارش‌ها ترکیب نهایی سه کمیسیون کم‌طرفدار کشاورزی، شوراها و قضائی و حقوقی هنوز مشخص نیست. در ۱۱ کمیسیون دیگر نسبت راه‌یافتگان به مجلس دهم از فهرست امید و ائتلاف اصول‌گرایان تقریبا برابر است و در چند مورد یکی برتری اندکی به دیگری دارد.
هنوز فراکسیون‌های مجلس به طور رسمی تشکیل نشده‌اند و به احتمال زیاد بین سی تا چهل درصد کسانی که از فهرست امید، (مورد حمایت اصلاح‌طلبان، اصول‌گرایان میانه‌رو حامیان دولت) به مجلس راه‌یافته‌اند در فراکسیون امید حضور نمی‌یابند.
بر همین اساس در حال حاضر ترکیب کنونی کمیسیون‌ها تنها با توجه به سه فهرست اصلی انتخاباتی اصول‌گرایان، امید و افراد مستقل قابل بررسی است.
بیشتر بخوانید: جدایی زودهنگام اصول‌گرایان میانه‌رو از تندروهای مجلس
شانس ریاست اصلاح‌طلبان در برخی کمیسیون‌ها
با توجه به فهرست‌های انتخاباتی، توازن قوای جناح‌های مختلف در برخی از مهم‌ترین کمیسیون‌ها از این قرار است:
کمیسیون پر نفوذ و پرطرفدار امنیت ملی از ۹ اصول‌گرا، ۱۲ نفر از فهرست امید و ۲ نماینده مستقل تشکیل شده است و برخی از افراد فهرست امید از اصول‌گرایان حامی دولت هستند.
در کمیسیون انرژی نیز ۹ اصول‌گرا، ۹ نفر از فهرست امید و ۶ مستقل حضور دارند. کمیسیون صنایع ۱۲ نفر از فهرست امید، ۱۰ اصول‌گرا و یک نفر مستقل را در بر دارد.
در کمیسیون برنامه و بودجه تعداد اصول‌گرایان از رقیب یکی بیشتر است اما با وجود ۴ نماینده مستقل در این کمیسیون تعیین اعضای هئیت رئیسه مانند بسیاری دیگر از کمیسیون‌ها به آراء و گرایش‌های سیاسی آنها وابسته است.
در مجموع اصول‌گرایان در کمیسیون اقتصادی سهمی به مراتب بیشتر دارند و در کمیسیون‌های بهداشت و درمان، اجتماعی و صنایع وزن راه‌یافتگان به مجلس از فهرست امید چشم‌گیرتر است.
گرچه پیش از آشکار شدن گرایش سیاسی افرادی که به عنوان مستقل وارد مجلس دهم شده‌اند گمانه‌زنی درباره ریاست کمیسیون‌ها دشوار است انتظار می‌رود سهم اصلاح‌طلبان از این کرسی‌ها کم نباشد.
کمیسیون فرهنگی با ده عضو از فهرست امید، ۹ نفر از اصول‌گرایان و ۴ نماینده مستقل از کمیسیون‌هایی است که احتمال این که ریاست آن به محمدرضا عارف، سر لیست فهرست امید در تهران برسد کم نیست.